در بخش آخر مناظره کاندیداهای ریاست جمهوری، مناظره ها به 8 سوال دیگر جواب دادند.

سوال: موثرترین اقدام دولت شما در حل مساله اعتیاد چیست؟
محسن رضایی: به کمک نیروهای امنیتی و نیروهای دیگر در مقابله با این مشکل روبرو می کنم. به کشورهای منطقه میگویم و به آمریکا هشدار میدهم که این وضعیت را جمع کند اگر این کار را نکند به صراحت می گویم که این مراکز را از بین می بریم.

سوال: دولت شما چقدر نقد پذیر است و کرسی های نقد اندیشی را ترویج می کنید؟
سید محمد غرضی: همیشه به روزنامه  نگاران و کتاب نویس ها می گفتم شما ارتباط یک طرفه دارید و من وزیر تلفن هستم و دوطرفه عمل می کنم و وضع من بهتر است.

سوال: به عقیده شما مهمترین آسیب فرهنگی اجتماعی که تحکیم خانواده ها را تهدید می کند چیست؟
سعید جلیلی گفت: اگر زن و وظیفه اصلیش یعنی مادری و حضور مجاهدانه در عرصه های مختلف است را نادیده بگیریم بزرگترین تهدید است. اگر به مادر بها بدهیم بسیاری از آسیب های اجتماعی را شاهد نخواهیم بود.

سوال: دولت شما برای حفظ حقوق شهروندی و حریم خصوصی شهروندان چه برنامه هایی دارد؟
حسن روحانی: همه ایرانیان از حقوق شهروندی مساوی برخوردارند. مساله مذهب و قومیت و نژاد نمی تواند در حقوق شهروندی تاثیرگذار باشد. مساله مهمتر مساله حریم خصوصی است.  تعجب میکنم از نیروی انتظامی شنیدم در یک رسانه ای خواندم گفته بود با راپل میتوانیم روی پشت بام برویم چون خصوصی نیست و مجموعه 10 آپارتمان است. دچار حیرت شدم اگر پشت بام مشاع هست برای صاحبان آپارتمان است نه بین آنها و کسی که می خواهد به پشت آپارتمان برود. خودشان گفتند جمع کردن دیش ها هیچ نتیجه ای نداشته است.

سوال: مهمترین اقدام دولت شما برای گسترش ورزش چیست؟
علی اکبر ولایتی: توسعه ورزش همگانی زمینه ساز ورزش پهلوانی است. برای ورزشکاران بیمه جامع برای بازنشستگی و درمان و ... داشته باشیم که هیچ ورزشکاری دغدغه زندگی نداشته باشد. ورزش نباید دولتی باشد. باید خصوصی باشد و ورزش باید دست خود مردم باشد. معنی ندارد برخی باشگاه ها دست دولت است. ریاست و مدیریت ورزش نباید سیاسی باشد بلکه باید دست خودش باشد. گاهی میخ واهند به یک فرد سیاسی امتیاز بدهند او را رئیس باشگاه می کنند.

سوال: دولت شما برای تسهیل جوانان چه اقدام عاجلی می کند؟
محمدرضا عارف: مهمترین اقدام من بحث اشتغال است به دلیل بالا بودن نرخ بیکاری و عدم امکان تامین زندگی جوانان رغبتی به ازدواج ندارند. مشکل مسکن هم بحث دیگر است که مسکن ماندگار را با اصلاحی بر روی مسکن مهر فعلی پیشنهاد  دادیم. جوان حین و قبل ازدواج باید آموزش های لازم را ببینند تا زندگی با ثباتی داشته باشند. الان نرخ طلاق از 1 به 16 به نرخ 1 به 6 رسیده است.

سوال: مهم ترین اقدام دولت شما در گسترش فرهنگ مقاومت و تکریم ایثارگران چه خواهد بود؟

محمدباقر قالیباف: زندگی مادی و  معنوی خود را مدیون خانواده های ایثارگران هستیم. جانبازان عزیزمان که بر ویلچر و تخت نشسته اند تا ملت ایران ایستادگی خود را  حفظ کند. اولین اقدامم این است که قانونی که در مجلس تصویب و در مجمع نهایی شده را حتما به اجرا درآورم. دوم حفظ این فرهنگ ایثارگری است. 10 میلیون نفر جانبازان و معلولان را می بینیم و اینها از حقوقشان با اولویت برخوردار می شوند.

در بخش دوم مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، هشت کاندیدا به 16 سوال پاسخ دادند. در بخش اول، پاسخ های کاندیداها به 8 سوال آمده است.

سوال: تهیه پیوست فرهنگی برای طرح های عمرانی  چقدر ضرورت دارد؟

غلامعلی حدادعادل: پیوست دادن یعنی مدیران کشور باید در کارهای غیرفرهنگی دغدغه فرهنگ را داشته باشند. فرهنگ چیزی نیست که بشود آن را جدا کرد و فردی بگوید این کار را میکنم یا نمیکنم. من در دولتم در هر کار اجتماعی نظامی سیاسی و اقتصادی به این نظر نگاه میکنم که باید جنبه فرهنگی هم داشته باشد.

سوال: اقدام عملی شما در استفاده از ظرفیت های گسترده هنرمندان کشور در مقابله با جنگ نرم چیست گفت؟

سعید جلیلی: ضعف های چشم گیری داریم که باید برطرف شود. مثلا یک سرشاخه هایی مانند دفاع مقدس و انقلاب و 15 خرداد داریم در این امر که فیلم های زیادی درباره آن ساخته نشده است. درباره شهید شهریاری چند وقت بعدش فیلم ساخته شد. ما باید ظرفیت ها را فعال کرده و آن ها را از انحصار خارج کنیم و از ظرفیت هنر بیشترین استفاده را کنیم برای پیشبرد نگاه های فرهنگی.

سوال: موثرترین اقدام شما در تقویت و توسعه صنعت گردشگری چیست؟

حسن روحانی: ظرفیت بسیار زیادی داریم و چهارمین کشور در جاذبه‌های گردشگری هستیم. باید در صنعت توریسم زیربناهایی مانند هتل و فرودگاه و حمل و نقل را درست کنیم که به راحتی امکان پذیر است. سرمایه  گذار خارجی در این زمینه کاملا آماده است که اینها را بسازد. مهمترین مشکل الان ما که باید حل شود بحث بانکی و مسائل مالی است که به خاطر تحریم مشکل داریم. دولت باید برنامه ریزی کند که گردشگران پول را به کشور بیاورند.

سوال: الگوی دولت شما برای تحقق شادی و نشاط بیشتر در جامعه چیست؟

علی اکبر ولایتی: قبل از هرچیز باید موضوع شغل و مساله بیکاری جوانان مورد نظر قرار بگیرد و تا زمانی که مساله اقتصادی مردم حل نشود و تا زمانی که معاش مردم تامین نشود صحبت از ایجاد شادی و نشاط در جامعه و خانواده‌ها کردن صحبت بی پایه ای است. همچنین باید برنامه های سرگرمی در رسانه ها و بخصوص رسانه ملی برای هر سلیقه ای فراهم شود.

سوال: فوری ترین اقدام دولت شما برای حل مشکلات سلامت در جامعه چیست؟

سید محمد غرضی: شبکه هوشمند سلامت را راه می اندازم به این صورت که نسل سوم و چهارم تلفن موبایل را وارد کشور می کنم که خدمات بسیار بسیار زیادی را میتواند در سطح اجتماعی بدهد. نرم افزاری رویش میگذارند که یک فرد میتواند به 100 نفر فرمان بدهد. این کار در برزیل اجرا شده است.  12 میلیون نفر در کشور، وزن زیاد دارند، باید مشکل اینها را هم حل کنیم. امیدوارم پزشکان را از اینکه مریض به آنها رجوع کند نجات دهیم.

