پس از حدود یک سال، سرانجام قرار است امروز طرح سوال از رئیسجمهوری اسلامی ایران در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح شود.
در یکی از آخرین جلسات رسمی مجلس در سال ۹۰، این اولین بار در جمهوری اسلامی است که سوال از رئیسجمهوری در مجلس برگزار میشود.
هفته پیش محمد رضا باهنر نایب رئیس مجلس گفته بو با «توافق و تفاهمی» که بین قوه مقننه و مجریه صورت گرفته، رئیسجمهوری ایران چهارشنبه ۲۴ اسفند ماه یعنی امروز به طور قطعی در صحن علنی برای پاسخگویی به نمایندگان حاضر میشود.
در دو روز گذشته، حضور محمود احمدینژاد برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان در هالهای از ابهام رفته بود.
محمدحسین فرهنگی، عضو هیئت رئیسه مجلس دیروز سهشنبه خبر داده بود که ۱۱ نفر از امضاءکنندگان طرح سوال از رئیسجمهوری امضای خود را پس گرفتهاند و به کمتر از حد نصاب رسیده است.
اما عصر دیروز سهشنبه محسن کوهکن، نایبرئیس مجلس تاکید کرد که از نظر هیئت رئیسه مجلس، پسگرفتن امضاها تاثیری ندارد و این جلسه امروز چهارشنبه برگزار میشود.
طرح سوال از محمود احمدینژاد، روز پنجم تیرماه با ۱۰۰ امضا به هیئت رئیسه مجلس ارائه شد. علی مطهری، نماینده اصولگرای منتقد دولت، از عمدهترین کسانی بوده است که پیگیر این طرح بودهاند.
تخلفات قانونی دولت از جمله معرفینکردن وزیر ورزش و جوانان در مهلت قانونی، عدم اجرای قانون تخصیص بودجه به مترو و همچنین اجرانکردن «قانون حجاب و عفاف» توسط دولت، از جمله محورهای سوال از رئیسجمهوری است.
در ماههای گذشته بارها نمایندگان به دلیل آنچه «مصلحت» نامیدهاند، امضاهای خود را از این طرح پس گرفتهاند و نهایتا با آنچه حامیان این طرح از جمله علی مطهری «سنگاندازی هیئترئیسه مجلس» بر سر اجرای آن خواندهاند، تا این آخرین روزهای سال جاری به تعویق افتاد.
مهرماه امسال، علی مطهری در اعتراض به مطرحنشدن سوال از رئیسجمهوری، در نامهای سرگشاده از سمت نمایندگی استعفا داد. البته بعدتر نمایندگان مجلس با این استعفا مخالفت کردند و پذیرفته نشد.
او در نامه استعفای خود خبر داد که «برای دفع بهانه» یک ماه پیش در نامهای به رهبر جمهوری اسلامی از او خواسته که «دست مجلس را در موضوع سئوال از رئیس جمهور باز بگذارد»، اما آقای خامنهای پاسخی به این نامه نداده است.
آقای مطهری در نامه استعفای خود درباره گمانزنیها از مخالفت آیتالله علی خامنهای با طرح سوال از رئیسجمهوری، تلویحا نوشت که اگر رهبر جمهوری اسلامی با این طرح مخالف است، باید در نطق عمومی خود اعلام کند و مسئولیت آن را به عهده بگیرد.
مصباحی مقدم، از نمایندگان اصولگرای منتقد دولت، در تذکری گفت که آقای احمدینژاد سوالهای مجلس را تحریف کرده و عملا به هیچیک از سوالها پاسخ نداده است.
او از جمله گفت رئیسجمهوری به سوالهای مجلس درباره تخلفات قانونی دولت، یازده روز خانهنشینی، بحث درباره طرح عفاف و حجاب، و همینطور درباره «مکتب ایرانی» پاسخ نداده است.
یکی از نمایندگان مجلس به علی لاریجانی تذکر داد که ۱۵ دقیقه فرصت مطرحشده در قانون، برای هرکدام از سوالهاست، نه برای همه آنها. بر اساس این تذکر، مجلس باید به هرکدام از این ده سوال مطرحشده، ۱۵ دقیقه فرصت میداد.
مصطفی کواکبیان، نماینده اصلاحطلب، در اعتراض به سخنان رئیسجمهوری گفت که او در واقع به هیچیک از سوالهای مجلس پاسخ نداده است.
او همچنین گفت متانت آقای لاریجانی در ریاست مجلس، بیش از حد بوده است.ا
او همچنین گفت: این آقای احمدینژاد که میگوید به فکر جوانان باشیم، یک نفر را در بخش حراست یکی از ادارات همین دولت به خاطر این که از ستاد انتخاباتی یکی از نامزدها رد میشده، استخدام نکردهاند.
آقای کواکبیان همچنین سخنان احمدینژاد درباره «فوقلیسانس با شستی» را توهین شمرد و در پایان سخنان آیتالله خمینی که به گفته او خطاب به ابوالحسن بنیصدر بوده، یادآوری کرد: شما که قانون را قبول نداری، قانون شما را قبول ندارد.
