هند، سومین قدرت اقتصادی آسیا، برای تامین نیازهای تولید انرژی به‌ویژه در زمینه‌ی برق، به شدت به گاز ایران نیاز دارد.
غلامحسین نوذری وزیر نفت ایران اعلام کرد، هند علاقه‌مند است یکی از شرکای قرارداد چند میلیارد دلاری پروژهی خط لوله گاز آی.پی.آی باشد و وعده داده است دربرابر تمام فشارهای خارجی مقاومت خواهد کرد.
خط لوله انتقال گاز ایران به هند که قرار است از پاکستان عبور کند، آی.پی.آی نام دارد و به «خط لوله صلح» معروف است.
به گزارش روزنامه پست از اسلام‌آباد، نوذری تاکید کرد: ایران با فرستادن نامه‌ای برای پاکستان، اذعان داشته که صادرات گاز به هند از طریق این خط لوله نهایت اهمیت را برای هند دارد.
براساس این گزارش، مورلی دئورا وزیر نفت هند 23 آوریل (4 اردیبهشت) وارد اسلام‌آباد خواهد شد و با خوجه‌محمد آصف همتای پاکستانی خود درمورد پروژه آی.پی.آی و قیمت انتقال گاز، گفت‌وگو خواهد کرد.
سفر دو روزه‌ی دئورا بنا به دعوت وزیر نفت پاکستان صورت می‌گیرد. نشست میان مقامات نفتی دو کشور به خاطر انتخابات عمومی پاکستان در ماه فوریه لغو شد.
قرارداد هند و ایران
ایران که دومین قدرت نفت و گاز جهان است، در سال 1995 موافقت فروش گاز به هند را اعلام کرد.
هند سومین قدرت اقتصادی آسیا، برای تامین نیازهای تولید انرژی به‌ویژه در زمینه‌ی برق، به شدت به گاز ایران نیاز دارد.
به گزارش سایت انگلیسی خبرگزاری فارس، ایران درنظر دارد صادرات گاز به پاکستان را در سال 2011 (1390) آغاز کند و در این میان، ساخت نیمی از این خط لوله را انجام داده است که می‌تواند روزانه 110 میلیون مترمکعب گاز به این کشور صادر کند.
هند نیز روزانه حدود 108 میلیون مترمکعب گاز از طریق این خط لوله دریافت خواهد کرد.
فارس به نقل از منابع وزارت نفت هند اعلام کرد، پس از امضای این قرارداد، انتظار می‌رود روزانه 60 میلیون مترمکعب گاز در مرحله نخست تامین شود که میان هند و پاکستان تقسیم خواهد شد.
براساس این گزارش، در مرحله دوم این خط لوله نیز روزانه 90 میلیون مترمکعب گاز برای هند و پاکستان تامین خواهد شد.
تاکنون شش نشست سه جانبه گروه کاری کشورهای ذی‌نفع برگزار شده است که آخرین نشست در 28 و 29 ژوئن 2007 (7 و 8 تیرماه 86) در دهلی نو برگزار شد.
دراین راستا، سفر آتی وزیر نفت هند به اسلام‌آباد می‌تواند ابتکاری مهم برای کمک به اجرایی کردن این خط لوله 2 هزار و 300 کیلومتری از ایران باشد. سه چهارم این خط لوله که قرار است گاز را از ایران به هند برساند، از خاک پاکستان می‌گذرد.
امضای سه جانبهی خط لوله آی.پی.آی
وزیر نفت ایران هفته‌ی گذشته تاکید کرد:«ما کار قرارداد خط لوله صلح را موقعی تمام شده می‌دانیم که سه جانبه امضا شود.»
نوذری در حاشیه دیدار با عبدالله سالم البدری دبیرکل اوپک، درباره زمان امضای قرارداد خط لوله صلح و وضعیت مذاکرات گفت: باید نشست‌ها و مذاکرات خط لوله صلح انجام شود تا ببینیم چه نتایجی پیش خواهد آمد.
اما به نظر می رسد به دنبال بی‌ثباتی‌های اخیر سیاسی در پاکستان، مذاکرات پروژهی هفت میلیارد دلاری خط لوله گاز ایران- پاکستان- هند با وقفه روبه‌رو شده و کشور هند نیز پیش‌تر اعلام کرد علاقه‌مند به ادامه‌ی مذاکرات پس از برگزاری انتخابات عمومی در پاکستان است.