سوال: دولت شما چگونه فضای مجازی را ساماندهی خواهد کرد؟

محمدرضا عارف: اولویت ما تامین امنیت فضای مجازی است تا در برابر حملات نرم افزاری مصونیت یابیم. البته الان در این زمینه وضعیت خوبی داریم و رتبه اول منطقه هستیم. البته باید درباره بدآموزی این فضا و سایت های غیراخلاقی باید ممانعت شود و جلوگیری کرد اما با یک حرکت جهشی در  امور فرهنگی و تامین فضا و اطلاعات مورد نیاز مردم بتوانیم نوعی مصونیت را ایجاد کنیم.

سوال: نگاه شما به وظیفه رسانه ملی در ارتباط با دولت و پیگیری مطالبات مردم چیست؟

محسن رضایی: این را مثبت میدانم که نظام مقدس جمهوری اسلامی نقد و فریاد کشیدن و اعتراض را به جامعه ما برگرداند.  رسانه ملی را تشویق میکنم از مردم دفاع کند البته دفاع از دولت هم در  جای خودش. مناظراتی را در جای خود خواهم گذاشت البته به شرطی که صداوسیما نترسد. اولین مناظره را من با بنی صدر داشتم در رسانه ملی که اثر بسیار خوبی را داشت. 88 هم مناظرات خوب بود نباید دوستان می ترسیدند و مناظرات تبدیل به گفتگوی جمعی می شد. انشاءالله دوستان رسانه ملی دل و جرات پیدا کنند مناظرات به رسانه برگردد.

سوال: دولت شما در تحقق سبک زندگی ایرانی اسلامی تا چه میزان خود را مسئول می داند؟

محمدباقر قالیباف: سبک زندگی از موضوعات مهم حوزه های فرهنگی و اجتماعی است. دو نگاه وجود دارد. یک وقتی هست نگاه از بالا به پایین داریم که رئیس  دولت حس میکند رئیس خانواده ها هم هست و میتواند برای همه تعیین تکلیف کرده و به سبک کره شمالی میتواند بگوید همه یک جور بخورید و بپوشید و رفتار کنید. سبک زندگی باید از دل مردم و جامعه و خانواده بیرون بیاید تا واقعی باشد.

در ادامه مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، 4 کاندیدای دیگر به جمع بندی نظرات خود در حوزه فرهنگی و اجتماعی پرداختند.

محسن رضایی در این زمینه گفت:  "کسانی که اسلام را به اسلام سیاسی محدود می کنند دچار دیکتاتوری می شوند. الان موشک ها از چند هزار کیلومتر عبور می کنند اما در گوشت می مانیم. دعواهای الان بر سر قدرت است نه برای حل مشکلات.  پای سیاست و امنیت را از مسائلی که مربوط به آن نیست می کشم بیرون. نه اینکه برویم به سمت جریان های انحرافی. چرا برای  مقابله با اهانت به اقوام کاری نکردند؟ در دولتم اهانت به مرجعیت را خط قرمز اعلام و امور فرهنگی را  به اصحاب فرهنگی می دهم. از دخالت سیاسیون در فرهنگ و ورزش  جلوگیری می کنم. "

محمد غرضی در سخنان خود به موضوعات متعددی مانند ضرورت توجه به فرهنگ ایران و اسلامی مردم، پیشگیری از چاقی و توجه به مسائل نرم افزاری پرداخت.

محمدباقر قالیباف: "با همه زحمت‌هایی که کشیده شده کارنامه اقتصادی و فرهنگی ما قابل قبول برای مردم نبوده است. باید به جای منابع مادی، اولویت را به نیروی انسانی و سرمایه های اجتماعی بدهیم . گفته می شود بیکاری اینگونه است اما  وقتی به جامعه نگاه میکنیم جور دیگری می بینیم. در نیروی انتظامی به جای رویکرد تهدید محور رویکرد اجتماعی و فرهنگی اجتماعی محور را پیش رو قراردادیم مانند مساله کمربند ایمنی در خودروها که با رویکرد فرهنگی و اجتماعی حل شد. در شهرداری هم با همین رویکرد عمل کردیم."

غلامعلی حدادعادل: "اگر عارف رئیس جمهور شود اجازه می دهد مواد مخدر بدون حساب از مرزها خارج شود؟‌خیر هم جلوی ورود مواد را می گیرد و هم مصونیت ایجاد می کند در هر قضیه فرهنگی اینگونه  باید عمل شود. تا آنجا که ممکن است هم باید مصونیت فرهنگی ایجاد کنیم و هم جلوی ریزش و ورود سم را به داخل غذای روحی ملت بگیریم."

maniii_m ماندانا
خوب راس میگه دیگه. اگه دولت ایران فیلمای پورنو بخش کنه مارو چه به دور زدن فیلترینگ؟ :| #مناظره

denabarmas Dena Barmas
#قالیباف گفت انگشت در چشم مردم کردن درست نیست. #انتخابات #مناظره #تفاوت #فرهنگ ی @aminsabeti
mastomasstaneh Masstané ♫ ♪
#قالیباف با چه رویی اینهمه درمورد کرامت انسانی صحبت می کنه؟ با روی حکم تیر؟ یا باتوم؟ #مناظره
alinzm Ali
امروز دلیل همه تحریم های این چند سال رو فهمیدم #جلیلی #مناظره

mahdibakhoda مهدی باخدا
جلیلی باید بازم بزنه تو پَر روحانی / روحانی هم که وقت نداره :دی #مناظره

roohsavaar RoohSavarروح‌سـوار
دارن در مورد فرهنگ #مناظره می‌کنن٬ اما رییس فرهنگستان و رییس‌جمهور نقاش در حصره

در ادامه مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، کاندیداها به جمع بندی نظرات خویش درباره حوزه فرهنگ و جامعه پرداختند.

حسن روحانی در بخش جمع بندی به مسائل اجتماعی پرداخت و گفت:  باید بحث بیمه، پوشش را همگانی کرده و 5 میلیون نفری که بیمه ندارند صاحب بیمه کرده و خود بیمه را رقابتی کنیم و از انحصار چند سازمان دربیاوریم. 5 درصد جامعه ما معلول هستند و 3 درصد باید استخدام شوند اما الان اجرا  نمی شود.

علی اکبر ولایتی در این بخش به مسائل مذهبی و فرهنگی توجه نشان داد و گفت: " در انقلاب اسلامی، هیئت های مذهبی در تبعیت از علما و امام خمینی، بیشترین نقش را در پیروزی داشتند. در جلوگیری از فتنه 78 و 88 هم هیئت های مذهبی نقش اساسی داشتند. اگر بخواهیم بگوییم چه چیزی باعث شده که انقلاب و ملت و فرهنگ ایرانی و اسلامی باقی بماند تمسک به راه اباعبدالله الحسین بوده و فرهنگ ما فرهنگ عاشورایی است.  در دولت آینده باید این تفکر گسترش و ترویج بیشتری بیابد."

محمدرضا عارف: "فضای امنیتی بی سابقه ای در سال های اخیر در دانشگاه حاکم شد که نتیجه اش بی رغبتی دانشجویان برای مشارکت در فعالیت های فرهنگی و سیاسی شد. با چماق کمیته انضباطی عملا دانشجو را در کانال خاص آموزش قراردادند. ستاره دار کردن دانشجویان باعث شده روح و شادابی که باید در دانشگاه الان باشد را نمی بینیم. استاد دانشگاه الان برای اینکه به یک کنفرانس علمی برود توسط حراست پرس و جو می شود که چرا می روی. یکی از نگرانی های امروز جوانان بحث اعتیاد است. باید سرانه ورزشی افزایش یابد تا این مشکل خانمان سوز را حل کنیم."