خباز، از نمایندگان امضاکننده طرح سوال از رئیسجمهوری، از سخنان محمود احمدینژاد بهتندی انتقاد کرد.
او از جمله با اشاره به تاکید احمدینژاد بر این که دارد شوخی میکند گفت اینجا جای شوخی نیست.
خباز همچنین تاکید کرد علی مطهری دکترا دارد و اینکه احمدینژاد گفته است طراح سوالها با دکمه فوقلیسانس گرفته، آن را توهین به مطهری و نمایندگان خواند.
او گفت احمدینژاد در این جلسه بهدفعات به مجلس توهین کرده است.
خباز همچنین در واکنش به این که احمدینژاد گفت «واعظان کاین جلوه در محراب و منبر میکنند»، گفت او قیاس به نفس کرده و این مثل بیشتر شامل خود اوست.
این نماینده همچنین گفت آخرین جمله رئیسجمهوری درباره اینکه اگر نمره کمتر از بیست به دولت داده شود نامردی است، در شان مردم ایران که به ادب و شخصیت شناخته میشوند نبوده است.
علی لاریجانی هم از سخنان آقای احمدینژاد درباره «فوقلیسانس با شستی» گفت این سخن نادرستی است و در شان این جلسه نبوده است.
احمدینژاد گفت سوالهای مطرحشده مجلس خیلی ساده بوده و احتمالا کسی آنها را طرح کرده که با فشار دادن یک دکمه فوقلیسانس گرفته است.
او همچنین گفت اگر مجلس نمرهای کمتر از ۲۰ به این پاسخهای رئیسجمهور بدهد، نامردی و بیانصافی است.
رئیسجمهوری در پایان نطق خود مرتبا تکرار کرد که «برای شب عید و شاد کردن مردم» دارد شوخی میکند و تلویحا بهدفعات این طرح سوال از رئیسجمهوری را یک شوخی خواند.
آقای احمدینژاد گفت: شهادت میدهم مجلس از همه ظرفیتهای قانونی و فراقانونی برای کنترل دولت و اعمال سیاستهای خود بر دولت استفاده کرد.
محمود احمدینژاد در پایان سخنانش گفت او هم میخواهد از مجلس سوال بپرسد. او سپس با همان لحن معروفی که در مناظره با میرحسین موسوی در خرداد ۸۸ داشت، بهشوخی پرسید: بگیم؟
محمود احمدینژاد درباره این که با اظهارات آقای مشایی درباره مکتب ایرانی برخورد نکرده، گفت وظیفه من دفاع از آزادیهاست. هر کس باید بتواند نظر را بگوید.
او همچنین گفت به ایران عشق میورزد و از نمایندگان مجلس خواست رودربایستی نکنند و بگویند که ایران را دوست دارند.
احمدینژاد در پاسخ به سوال مجلس درباره علت مخالفت او با طرح عفاف و حجاب، گفت نمیشود که موقع راهپیمایی و انتخابات همه تیپهای جامعه را نشان بدهیم ولی در مواقع دیگر با آنها برخورد کنیم و بگیر و ببند کنیم. این تناقض است و تناقض خودش را نشان میدهد.
او همچنین پرسید مگر من و شما در زندگیمان گناه نکردهایم که اینطور برخورد میکنیم؟
او گفت جوری رفتار نکنید که مردم بگویند واعظان کاین جلوه در محراب و منبر میکنند، جون به خلوت میروند آن کار دیگر میکنند.
محمود احمدینژاد در پاسخ به سوالهای اقتصادی مطرحشده در ابتدای این سوالها، پرداختنکردن تسهیلات به مترو تهران را رد کرد و گفت دولت از مترو تهران حمایت کرده است. او آمارهایی از تسهیلات قبلی ارائه داد. همچنین بار دیگر تاکید کرد مواردی که بار مالیاش برای دولت روشن نشده، خلاف قانون است.
رئیسجمهوری همچنین از آمارهای اعلامشده دولت درباره نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری دفاع کرد و گفت اگر مجلس همکاری کند، بهتر از این هم میشود.
آقای احمدینژاد از نحوه اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها دفاع کرد و گفت نرخ تورم هم با توجه به «محدودیتهای فراوان برای دولت از جمله تحریمهای اقتصادی و بحران اقتصادی جهانی» خوب بوده و منتقدان دولت هم تایید میکنند که عملکرد دولت در این باره خوب بوده است.
محمود احمدینژاد در پاسخ به سوال درباره یازده روز «خانهنشینی» در مقاومت با حکم حکومتی رهبر جمهوری اسلامی گفت: این هم از آن حرفهاست. این وصلهها به دولت نمیچسبد. به ما میگویند یک روز به خودت فرصت بده.
او در عین حال گفت دولت همیشه تلاش کرده در عمل «پیرو ولایت» باشد و نظان دهد نظام اسلامی، مبتنی بر عدالت و پیشرفت است.
