در فاصله بین دو سرشماری سالهای 75 و 85 ، خانوارهایی که زنان سرپرستی آن‌ها را برعهده دارند، افزایش قابل توجه یافته است

طی ده سال، تعداد خانوار‌های زنان سرپرست بیش از 50 درصد افزایش یافته است.

فریده براتی سده، مدیر كل دفتر امور زنان سازمان بهزیستی كشور، ضمن اعلام این خبر گفت: بر اساس سرشماری سال 85، میزان سهم زنان در سرپرستی خانوارها 9.4 درصد بوده است كه این میزان در سال 75، 8.4 درصد بود.

طبق سرشماری سال 1385 تعدادخانوارهای تحت سرپرستی زنان ، 1 میلیون و 641 هزار نفر اعلام شده است، که مرگ همسر و طلاق به عنوان مهمترین عامل برای سرپرست خانوار شدن این زنان عنوان شده است.

وی مهمترین دغدغه این زنان را نگرانی، اضطراب و نا‌امنی نسبت به آینده خود و فرزندانشان دانست و افزود: نگرش جامعه نسبت به زنان سرپرست خانوار و استفاده از كلماتی چون مطلقه و یا بیوه بودن، از اصلی‌ترین مشكلات این زنان به شمار می‌آید كه باعث منزوی شدن و دوری از اجتماع زنان می‌شود.

براتی، یکی از برنامه‌های آتی این دفتر را تقویت فعالیت خانه زنان عنوان کرد و گفت: خانه زنان، مكانی برای ورود زنان آسیب دیده نیست، بلكه چنانچه زنی با همسر خود دعوا كرده و جایی برای رفتن نداشته باشد و یا همسرش او را از خانه بیرون كرده باشد و یا آن كه در صورت مسافرت از شهری به شهر دیگر مكانی برای اقامت نداشته باشد، به این خانه‌ها معرفی می‌شود كه سال گذشته با وجود 33 خانه در 30 استان كشور، یك هزار و 400 زن در این خانه‌ها پذیرش شده‌اند.

به نظر می‌رسد منظور وی از خانه زنان، همان پناهگاه زنان است که در دیگر کشورهای جهان برای حمایت و محافظت از زنانی دایر می‌شود که تحت خشونت خانگی همسران و یا دیگر اعضای مذکر خانواده قرار می‌گیرند.

ایجاد چنین مکان‌های پیشتر از این از سوی فعالان حقوق زنان در ایران پی‌گیری شد که در بسیاری از موارد موانع قانونی برای ایجاد آن‌ها وجود داشت. زیرا طبق قانون زن نمی‌تواند بدون اجاز همسر خانه را ترک کند و انجام این فعل، تعقیب قانونی به همراه خواهد داشت.

ظاهرا همین مشکلات و موانع حقوقی باعث شده است که کارکرد خانه زنان در ایران، همانگونه که مدیر كل دفتر امور زنان سازمان بهزیستی كشور اعلام کرده است زنانی که در خانواده مورد بدرفتاری و خشونت قرار می‌گیرند را پوشش ندهد.

زنان سرپرست خانوار چه کسانی هستند

بر طبق تعاریفی که وجود دارد، زنان سرپرست خانوار، زنانی هستند که به دلیل عواملی چون طلاق، فوت ویا اعتیاد همسر، ازكارافتادگی او، رهاشدن توسط مردان مهاجر و یا دیگر موارد موجب می‌شود که مسئولیت و سرپرستی خانواده به دوش آن‌ها بیفتد.

معمولاً در خانواده‌های ایرانی، پدر سرپرست خانوار می باشد و درصورت نبود پدر (فوت،طلاق و...) مادر سرپرست خانوارمحسوب می شود. درگذشته خانواده هایی كه با سرپرستی زنان اداره می شد در جامعه به خانواده "بی سرپرست" شهرت داشتند.

زنان سرپرست خانوار، شامل زنان بیوه ، زنان مطلقـه (اعم از زنـانی كه پس ازطلاق به تنهایی زندگی می كنند و یا به خانه پدری بازگشته ولی خود امرار معاش می كنند ) ، همسران مردان معتاد ، همسران مردان زندانی، همسران مردان بیكار ، همسران مردان مهاجر ، همسران مردانی كه در نظام وظیفه مشغول خدمت هستند، زنان خودسرپرست (زنان سالمند تنها ) ، دختران خودسرپرست ‌‌‌ (دختران بی سرپرستی كه هرگز ازدواج نكرده اند ) ، همسران مردان ازكارافتاده و سالمند می شود.

مشکلات زنان سرپرست خانوار

فقر، نداشتن شغل، انزوای اجتماعی، ترس و نگرانی از آینده مبهم، محدودیت شرایط اجتماعی، ناکافی بودن حمایت‌های مالی و معنوی دولت،محدودیت خدمات بیمه ای و نبود تأمین اجتماعی كافی از جمله مشکلات عدیده ای است که این زنان با آن دست به گریبانند.

نگرش منفی جامعه به ازدواج مجدد این زنان، درگیری با خانواده همسر و خانواده فرزندان ازدواج کرده و نا امنی جامعه از جمله دیگر عواملی است که این زنان در زندگی هر روزه خود با آن روبرو می‌شوند.