جلیلی: فضایی که آقای عارف می فرمایند را نمی دانم از کجا می گویند. همین دیروز در سیستان و بلوچستان بودم و اتفاقا نقدهای اساسی را دانشجویان به راحتی از عملکرد شورای عالی امنیت ملی مطرح کردند. باید روی سه حوزه مسجد، معلم و  مادر سرمایه گذاری ویژه کنیم. باید یک حیات طیبه شکل بگیرد یعنی زندگی گوارا و دلنشین. فکر می کنم ظرفیت های بسیار خوبی متناسب با فرهنگ اسلامی و ایرانی خودمان داریم که می تواند نشاط ایجاد کند. نشاط جوانان از هیئت های مذهبی. چند نفر مثلا به هیئت آقای محمود کریمی می روند و نشاط ایجاد می کنند."

سعید جلیلی در بخش دوم سخنان خود درباره مسائل فرهنگی در واکنش به انتقادات مطرح شده از سوی دیگر کاندیداها، گفت: "کارویژه دولت است این است فشارها و زنجیرها را باید باز کنیم تا ظرفیت ها باز شود. انقلاب اسلامی هجوم به فرهنگ غرب بود و ما در موضع فعال هستیم نه در انفعال. اینکه 100 شبکه ماهواره ای فارسی زبان درست می کنند، می خواهند پاسخ قدرت ما را بدهند و البته موفق نشده اند. این نشانگر قوت فرهنگی ماست به شرط اینکه بتوانیم از آن خوب استفاده کرده و  همه ظرفیت ها را به کار بگیریم."

وی در واکنش تلویحی به سخنان حسن روحانی گفت: "امروز عده ای انحصار ایجاد میکنند. یک اشرافی گری درست کردند و انحصار گرایی میکنند که مانع بروز ظرفیت فرهنگی می شود. میگویند 2 روزنامه بسته شد اما نمی گوییم چه ظرفیت هایی در روستاها هستند که اصلا نمی توانند از این امکانات استفاده کنند. الان چند درصد از رسانه های ما در اختیار کدام ظرفیت های ماست. چرا نگاه تنگ سیاسی داریم؟ می گویند اگر فلان جریان سیاسی، رسانه داشت وضعیت خوب است اگر نداشت هیچ."

جلیلی تاکید کرد: "یک جوان بوشهری فیلم مستند تنهای تنهای درباره موضوع هسته ای درست کرده است که بسیار جالب است چرا به این گونه ظرفیت ها اصلا بهایی داده نمی شود؟ باید به تولید محصولات فرهنگی بها دهیم."

در ادامه مناظره هشت کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ایران، کاندیداها به اظهارنظر درباره سخنان سعید جلیلی پرداختند.

علی اکبر ولایتی با تایید سخنان جلیلی مبنی بر پرهیز از سیاست زده کردن فرهنگ، گفت: "  اینکه عرض شد موضوع فرهنگ را سیاست زده نکنیم، منظور این نیست که فرهنگ و سیاست از هم جداست. سیاست زدگی به معنای اعمال غرض های سیاسی برخی هاست که از فرهنگ به عنوان ابزار استفاده کنند. اینطور نباید باشد والا در اسلام همه ارکان اداره جامعه به هم پیوستگی ارگانیک دارند."

حدادعادل با انتقاد از اینکه در مناظره به مسائل اجتماعی توجه نمی شود، گفت:  مهمترین دستاوردی که امروز در جامعه داریم پیوند دولت و مردم است و پیوند نظام و مردم است که در اثر وحدت اعتقادی ایجاد شده است. چفت و بست مردم و نظام فراهم شده. مردم اطمینان دارند که نظام به اعتقادات آن اعتقاد دارد و احترام می گذارد. امام محترم و عزیز بود چون به اعتقاد مردم معتقد بود. در اثر این احساس وحدت میان مردم و نظام است که نیروهای اجتماعی بسیج می شوند و شکوفا. اگر در عرصه های علمی جوانان دانشجوی خوبمان در هسته ای به آن موفقیت ها نائل می شوند یا سایر کشورها در اثر این است که نیروها آزاد شده و شکوفایی نتیجه این وحدت است. این سرمایه است که باید حفظ شود و آسیب هایش را بشناسیم. یکی از مهمترین ارکانی که باید حفظ شود خانواده است. آقای عارف که راجع به برداشتن آنتن های ماهواره ای صحبت کردند، عرض می کنم، البته ایشان از داشتن آنتن ماهواره دفاع نمی کنند، ببینید بعضی از این سریال های ماهواره ای و فیلم هایی که تهیه می شود ببینید با چه نیتی تهیه می شود؟ به ما به عنوان اعضای شورای انقلاب فرهنگی گزارش داده می شود. بیشتر این سریال ها چنان طراحی شده که بنیان خانواده را ویران کند. جمع کردن آنتن اگر راه درستی نیست که یا خوب عمل نشده یا بهتر می شود عمل کرد، دوستان بگویند چه کار باید کرد؟ آیا باید هیچ کاری در این زمینه انجام ندهیم؟"

حسن روحانی از جلیلی پرسید: چرا برخی ها دایره خودی را آنچنان تنگ می کنند که تعداد و گروه خاص و عدد خاص که بالا نیست، هرکس مثل خودشان فکر نکند را محکوم کرده و حاصل توطئه می دانند و می گویند طراحی استعمار و صهیونیسم بود؟ می گویند نمی توانیم با دنیا تعامل کنیم و دنبال حذف و کناره گیری از سطح جهان هستند. به اعتقادم باید در امور فرهنگی زمینه و فضا را برای فعالیت باز کنیم. چرا شرایط طوری شده که فرار مغزها باز شده؟ در دانشگاه ها جاده یکطرفه درست کردیم و نذاشتیم اساتید و دانشجویان به کشور بازگردند و در سمینارها صحبت کنند."

محمدباقر قالیباف هم گفت: :اگر به موضوعات جامعه یکجانبه نگری کنیم و فقط بگیم تولید ثروت یا قدرت، نمیتوانیم پیشرفت همه جانبه کنیم. جامعه ما یک موجود زنده است ولی متاسفانه جامعه را مثل کودک لوس ساده لوح به آن نگاه می کنند و گاهی به عنوان موجود رشید بالغ. جامعه این نوع دوم است. اگر کرامتش را حفظ کردی عکس العمل نشان می دهد و اگر دست در چشمش کنی باز هم عکس العمل نشان می دهد. متاسفانه الان همبستگی در کشور کم است. تبعیض و سوءمدیریت موجب شده نتوانیم یک همدلی برای پایه قدرت اساسی داشته باشیم. دولت آینده باید به موضوعات اجتماعی منطقی و دقیق و اثرگذار نگاه کند."

محسن رضایی اظهار داشت: "آسیب فقر، رفتار دولتمردان و ناتوانی مراکزی مانند شورای انقلاب فرهنگی در استفاده از پتانسیل های فرهنگی ما. آقای جلیلی خوب است در برنامه هایشان به بحث سلامت روحی و روانی و جسمانی اشاره کنند."

غرضی هم طبق معمول یک سوال کوتاه پرسید: "آیا انقلاب اسلامی توانسته به فرهنگ غرب هجوم بیاورد یا فرهنگ غرب به ما هجوم آورده؟"

محمدرضا عارف در واکنش به حرف های حدادعادل و سعید جلیلی گفت: "امروزه بهترین راهکار برای مقابله با تهاجم فرهنگی غرب، حذف نیست. فیلتر کردن و اینها جواب نمی دهد. ما باید با خلق و تولید آثار خوب جوانان را تشویق کنیم که به جای آثار غربی از اینها استفاده کنند. نگاه دولتی به فرهنگ در نهایت به نوعی نگاه سیاسی و امنیتی شدن فضا منجر می شود. دولت باید به جای سفارش خلق ‌آثار، زیربناها و زیرساخت ها را ایجاد کرده و خود را خادم فرهنگ بداند نه مسئول فرهنگ. راه مقابل با تهاجم فرهنگی بستن و حذف نیست. این راهکار امروز به هیچ وجه جواب نمی دهد. راهش تولید محصولات فرهنگی فاخر است."