رئیسجمهوری در ابتدای سخنان خود گفت آماده بوده است پیش از انتخابات هم به این سوالها پاسخ بدهد اما نخواسته است «بعدا بگویند بر نتایج انتخابات مجلس نهم تاثیر گذاشته است». او همچنین گفت چون مجلس آینده «همکاران دولت» هستند هم این موضوع اهمیت زیادی نداشته است.
محمود احمدینژاد همچنین گفت سوالهای مطرحشده، سوالهای تازهای نیست و پیش از این در رسانهها و تریبونها و از زبان چهرههای سیاسی مطرح شده است.
محمود احمدینژاد برای پاسخ به سوالات نمایندگان به پشت تریبون آمد. او گفت چون علی مطهری پنج دقیقه بیشتر از وقتش صحبت کرده، رئیسجمهوری نیز باید یک ساعت و بیست دقیقه صحبت کند. او در پاسخ به اعلام هیئت رئیسه که آقای مطهری ۱۵ دقیقه صحبت کرده، بهشوخی گفت ساعت مجلس با ساعت ما فرق میکند.
علی مطهری، نماینده اصولگرای منتقد دولت که از پیگیریکنندگان اصلی طرح سوال از رئیس جمهوری بوده، به نمایندگی از امضاکنندگان این طرح ۱۵ دقیقه صحبت کرد.
او مفاد این طرح را مطرح کرد. او از جمله به این موارد از سوالها اشاره کرد: اجرانشدن تسهیلات برای مترو تهران، کاهش نرخ رشد اقتصادی و افزایش بیکاری، پرداختنشدن یارانههای بخشهای صنعت و کشاورزی و افزایش تورم، مقاومت محمود احمدینژاد در مقابل حکم حکومتی رهبر جمهوری اسلامی درباره ابقای وزیر اطلاعات، تاکید احمدینژاد بر اینکه مجلس در رای امور نیست، مخالفت او در برنامه زنده تلویزیونی با طرح عفاف و حجاب، و اینکه چرا رئیس جمهوری در مقابل اظهارات اسفندیار رحیممشایی درباره «اسلام ایرانی» موضع نگرفته است.
آقای مطهری در میانه نطق خود با اشاره به اینکه فرصت کمی دارد، از آقای احمدینژاد خواست بخشی از زمان خود را به او بدهد. او سپس گفت آقای احمدینژاد میگوید همه وقت ما برای شما.
علی مطهری به نمایندگی از امضاکنندگان طرح سوال از رئیسجمهوری، سخنان خود را آغاز کرد. او ۱۵ دقیقه فرصت دارد که سوالها را مطرح کند. آقای مطهری در ابتدا از رئیس مجلس پرسید که اگر امکان دارد این ۱۵ دقیقه را در سه قسمت استفاده کند و بعد از هر قسمت رئیسجمهوری پاسخ خود را بدهد. علی لاریجانی در پاسخ گفت چون این در قانون تصریح نشده، امکان چنین تقسیمزمانی وجود ندارد.
روزنامه رسمی دولت، روزنامه ایران، در تیتر یک امروزش نوشته که فضای مجلس «مضطرب» است. این روزنامه همچنین خبر داده که قوه قضائیه، یک ضمیمه این روزنامه درباره طرح سؤال از احمدینژاد را توقیف کرده است.
روزنامه ایران نوشته است: جمعی از طلاب حوزه علمیه در این ویژهنامه فکری - اندیشهای به سؤالات دهگانه از رئیسجمهور در فضایی منطقی و مستدل پاسخ داده بودند.
محمود احمدینژاد وارد صحن مجلس شده است. علی لاریجانی از تریبون مجلس به حضور رئیسجمهوری و شماری از اعضای هیئت دولت در صحن مجلس، خیر مقدم گفت.
در روزهای گذشته برخی از منابع خبری ایران از احتمال تلاش نمایندگان حامی دولت برای ترک جلسه سوال از رئیس جمهوری و از رسمیت انداختن آن گزارشهایی داده بودند. اما محمد دهقان، نایب رئیس مجلس، در واکنش به این خبر گفته بود: در جلسه سوال از رئیس جمهور حتی اگر ۱۴۵ نماینده نیز حضور داشته باشند جلسه از رسمیت خارج نمیشود چون مذاکرات جلسه مربوط به سوال از رئیس جمهور منجر به رای گیری نمیشود.
به گفته او رسیدن تعداد نمایندگان حاضر در جلسه به کمتر از این تعداد، «بعید و غیر ممکن است».
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، شامگاه دیروز سهشنبه در گفتوگوی زنده با شبکه دو تلویزیون ایران گفت: سوال از رئیس جمهوری امر خیلی پیچیدهای نیست.
آقای لاریجانی گفت: به نظر من یک رفتار دموکراتیک و منطقی است و نباید آن را تبدیل به مسئله ای بزرگ و پیچیده کرد.
علی لاریجانی، رئیس مجلس، زنگ جلسه امروز را با حضور با ۱۹۴ نماینده در ساعت ۸:۲۲ زد. طرح سوال از رئیسجمهوری به عنوان بند دوم دستور جلسه امروز اعلام شد. در ابتدای این جلسه، آیاتی از قرآن درباره «طاغوت» خوانده شد.