گمرک جمهوری آذربایجان روز پنجشنبه، 12 اردیبهشت محموله‌ی تجهیزات هسته‌ای روسیه به مقصد نیروگاه بوشهر در جنوب ایران را پس از گذشت یک ماه ونیم توقیف، آزاد کرد. یک مقام گمرک آذربایجان که خواست نامش فاش نشود، گفت: این محموله از ایست بازرسی گمرک آستارا در مرز ایران عبور کرد و وارد خاک ایران شد.

خبر رفع توقیف از محموله‌ی هسته‌ای ایران در گمرک جمهوری آذربایجان درحالی اعلام شد که تلاش‌های ایران و روسیه برای آزادسازی محموله تا دو روز پیش از این خبر ادامه داشت.

گمرک جمهوری آذربایجان روز پنجشنبه، 12 اردیبهشت محموله‌ی تجهیزات هسته‌ای روسیه به مقصد نیروگاه بوشهر در جنوب ایران را پس از گذشت یک ماه ونیم توقیف، آزاد کرد.

یک مقام گمرک آذربایجان که خواست نامش فاش نشود، به روزنامه‌ی اینترنشنال هرالد تریبیون گفت: این محموله از ایست بازرسی گمرک آستارا در مرز ایران عبور کرد و وارد خاک ایران شد.

براساس این گزارش، گمرک آذربایجان در تاریخ 29 مارس (10 فروردین) محموله شامل تجهیزات عایق حرارتی را که از روسیه عازم نیروگاه بوشهر بود، توقیف کرد و از دولت روسیه خواستار اطلاعات بیشتر درمورد محتوای محموله شده بود. 

والنتین سوبولف، کفیل دبیر شورای امنیت ملی روسیه که نهم اردیبهشت به تهران سفر کرد، در مصاحبه مطبوعاتی با سعید جلیلی دبیرشورای عالی امنیت ملی ایران تاکید کرد که وقفه به وجود آمده در تحویل محموله‌ی سوخت بوشهر به زودی حل خواهد شد.

علت توقیف محموله

براساس گزارش هرالد تریبیون، مقامات آذربایجانی در آن زمان اعلام کردند که بیم دارند این محموله در مغایرت با قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران باشد.

این درحالی است که طبق قطعنامه‌هایی که شورای امنیت علیه ایران صادر کرده است، هرگونه تجهیزات مربوط به نیروگاه بوشهر مستثنی از این قطعنامه‌ها و تحریم است.

از این رو، شرکت دولتی روسی «اتم استروی اکسپورت» که طرف قرارداد ساخت نیروگاه بوشهر است، آذربایجان را به توقیف تعمدی محموله‌ی سوخت بوشهر متهم کرد.

علت رفع توقیف محموله

خزر ابراگیم سخنگوی وزارت خارجه آذربایجان اعلام کرد پس از آنکه مسکو اطلاعات ضروری را به گمرک این کشور فرستاد، محموله توقیف شده ایران آزاد شد.

وی به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما این اطلاعات را از روسیه دریافت کردیم و پس از مطالعه، تصمیم گرفتیم محموله به مقصد ایران را آزاد کنیم.»

براساس این گزارش، شرکت روسی طرف قرارداد با ایران در مدتی که محموله‌ی سوخت هسته‌ای نیروگاه بوشهر توقیف شده بود، تاکید کرد که محتوای این محموله مشروط به هیچ کنترل خاصی نیست.

در این راستا، وزارت خارجه ایران با احضار سفیر آذربایجان در تهران یادداشت اعتراض خود را مبنی بر توقیف محموله تسلیم او کرد. 

ازسوی دیگر، ایران، روسیه را مسئول تحویل به موقع محموله‌ی توقیف شده در گمرک آذربایجان اعلام و تاکید کرد شرکت طرف قرارداد باید اطمینان دهد که این محموله در زمان مشخص اعلام شده به نیروگاه بوشهر خواهد رسید.

مخالفت غرب با نیروگاه بوشهر

به نوشته‌ی اینترنشنال هرالد تریبیون، ایران مبلغ یک میلیارد دلار بابت ساخت راکتور آب سبک بوشهر که اولین نیروگاه انرژی اتمی این کشور است، به روسیه پرداخت کرده است. اگرچه ساخت این نیروگاه به سبب اختلاف میان مسکو و تهران برسر پرداخت‌ها و برنامه‌ی زمانبندی تحویل سوخت هسته‌ای به ایران گاه متوقف شده است.

براین اساس، آمریکا و کشورهای غربی بیم دارند درصدد دستیابی به سلاح هسته‌ای است و از این بابت روسیه را مورد انتقاد قرار داده‌اند. اما پس از آنکه ایران موافقت کرد، زباله هسته‌ای را به روسیه بازمی‌گرداند و خطر ساخت بمب هسته‌ای از بین می‌رود، واشنگتن موضع نرم‌تری اتخاذ کرد.

روسیه نیز اعلام کرده است قرارداد نیروگاه بوشهر در راستای تمام توافق نامه‌های بین‌المللی با هدف جلوگیری از تکثیر تسلیحات هسته‌ای است.

از سوی دیگر، بی بی سی اعلام کرد روسیه در دسامبر گذشته، اولین محموله‌ی سوخت هسته‌ای را به بوشهر ارسال کرد و قرار است این نیروگاه در تابستان عملیاتی شود.

به گزارش بی بی سی، روسیه و ایران در 13 دسامبر گذشته (22 آذر1386) روی یک جدول زمانی برای پایان دادن به ساخت نیروگاه بوشهر پس از چندین بار وقفه، توافق کردند. 

همکاری آذربایجان با آمریکا و ایران

در میان کشورهای پیشین شوروی، آذربایجان از متحدان اصلی واشنگتن برشمرده می‌شود که در زمان حمله‌ی آمریکا به عراق، به این کشور نیرو اعزام کرد. واشنگتن علاوه بر آموزش ارتش آذربايجان، در صنایع نفتی این جمهوری سرمايه‌گذاری کرده است.

ازسوی دیگر، جمهوری آذربایجان و ایران دارای مرز مشترک و در منابع نفتی حوزه‌ی دریای خزر علاوه بر دیگر کشورهای ساحلی، سهیم هستند.

زبان و جمعیت آذری ازجمله اشتراکات فرهنگی و اسلام دین رسمی دو کشور است.