در ادامه مناظره کاندیدهای انتخابات ریاست جمهوری که از تلویزیون دولتی ایران در حال پخش است، سعید جلیلی، کاندیدای اصولگرایان تندرو، به تشریح برنامه های فرهنگی اش پرداخت.

وی گفت: "امام با تکیه بر قدرت فرهنگی این حرکت را شروع کردند و اگر عزت و پیشرفت و تولید قدرتی شد بر اساس ظرفیت فرهنگی ما بود. فرهنگ یک موضوع در کنار سایر مقولات نیست بلکه فضای تنفسی است که بر همه موضوعات مانند سیاست و اقتصاد و .. حاکم است اگر بتوانیم از آن استفاده کنیم قدرتی که ایجاد میکند بسیار بیشتر از مقولاتی حتی قانون است.. مثلا در راهنمایی و رانندگی، فرهنگ سازی از قوانین قوی تر است."

جلیلی با تاکید بر اینکه قدرت فرهنگی ما مغول ها را شکست داد، گفت: "در جنگ تحمیلی فرهنگ بسیجی بود که پیروزی ها را رقم زد. همچنین در بحث هسته ای، فرهنگ استقلال طلبی ما بود که باعث پیروزی ما شد. نیازمند شناخت درست هستیم که دچار خطا نشویم."

وی تاکید کرد: "اینکه میگوید رئیس جمهور از رجال مذهبی و سیاسی باشد‌، به همین خاطر است. اینکه می گویند فرهنگ از سیاست و اقتصاد  جداست بازی است. در آمریکا آرگو و دو فیلم دیگر را ساختند. اگر ما این را مهم می دانیم، باید شورای انقلاب فرهنگی مهمتر از شورای عالی امنیت ملی باشد. باید ظرفیت های نرم افزاری و سخت افزاری این زمینه را به خوبی بشناسیم و به کار بگیریم. عدالت فرهنگی باید باشد که تمام آحاد جامعه از ظرفیت شان استفاده کنند. بعد از آن اقتصاد فرهنگی که باید جدی گرفته شود."

در ادامه مناظره، کاندیداها به صورت مختصر به حرف های حدادعادل واکنش نشان دادند و رضایی، قالیباف و حسن روحانی هم از اظهارنظر در این باره خودداری کردند.

غرضی در سوالی کوتاه پرسید آیا فرهنگ ایران نسبت به همسایگان معرفتی و ذلیلانه عمل کرده یا تاثیرگذار بوده است. محمدرضا عارف گفت قانون برنامه چهارم را شما ابلاغ کردید. بخش فرهنگیش ابتدا در شورای انقلاب فرهنگی تشکیل شد و جلسه ای بعدش تشکیل شد. احکام خوبی درباره توسعه فرهنگی در این برنامه بود. چه باید کرد که این احکامش اجرا شود و آیا شما پیگیری هایی کردید برای اجرایی کردنش؟ سعید جلیلی ترجیح داد به سخنان قبلی حسن روحانی واکنش نشان دهد و خطاب به روحانی گفت: "چرا این فضای فرهنگی در شکل صحیحش برای کرسی های مناظره در سال های حکومت شما شکل نگرفت؟" ولایتی هم در واکنشی کوتاه گفت: "اگر حدادعادل پیشنهادی برای کار فرهنگستان ها که نقش اساسی در توسعه علم دارند، بگویند که آثار مثبت‌تر و جدی‌تری داشته باشیم. خود من مشکل اعمال نظر دیدگاه فرهنگستان ها را مشاهده می کنم به عنوان عضو فرهنگستان علوم پزشکی."

در ادامه مناظره کاندیداهای ریاست جمهوری درباره حوزه فرهنگ، غلامعلی حدادعادل در تشریح برنامه هایش در حوزه فرهنگ، گفت: "در این که فرهنگ هم با اقتصاد مرتبط است هم با سیاست بحثی نیست. اما امروز آمده ایم درباره فرهنگ صحبت کنیم و نمی شود به جای صحبت از فرهنگ یکسره درباره اقتصاد یا سیاست صحبت کنیم."

حدادعادل با تاکید بر اینکه فرهنگ مانند روح در پیکر جامعه و به معنای شخصیت برای فرد است، افزود: "هویت هر جامعه ای به فرهنگ آن است. فرهنگ ما اسلامی است و مردم ایران از دیرباز و قبل از اسلام هم خداپرست بودند. ما باید فرهنگ اسلامی را اساس قرار دهیم. باور به خدا، باید اساس کار ما باشد. باید زندگی خود را و جامعه را قرآنی کرده و بر اصالت فرهنگ اسلامی و ایرانی تاکید کنیم."

وی افزود: "در دولت آینده تلاش می کنم نسل جوان فرهنگ خود را بشناسد و احساس هویت کرده و به این فرهنگ افتخار کرده و در برابر دنیا سر خود را بالا بگیرد و افتخار کند به اسلامی و ایرانی بودن خود. ما در فرهنگ اگر استقلال نداشته باشیم در سیاست و اقتصاد استقلال نداشته باشیم. فرهنگ مثل جان است و ممکن است دیده نشود اما هر چیزی دیده می شود با آن جان دیده می شود. وقتی می توانیم مقابله کنیم با تهاجم فرهنگی که فرهنگ خود را بشناسیم. داشتن فرهنگ مستقل به معنی ستیزه کردن با دیگران و جهان نیست. به معنی نفی ارزش های فرهنگ های دیگر نیست. اما اگر در اختیار خود سرمایه نداشته باشیم، نمی توانیم فرهنگ خود را تقویت کنیم."

ما باید فرهنگ اسلامی را اساس قرار بدهیم. باور به خدا باید اساس کار ما باشد. ما باید زندگی و جامعه خود را قرانی کنیم. باید بر اصالت فرهنگ ایرانی و اسلامی تاکید کنیم. من تلاش خواهم کرد نسل جوان هویت خود را بشناسد و به آن افتخار کند.

فرهنگ در جامعه باید مانند آبشاری از بالا به پایین سرازیر باشد و همه را در بر بگیرد و در همه جا نشاط ایجاد کند. فرهنگ مثل جان است ممکن است دیده نشود ولی هر کس هر چیزی را می‌بیند فرهنگ پنهان را می‌بیند.

داشتن فرهنگ مستقل ستیزه کردن با دیگران و جهان نیست به معنی نفی ارزش‌های دیگر نیست و ما اگر سرمایه نداشته باشیم نمی‌توانیم داد و ستد کنیم.

پس از طرح دیدگاه های کاندیداها درباره بخش اول سخنان غرضی، وی مجددا در توضیح دیدگاه های فرهنگی خود گفت: "هر دولتی که بخواهد فرهنگ خود را بر جامعه تحمیل کند اعم از اینکه نرم افزار یا سخت افزار بخواهد این کار را انجام دهد، محکوم به شکست است. فراماسونرها در مشروطه آمدند این کار را بکنند شکست خوردند. رضاشاه در کشف حجاب و محمدرضا شاه در تحمیل فرهنگ خود ناکام ماندند. دولت ها باید تابع فرهنگ عامه باشند."

وی تاکید کرد: " در سینما و ورزش و سینما باید تمام صاحبان مراکز موظف شوند در سیستم خود ان جی او تشکیل داده و از یک طرف رابطه خود با جامعه و رابطه خود با دولت را سامان بدهند. فرهنگ بخشی نیست و نمی تواند بخشی اداره شود."