به گزارش شبکه انرژی، نفت و اطلاع رسانی ایران، شانا، ایران پیشنهاد داده بود برای ادامه‌ی مذاکرات سه جانبهی پروژه خط لوله صلح مقامات نفتی سه کشور روزهای 12 و 13 فوریه (23 و24 بهمن 1386) در تهران گردهم آیند اما این نشست برگزار نشد.
در این راستا، محمدعلی حسینی سخنگوی دولت ایران در تاریخ 28 بهمن سال گذشته در دیدار هفتگی خود با خبرنگاران گفت: با توجه به اعلام نیاز برخی کشورها برای انجام کارشناسی بیشتر، برگزاری جلسه‌ی مشترک ایران، هند و پاکستان درباره‌ی خط لوله صلح به تعویق افتاده، اما هنوز زمانی برای این دیدار پیش‌بینی نشده است.
این درحالی است که وزیر نفت هند درباره‌ی سفر خود به پاکستان و ایران برای بررسی این پروژهی گازی گفته بود: هند هنوز در حال نهایی کردن مسائلی همچون قیمت‌گذاری گاز و برخی مسائل تجاری دو جانبه با ایران و مسائل مربوط به هزینه‌ی حمل و نقل گاز و تعرفه تزانزیت با پاکستان است و در این باره با آنها بحث و تبادل نظر خواهد کرد.
گفتنی است احسان‌الله خان سرپرست وزارت نفت پاکستان و دئورا وزیر نفت هند در دیدار بهمن‌ماه گذشته در لندن، بر حل مسائل باقیمانده این پروژه ازجمله تعرفه ترانزیت و سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک تاکید کردند.
در نشستی که بهمن‌ماه 1385 در تهران برگزار شد، مقامات نفتی ایران، هند و پاکستان درمورد فرمول قیمت‌گذاری گاز صادراتی ایران به هند توافق کردند، اگرچه هنوز قیمت مشخصی برای صادرات گاز ایران اعلام نشده است.
گفته می‌شود هند قیمت 25/4 دلار را برای هر یک میلیون بی‌تی‌یو، واحد اندازه‌گیری گاز، به ایران پیشنهاد داده اما قیمت اولیه ایران بیش از هفت دلار و سپس 93/4 دلار اعلام شده است. اگرچه وزارت نفت ایران این ارقام را تائید نکرده است.
موانع توافق نهایی آی.پی.آی
تنش‌های سياسی دو کشور هند و پاکستان و مخالفت آمريکا با اين پروژه به عنوان مهم‌ترين دلايل کندی مذاکرات ياد می‌شود که مانع توافق نهايی بين سه کشور شده است.
آمريکا که درپی انزوای ایران است، خواستار لغو این پروژه بوده است، گرچه وزیر نفت هند مخالفت آمریکا با این پروژه را رد کرده است.
دئورا تاکید کرد: «آمریکایی‌ها به‌طور شفاف به ما نگفته‌اند که ما باید از این پروژه دست بکشیم. آنها بزرگ‌ترین شریک تجاری ما هستند، اما این بدان معنا نیست که آنها می‌توانند درمورد ارتباط ما با سایر کشورها زورگویی کنند.»
واشنگتن که هرگونه تعامل تجاری کشورها با ایران را به‌عنوان کمک به برنامه‌ی هسته‌ای ایران اعلام کرده است، در مارس 2006 (فروردین 1385) یک توافق‌نامه اتمی با هند امضا کرد. بسیاری از نمایندگان کنگره گفتند، این قرارداد به مسابقه‌ی تسلیحاتی در آسیا دامن خواهد زد. اما رایس وزیر خارجه آمریکا در توجیه آن، گفت: کمک به فناوری هسته‌ای غیرنظامی هند، از وابستگی این کشور به منابع سوخت فسیلی ایران کم می‌کند.
میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین حوزه‌ی نفتی ایران است که با قطر مشترک است. خبر کشف میدان گازی فارسی (در خلیج فارس) که بین میادین گازی پارس شمالی، گلشن و فردوسی قرار دارد در بهمن‌ماه گذشته اعلام شد و از جمله مجموعه‌‌هایی است كه اكتشاف آن به یک شركت هندی واگذار شده بود.