غرضی تاکید کرد: "هنر وقتی موفق می شود که بتواند ارتقای فرهنگی بدهد. تمام زندگی هنر است و عبارت از این است که بتوانیم ارتقای لازم را به زندگی مردم برگردانیم. اگر ورزش ها و فیلم ها و تاسیسات رسانه ای را تزریق کردیم همین می شود که در مشروطه و رضا شاه و محمدرضا شاه اتفاق افتاد. باید تابع فرهنگ عام مردم باشیم نه اینکه  بگوییم اینکار یا آنکار را بکنید. اینها محکوم به شکست است. هیچ دولتی از مشروطه تا الان توان  مقاومت در برابر فرهنگ مردم نداشته است."

پس از طرح دیدگاه های غرضی درباره مسائل فرهنگی، سایر کاندیداها به اظهارنظر درباره سخنان وی پرداختند.

سعید جلیلی در این زمینه گفت: "اگر توجه دقیق به موانع فرهنگی نداشته باشیم، دچار خطا می شویم. مثال روحانی مثال خوبی است. در سال 80 رهبری کرسی آزاداندیشی و جنبش نرم افزاری را فرمودند. اگر می گوییم فضای فرهنگی چرا در همان چهار سال اینکارها انجام نشد؟ اگر آسیب شناسی غلط کنیم، از اصل موضوع غفلت می شود."

در واکنش به حرف های جلیلی، حسن روحانی گفت: "آقای جلیلی حرفی زدند که باید پاسخ بدهم. وضعیت دانشگاه الان کجا، آن وقت کجا. چقدر استاد اخراج شدند و چه فضایی بوجود آمد. فضای الان با 83 بسیار متفاوت است. در سال 82 و 83 تمام اقداماتی که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی داشته برای رفاه دانشجویان بوده و مدارکش در دبیرخانه هست. قوه قضائیه را خواستیم و صحبت کردیم و گفتیم تمام دانشجویان که پرونده برایشان درست شده باید از بین برود پرونده شان. قوه قضائیه را قانع کردیم تا دانشگاه فضای بهتری یابد. کرسی آزاداندیشی را همه وظیفه داریم فضای لازم را در دانشگاه برای ایجاد این کرسی ها و استفاده از ان به وجود بیاوریم."

در این بخش، محمدباقر قالیباف، علی اکبر ولایتی و محمدرضا عارف از اظهارنظر درباره حرف های غرضی خودداری کردند. محسن رضایی هم گفت خوب بود آقای غرضی درباره هنر، ورزش و مسائل اجتماعی هم صحبت می کردند. حدادعادل هم گفت دولت اگر برآمده از ملت باشد میان فرهنگ دولت و مردم اختلافی نیست.

در ادامه مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، سید محمد غرضی، در تشریح برنامه های فرهنگی مدنظرش با تاکید براینکه فرهنگ تزریقی و تحمیلی نیست، گفت: " ملت ایران در طول تاریخ فرهنگ خود را ساخته است. در کشور ما صاحب امتیازان در زمانی به سمت روسیه و زمانی به سمت انگلیس و برخی به سمت فرانسه رفتند اما مردم سرجایشان ماندند. "

وی افزود: "اینکه تصور می شود فرهنگ را می شود با دولت ها تغییر داد و اینکه فکر شود فرهنگ میتواند دستاویز قدرت سیاسی یا مفعول جریانات سیاسی است در تاریخ ایران نفی شده است. مردم بعد از شکست ایستادند، دولت را مجبور کردند مشروطه به وجود بیاورد. همین فرهنگ ایستاد و ملی شدن صنعت نفت را تنظیم کرد و همین فرهنگ در مقابل کودتا ایستاد و انقلاب را به وجود آورد."

غرضی افزود: "مردم می توانند در مقابل خارجی ها بایستند. وقتی فقر حاصل می شود، مردم جمع می شوند ولی از فرهنگ دور نمی شوند. وقتی غنا حاصل می شود؛ مردم تولید هنری می کنند. نه هنر تزریقی است و نه هنر. هر دو محصول زندگی مردم آن جامعه است."

دولت من بر این تاکید دارد که نیروی انسانی ما کجاست. نیروی انسانی ما در آموزش و پرورش و در مدارس هستند. نیروهای انسانی ما در مساجد هستند. اینها پایه اصلی قدرت ما هستند.

دولت باید بداند به عنوان فرهنگ نمی‌تواند وارد زندگی مردم شود. دولت باید بداند اگر نگاه امنیتی به فرهنگ داشت فرهنگ را از بین برده. دولت باید بداند فرهنگ سفارشی نیست. ما نباید با یک خطای کوچک برخورد قهری بکنیم.

در شهرداری تهران تاکیدمان این بوده که از یک نهاد خدماتی به یک نهاد فرهنگی تبدیل بشویم. امروز خانه هنرمندان و خانه سینما بیشترین حمایت را از شهرداری تهران دریافت می‌کنند.

رضایی: آقای قالیباف باید بگویند این منزلت اجتماعی اهل هنر را چگونه تامین خواهند کرد؟

غرضی: آیا فرهنگ بر سیاست تاثیر گذار است یا سیاست بر فرهنگ موثر است.

عارف: آیا شما در شهرداری تهران هم بر همین مبنا عمل کردید که فرهنگ بنیان بوده است؟ رویکردی که گفتید با عملکردی که شهرداری تهران داشته مطابقت نداشته است.

جلیلی: صحبتی ندارد.

ولایتی: برای آینده چه طراحی برای احیای معماری ایرانی و اسلامی مد نظر شما است؟

حداد عادل: اشاره شد به این که بالاخره باید اهل فرهنگ و هنر از نظر زندگی تامین بشوند. من این نکته را مهم می‌دانم و اگر می‌خواهیم در جامعه ما فرهنگ توسعه پیدا کند باید کاری کنیم که اهل فرهنگ و هنر همه وقت و هنرشان را صرف آفرینش فرهنگی بکنند و اطمینان خاطر داشته باشند که زندگی‌شان تامین است.

روحانی: فرهنگ را باید خیلی بالاتر از این ببینیم. سیاستی نداریم که در دلش فرهنگ نباشد. اقتصادی نداریم که در دلش فرهنگ نباشد. ما فرهنگ را همه جا باید ببینیم. امروز کمبودی که در جامعه ما وجود دارد مسئله منزلت است. همه منزلت می‌خواهند فضای فرهنگی حاکم نمی‌شود. ما به جای حاکم کردن فضای فرهنگی فضای امنیتی را حاکم کرده‌ایم.

هر ملتی و هر کشوری مهم‌ترین موضوع برایش استقلال است. حفظ استقلال با قدرت سیاسی به تنهایی امکان پذیر نیست. کشوری می‌تواند استقلالش را حفظ کند که مولد باشد. کشور نیازمند است که تولید قدرت، ثروت، معرفت و منزل کند.

اقتصاد مهم است، فرهنگ و سیاست و مسائل اجتماعی و کرامت انسان‌ها مهم اند. ما اقتصاد را برای تعالی انسان‌ها می‌خواهیم. برای ما مهم است که رشد و تعالی اتفاق بیفتد.

ما یک وقتی گفتیم دولت توسعه سیاسی یا دولت توسعه اقتصادی و این نگاه یک جانبه بود. باید همه جانبه نگر باشیم. در فرهنگ به دنبال معنویت و اخلاق باشیم. فرهنگ در کشور ما مظلوم واقع شده است. ما حق فرهنگ را ادا نکرده‌ایم. حق فرهنگ در اقتصاد، سیاست و هنجارها و ناهنجاری‌ها ادا نشده است. دولت یک وظیفه کمی هم دارد. ما باید ببینیم مهم ترین بحث تربیت کجاست؟ آموزش و پرورش و معلمین مهم اند و تولید فرهنگ می‌کنند.

پس از پایان سخنان کاندیدها درباره برنامه فرهنگی ولایتی، وی در توضیح مجدد پیرامون برنامه هایش گفت: "مطالبی که فرمودند نکاتی که باید اضافه می شد اضافه شد و من قبول دارم. فرهنگ باید اخلاق محور باشد و در عمل مردم را به اسلام دعوت کنیم. از اسلام واخلاق و روش اهل بیت فقط حرف نزنیم بلکه رفتار ما به عنوان مسئولان دولتی، نماد عملکردن به فرهنگ اسلامی و ایرانی و متخلق بودن به اخلاق اسلامی ایرانی است و بیشترین اثر را روی مردم خواهد داشت. "

وی افزود: "آنچه فرمودند فرهنگ باید مردمی شود در همان فرهنگ مقاومتی بنده آمده است. اگر دولت به فرهنگ اولویت بدهد و کاری که در گذشته به غلط انجام شد و سازمان برنامه و بودجه منحل شده احیا شود، در برنامه پیشنهادی به مجلس حتما جایگاه رفیعی برای فرهنگ درنظر بگیرد و کار فرهنگ و سینما و ورزش را به اهلش واگذار کند و فرهنگ و ورزش را سیاسی نکند."

ولایتی تاکید کرد: "تهاجم فرهنگی هست ولی درمانش فقط فیلتر کردن نیست. باید مصون سازی ایجاد شود که از طریق بنیان های خانواده و احیای ارزش های اسلامی و ایرانی هست. پیشگیری در امر فرهنگ تقویت بنیادهای اخلاقی و اسلامی و احیای ارزشهای اسلامی و ایرانی است."

aminsabeti Amin Sabeti
#جلیلی به زودی: انقلاب یک فرصت است که تهدیدی برای غرب است و فرهنگ غرب را ما میتوانیم فرصت کنیم تا ظرفیت خود را بالا ببریم. #مناظره #انتخابات

far_a_nak Fara nak
غرضی: فرهنگ تزریقی هست یا اکتسابی؟ حداد عادل: تزریقی آقا. تزریقی )))))))))))))))) #مناظره

vahid Vahid Online
با احتساب #عشوه شد ۳ ثانیه ) رکورد المپیک رو زد #غرضی #مناظره

nima Nima Akbarpour
با توجه به حرف‌های #روحانی و #عارف در #مناظره و این که دارن همدیگر رو تایید می‌کنند، می‌شه گفت که احتمال اعلام ائتلافشون در شنبه زیاده

soo3_ سوسه
هنر بهترین سفیر ما در جهان است #مناظره از صدای شجریان بهتر داریم ؟ #روحانی از اصفهان و حافظ و شیراز و ... #انتخابات

arash8437 Arash
تا بحث اعتیاد می‌شه حداد عادل اونور رو نگاه می‌کنه #مناظره

sadeghjam Sadegh Jam
به نظرم دكتر #عارف بهتر از همه وقتش رو براى بيان همه موضوعاتش تقسيم بندى مى كنه. #مناظره #انتخابات

arashbahmani Arash Bahmani
#عارف در ابتدای سخنانش درگذشت طاهری را تسلیت و پیروزی تیم ملی فوتبال را تبریک گفت #مناظره #انتخابات

ehsanism Ehsan Norouzi
خلاصه صحبتای روحانی درباره #سانسور: ممیزی خوبه٬ ولی به شرطی که پیش‌کسوتان انجامش بدن. مشکلش فقط با نوع سانسورچیاست. #مناظره #انتخابات

aliajafari Ali A. Jafari
جلیلی کرم پودر زده به پیشونیش؟ جای مهرش معلوم نیست اصلا #مناظره

پس از پایان سخنان ولایتی درباره برنامه های فرهنگی دولتش، کاندیداهای انتخابات ریاست جمهور به اظهارنظر پرداختند.

حسن  روحانی با تایید حرف های ولایتی درباره هویت ایرانی و اسلامی، پرسید: "برای اینکه بتوانیم از این هویت پاسداری کنیم باید چه کنیم؟ اولش این است که تسهیلاتی فراهم کنیم که کالای فرهنگی فاخر در اختیار مردم قرار بیگرد. هویت ایرانی هویت و سلیقه  چند نفر نیست ایران دارای تنوع های زیبای قومی و مذهبی و دینی است که باید به آن توجه کنیم که البته همه این تنوع ها زیر چتر  واحد ایرانیت و اسلامیت جمع می شود اما باید به ذائقه همه آنها  توجه کنیم؟‌چرا کالای فرهنگی  ما مصرف ندارد؟ یا گران است یا بر اساس ذائقه مردم برایش تصمیم گیری نشده است. در بحث ایرانیت اینهمه مفاخیر و مشاهیر داریم که برای کل فارسی زبانان بخوبی معرفی شود و ما بتوانیم از این مفاخیر به عنوان سفیران فرهنگی و نوعی دیپلماسی عمومی استفاده کنیم ولی متاسفانه کمتر از اینها استفاده می شود. ما نم یتوانیم به فرهنگ جهانی هم بی اعتنا باشیم. باید با توجه به جهان بتوانیم برنامه ریزی کرده و هویت خود را در دنیای رقابت فرهنگی امروز حفظ کنیم."

محسن رضایی هم گفت: "اشاره ایشان به خانواده درست است ولی جا داشت بگوید در خانواده های امروز ما آرامش هست یا نیست. اگر نیست مشکل چییست؟ معلمی که 600-700 حقوق می گیرد و به علت گرانی ها دوسومش آب رفته، وقتی روی تخته معادله فیزیکی می نویسد، اسم پسر خودش را هم می نویسد چرا که مشکلات اقتصادی فشار می آورد."

محمدرضا عارف با اشاره به حرف های ولایتی درباره خانواده، گفت: "  به نظر می رسد هیچ راهی برای ارتقای فرهنگ خانواده جز تولید فرهنگ فاخری نداریم که مردم به سمت تولیدات خارجی نروند. متاسفانه تا الان برای مبارزه با فرهنگ خارجی فقط صورت مساله را پاک کردیم مانند برخورد با ماهواره یا فیلتر کردن. با اینها به جواب نم یرسیم."

وی افزود: "باید باور کنیم هیچ راهی جز اعتماد به اهالی فرهنگ و هنر نداریم. باید اجازه بدهیم اصحاب فرهنگ و هنرمان خلق آثار کنند. ربنای استاد شجریان ببینید چه تاثیر فرهنگی در جامعه داشته. همه خانواده ها آرزو می کنند روزه خود را با این صدا افطار کنند. باید پیشخوان فرهنگی یعنی کالاهای فرهنگی فراوان و با کیفیت بالا را خلق کنیم. تا با تهاجم فرهنگی مقابله کنیم. باید تولید داشته باشیم. البته با کیفیت بالا. اگر بتوانیم نظام صنفی را بر تولیدات فرهنگی حاکم کنیم، در جهت ارتقای فرهنگ دینی مان گام های اساسی برمی داریم."

سعید جلیلی با تایید حرف های ولایتی درباره هویت ملی و اسلامی گفت: "آنها که نگران پهنای باند و ... هستند، نباید پهنای باند ظرفیت های فرهنگی مان را پایین بیاورند. الان تمام ظرفیت های فرهنگی را می آوریم در موضوعات کوچک."

وی افزود: "در یک مصادیقی در حالی که ظرفیت های عرصه فرهنگ در دفاع مقدس و انقلاب و ... عمل کرده و موجب افتخار است. یکی از مشکلات امروز ما همین است که یک انحصار و کوچک کردن و خلاصه کردن فرهنگ در سلیقه خاص است.چرا دیگران را بی توجهی می کنیم؟ اینهمه شعرای خوب بعد از انقلاب و ... داریم."

در این میان، غلامعلی حدادعادل و محمدباقر قالیباف که مانند ولایتی عضو ائتلاف سه گانه اصولگرایان هستند، از اظهارنظر درباره حرف های ولایتی خودداری کردند. غرضی هم در یک سوال کوتاه پرسید که آیا تهاجم فرهنگی توانسته در ایران نفوذ کند؟

طرح جامع ورزش را ما تصویب کردیم اما در دولت بعدی مورد بی توجهی قرار گرفت.

نقشه مهندسی فرهنگی کشور تصویب شده و هر دولتی روی کار بیاید باید آن را اجرا کند اما برنامه من دخالت دادن مردم در اجرای آن است.
ما اگر به یک هنرمند پروانه دادیم دیگر لازم نباشد برای هر کاری پروانه بگیرد. باید توسط خود خبرگان فرهنگ در قالب نظام صنفی باید دنبال شود تا اگر تخلفی صورت گرفت هم با آن برخورد شود.

ما گاهی یک فیلم را به خاطر ده درصد اختلاف نظر نمایش نمی‌دهیم و در نتیجه جوان ما چه فیلمی را تماشا می‌کند؟

در ادامه دومین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری ایران، علی اکبر ولایتی در تشریح برنامه های فرهنگی اش گفت: "فرهنگ تجلی باورها و رفتارهای جامعه است. انقلاب ما انقلاب فرهنگی است."

وی با تاکید براینکه دولتی که در آینده تشکیل می شود، باید دولت هدایت باشد، گفت:  "هم رئیس جمهور و هم وزرا و مسئولان باید اسوه فرهنگ اسلامی و ایرانی باشند تا رفتارشان القا کند که دولت بیش از همه به باورهای مردم عمل می کند. در حال حاضر آثار رشوه خواری و تبعیض و مشکلات اخلاقی و اعتیاد و .. را می بینیم و بیش از هرچیز استفاده از پارتی و رانت و ... از مشکلات فرهنگی موجود است."

وی در تشریح راهکارهایش برای حل مشکلات فرهنگی گفت: "در کشور ما و در تاریخ ما فرهنگ اسلام و ایران همواره مهمترین نگهبان هویت اسلامی و ایرانی بوده. 70 درصد تربیت افراد در خانواده و دبستان شکل می گیرد. اگر خانواده ما در سلامت باشد که بوده و  هست، مقاومت در خانواده ها شکل می گیرد."

ولایتی افزود: "بر اساس نظریه های تافلر و هانتینگتون خانواده ما را در معرض خطر قرارداده اند. باید ازدواج تسهیل شده و ایجاد شغل شود و خانواده ها پایدار شوند و به آموزش و پرورش توجه کامل شود. در کشورهای کره جنوبی و تایوان، به آموزش پرورش و به خصوص دبستان پرداختند و همین موجب پیشرفت اقتصادی شد. هیچ وقت ما ندیدیم برای افتتاح یک دبستان جشن بگیرند ولی برای کارهای کم اهمیت تر انجام دادند."

جلیلی: ما باید به فرهنگ باید به عنوان یک فرصت نگاه کنیم. اگر ما راضی بشویم که هر چیزی در این حق و در این فرصت قاطی شود این به ضد خودش تبدیل می‌شود.

ولایتی: ما محوریت فرهنگ را بگذاریم فرهنگ خودی و هر چه در مغایرت این است اصلاح کنیم و یک فرهنگ مقاومتی را مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی شکل بدهیم.

حداد عادل: دولت‌ها هم وظایف فرهنگی دارند و همه جای دنیا دولت کار فرهنگی می‌کند و آثار فاخر تولید می‌کند. دولت چه وظایف حاکمیتی در حوزه فرهنگ دارد؟

روحانی: بحث تصدی‌گری که آقای عارف اشاره کردند درست است و باید این تصدی‌ها را واگذار کرد. مردم خودشان سیزده بدر و عاشورا را برگزار می‌کنند و به خوبی هم برگزار می‌کنند. بگذاریم اینها را خود مردم اجرا کنند. اولویت ما چیست؟ این که چهار تا جوان در خیابان تخلف کنند با آنها برخورد می‌کنیم و از مشکلات بزرگ چشم می‌پوشیم. هنر بهترین سفیر ما در جهان است. ما از حافظ سفیر بهتری داریم که به آمریکا و اروپا بفرستیم؟ از صدای شجریان بهتر سراغ داریم؟ همه اینها سفیران ما هستند که می‌توانند نظر جهان را به فرهنگ ما جلب کنند.

قالیباف: من فکر می‌کنم بحث‌ها روی حوزه انتقادی و بحث‌های موردی و مصداقی می‌رود. ما اینجا در حوزه فرهنگ متکی به رای حرف نزنیم. متکی به اصلاح جامعه حرف بزنیم. این دردی که در جامعه هست  بی اعتمادی و دروغ گفتن از فقر بدتر است. معطوف به اصلاح جامعه حرف بزنیم نه معطوف به رای.

رضایی: در دولت اصلاحات طرح خوبی به عنوان طرح جامع ورزش تصویب شد چرا این عملیاتی نشد.

غرضی:‌این دولت‌های گذشته با اعمال نظریات خودشان آیا توانسته‌اند در فرهنگ جامعه تغییری ایجاد کنند؟

پس از پایان سخنان کاندیداها درباره برنامه های فرهنگی روحانی، وی بار دیگر با دفاع از گفته های خود، در واکنش به حرف های حدادعادل اظهار  داشت: " راه حل این است که وقتی سیاست ها را دولت وضع کرده و قانون شفاف می شود به انجمن های حرفه ای و نظام صنفی کارها را واگذار کنیم. آنها وضعیت را بهتر کنترل می کنند. اخلاق آنچه گفتم امروز مشاهده نمی شود اخلاق مطلوب و کمال اخلاق است که مورد انتظار انقلاب اسلامی است. اخلاق قبل انقلاب هم بوده و مردم مسلمان و اخلاقی هستند اما آیا امروز وضعیت خوب است؟ مقدسات باید مورد احترام باشند اما آیا این موضوع را فقط آن فردی که در اداره نشسته و ممیزی می کند، می فهمد؟"

وی در واکنش به حرف های سعید جلیلی، گفت: "اینکه گفته می شود فرهنگ اشرافی گری نباید باشد کاملا درست است. اسراف نباید باشد. اما متاسفانه آنهایی که دم از ساده زیستی زدند ببینید پایان کارشان به کجا رسید. آنها که دم از مبارزه با فساد زدند ببینید فساد 3 هزار میلیاردی از کجا آمد. اگر می خواهیم فساد نباشد، به رسانه ها و مطبوعات آزادی بدهیم. اکتفا نکنیم به نظارت های رسمی. فرهنگ البته تزریقی نیست. اشکال ما این است که فرهنگ آبشاری است و باید روی مردم باز شود. فرهنگ چشمه جوشانی است که در نهاد مردم است و باید باز شود."

روحانی با تایید حرف های عارف، گفت: "شرایط امروز جامعه که نگاه قیم مآبانه هست، نباید باشد. ما قیم نمی خواهیم، قوام می خواهیم."

محمدرضا عارف در ابتدای سخنانش درگذشت آیت الله طاهری امام جمعه اصفهان را در کنار سالگرد درگذشت آیت الله خمینی تسلیت گفت.

ضرورت‌ها: تغییر نگرش به فرهنگ، تصدی گری دولت در حوزه فرهنگ باید به حداقل برسد. امور فرهنگی و هنر باید به اهل فرهنگ و هنر سپرده بشود و نگاه ما مبتنی بر اعتماد است. فعالین حوزه فرهنگ و هنر کارمندان دولت نیستند و با بخشنامه و بودجه نمی‌توانیم آنها را به تولید آثار فرهنگی و هنری وادار کنیم. فرهنگ و هنر بومی‌ترین صنعت ما است و باید از این ظرفیت استفاده کنیم.

با توجه به اعتقاد به پیشرفت و توسعه متوازن باید فرهنگ و هنر در برنامه‌های توسعه‌مان جای درستی باشد. تلاش در حوزه فرهنگ و هنر یک حق است و نه یک امتیاز. حذف روزنامه‌ها و جلوگیری از انتشار یک کتاب و نمایش یک فیلم در جهت این نگاه است که باید اصلاح شود. حذف خانه سینما ناشی از همین نگاه است.

نامزدها زیاد در تهران بوده‌اند اما من به ۲۵۰ شهرستان سر زده‌ام. اقتصاد هم دین را تهدید می‌کند هم فرهنگ را تهدید می‌کند. من تا آخر مناظره برنامه‌های فرهنگی خودم را بیان می‌کنم. این که از ظرفیت فرهنگ چه برنامه‌ای برای اقتصاد خواهیم داشت خواهیم گفت.

آنها که از شورای عالی انقلاب فرهنگی دفاع می‌کنند آیا توانستند هویت جوانان را بسازند. کاستی‌های زیادی در شورای عالی انقلاب فرهنگی زیاد است و دوستان این طور صحبت نکنند که اقتصاد مهم نیست

غرضی: آیا تصور شما از فرهنگ یک موضوع مقطعی یک زمان خاصی است یا فرهنگ ملت در طول تاریخ حرکت می‌کند. من این طور استنباط کردم که برخی گرفتاری‌ها می‌تواند در فرهنگ مردم نفوذ کند و فرهنگ را شکل بدهند.

عارف: بهتر بود آقای رضایی برنامه‌های خودشان را برای حل مشکلات فرهنگی و اجتماعی مطرح می‌کردند و این که با چه رویکردی این مشکلات را حل می‌کنند.

جلیلی: درست است مسائل اقتصادی مهم است ولی سوال این است که ما از ظرفیت فرهنگ چه گونه می‌توانیم برای حل این مشکلات استفاده کنیم. اگر ما یک فضای فرهنگی صحیح در اقتصاد داشتیم می‌توانیم بسیاری از این مشکلات را حل کنیم. ما از عنصر فرهنگ باید بتونیم به خوبی و به موقع استفاده کنیم. اگر با یک فرهنگ اقتصادی آن را گفتمان حاکم بر اجتماع کنیم می‌تواند به حل مشکلات کمک کند.

ولایتی: در مورد شورای عالی انقلاب فرهنگی آن طور که آقای رضایی گفتند نیست و من شاهدم که تلاش بسیار ارزشمندی در جهت احیای فرهنگ ایرانی و اسلامی صورت می‌گیرد. اشکالی که هست این است که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمانت اجرایی ندارد و به طور سنتی رئیس جمهور رئیس این شورا است بنابراین هر چقدر دولت بودجه اختصاص داد تصمیمات فرهنگی اجرا می‌شود.

حداد عادل: تعجب می‌کنم که آقای رضایی که بدون بحث از فرهنگ وارد بحث اقتصاد شدند. اقتصاد بر روی فرهنگ تاثیر می‌گذارد درست است. این که الان اقتصاد در یک سال اخیر وضع خوبی ندارد پیش از این یک سال وضع فرهنگ چه بوده است؟ آیا از حرف‌های شما باید به این نتیجه برسیم که آنها که وضع اقتصادی خوبی دارند مشکل فرهنگی ندارند؟ بسیاری از مشکلات اقتصادی ناشی از مشکلات فرهنگی ما است. بدون تغییر نگرش فرهنگی نمی‌توانیم به اقتصاد مقاومتی برسیم.

روحانی: ما امروز مشکلات بسیار زیادی در بخش فرهنگ داریم. باید فضای فرهنگی ما برای فعالیت فرهنگی دارای امنیت باشد. ناامن بودن فضای فرهنگی و این که اصحاب فرهنگ اگر بنا باشد دغدغه خاطری داشته باشند که بی مورد باشد. نگرانی از سانسورهایی داشته باشند که برخی از آنها ضرورت ندارد. وقتی فضا ناامن می‌شود خلاقیت کشته می‌شود و هنرمند نمی‌تواند ایده‌ای به وجود بیاورد و ایده را به هنر و کالای هنری قابل ارائه به جامعه تبدیل کند. مسئله دوم صیانت از باورهای دینی است که مورد هجمه وسیع قرار گرفته و متاسفانه برخی مسئولین در سال‌های اخیر باورهای مردم را تضعیف کرده‌اند. هر مدیریت ناکارآمدی را به امامان معصوم و به خصوص امام دوازدهم نسبت داده‌آند. به نام دین خرافات در جامعه ترویج شده است. ما باید رفتار دینی را ترویج بکنیم برویم سراغ باورها و این قدر به بایدها تاکید نکنیم. هر روز بخشنامه و دستورالعمل صادر نکنیم.

قالیباف: من از مجموعه توضیح ایشان این برداشت را پیدا کردم که اقتصاد محوری نسبت به فرهنگ اولویت بیشتری دارد اگر این برداشت درست باشد این سوال برایم مطرح است که فلسفه یک نظام اسلامی چیست. فرق این نظام با دیگر نظام‌ها چیست. نگاه فرهنگی و تربیتی آیا برای ما یک اولویت نیست؟ آیا واقعا از اشکالات عمده ما این نگاه غلط نیست. اقتصاد و سیاست باید تحت تاثیر فرهنگ باشد.

محسن رضایی سخنان خود را با تکرار «یااباالفضل» شروع کرد. وقتی از فرهنگ صحبت می‌کنیم باید به فقر و دغدغه‌های مردم هم اشاره کنیم. بیکاری جوانان ما را به فقر و فساد و اعتیاد می‌کشاند. وقتی خبر افتادن جوانی را به خاطر اعتیاد می‌شنوم گویی با پتک به سرم زده‌اند.

او از جیب  کت خودش یک اسکناس هزار تومانی درآورد و گفت این اسکناس برابر سیصد تومان سال گذشته است.

اگر احساس خطر نبود و اگر توانایی‌های لازم را در خود فراهم نکرده بودم به هیچ وجه پا به انتخابات نمی‌گذاشتم. اقتصاد بر روی فرهنگ تاثیر دارد و بدون حل آن هر کاری بی فایده است.

دولت‌ها در سینما و فرهنگ و ورزش چه می‌خواهند؟ تا چیزی گل می‌کند دولت وارد آن می‌شود. این حوزه‌ها را باید به خود آنها بسپازیم.

حسن روحانی، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ایران در دومین مناظره تلویزیونی که از شبکه اول تلویزیون دولتی ایران در حال پخش است، در تشریح برنامه های فرهنگی خود گفت: " در فضای کنونی، جایگاه اخلاق تنزل یافته است. مسئولین دولتی با استفاده از رسانه های عمومی به دیگران تهمت می زنند و اخلاق را زیر پای می گذارند و بدین ترتیب اعتماد عمومی را خدشه دار می کنند."

وی افزود: "عملکرد غیراخلاقی مسئولان باعث رشد گسترده طلاق، اعتیاد و آسیب های اجتماعی می شود و همه این شاخص ها در سال های اخیر رشد کرده اند."

روحانی در تشریح راهکارهای خود برای حل مشکلات فرهنگی، به دولتی بودن فرهنگ به عنوان یک مشکل مهم اشاره کرد و گفت باید با تمرکززدایی مناسب، نقش دولت از از حوزه اجرا به حمایت، نظارت و سیاستگذاری تغییر یابد.