آمریکا در پی تلاشهای فراوان توانست اتحادیه اروپا را متقاعد کند که بانک ملی‌ ایران، مهمترین بانک این کشور پس از بانک مرکزی، را بر اساس مصوبه سازمان ملل تحریم کند.

قرار است اتحادیه اروپا در راستای پیشنهادهای آمریکا بانک ملی ایران، بزرگترین بانک تجاری کشور را تحریم کند.

اتحادیه اروپا این اقدام را درپی درخواست های صریح آمریکا مبنی بر قطع ارتباط با موسسه های ایرانی انجام خواهد داد.

بانک ملی ایران در برخی کشورهای اروپایی از جمله انگلیس، فرانسه و آلمان شعبه دارد.

یک دیپلمات اروپایی روز پنجشنبه به روزنامه فایننشال تایمز گفت: برای اتحادیه اروپا مهم است که به این توافق رسیده تا فشار بین المللی را بر بانک های ایرانی تشدید کند زیرا این اقدام راهی برای نشان دادن جدی بودن ما دربرابر برنامه هسته ای رژیم ایران است.

اما زمان و تلاشی که برای جلب موافقت اتحادیه اروپا در این خصوص به عمل آمده، مشکلاتی را برجسته می کند که واشنگتن دردرخواست خود برای کسب حمایت بین المللی جهت تحریم های شدیدتر علیه تهران با آنها روبروست.

واشنگتن و متحدانش در مدت یک سال تلاش کرده اند تهران را متقاعد کنند برنامه هسته ای خود را کنار بگذارد و در این راستا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا را به حمایت فراخوانده اند.

چندی پیش نیز آمریکا بانک المستقبل، که یک بانک ایرانی-بحرینی است را تحریم کرد. هر کدام از بانک‌های ملی و صادرات ایران 33.3 درصد سهام بانک المستقبل را در اختیار دارند.

استورات لوی معاون وزیر خزانه داری آمریکا به این روزنامه گفت: بسیاری از مردم دنیا منتظر اقدام اروپا در این خصوص بودند. آنچه که اروپا انجام می دهد بسیار مهم است.

به نوشته این روزنامه، تلاش آمریکا به تابستان سال گذشته برمی گردد زمانی که مذاکرات درمورد یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل شروع شد و طی آن واشنگتن و متحدانش خواستار ممنوعیت بین المللی معاملات بانک ملی و بانک صادرات شدند.

تلاش واشنگتن برای تحریم بانک های ایرانی

در اکتبر سال گذشته (مهر 1386) دولت بوش رییس تلاش های خود را برای اعمال تحریم یکجانبه علیه شماری از موسسات ایرانی ازجمله بانک ملی و صادرات تشدید کرد و از کشورهای دیگر درخواست کرد او را حمایت کنند.

هانک پالسون وزیر خزانه داری آمریکا در آن زمان اعلام کرد: ما از بانک ها و شرکت های مسوول سراسر جهان می خواهیم هرگونه معامله با بانک ملی، بانک ملت، بانک صادرات و تمام شرکتها و اعضای حقیقی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را قطع کنند.

اما در این زمان واشنگتن در تنگنا قرار گرفت زیرا وقتی از انگلیس درخواست کرد عملیات بانک های ملی و صادرات را در لندن مسدود کند، انگلیس اعلام کرد می تواند این درخواست را صرفا در راستای تصمیم جمعی اتحادیه اروپا انجام دهد.

این درحالی بود که برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا مانند آلمان، اتریش، اسپانیا و ایتالیا درمورد معامله با بانک های ایرانی خواستار تصمیم سازمان ملل شدند.

آمریکا، فرانسه و انگلیس در تلاش برای بیرون آمدن از این بن بست، درنهایت توانستند در ماه مارس (اسفند-فروردین) موافقت شورای امنیت سازمان ملل را بدست آورند.

به موجب این توافق، کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید در انجام معامله با بانک های ایرانی به ویژه صادرات و ملی «هشیار» باشند زیرا بنا به گفته شورای امنیت این بانکها با برنامه هسته ای ایران مرتبط هستند.

لوی به فایننشال تایمز گفت: آمریکا امیدوار بود که این تصمیم سریع تر و کمی سخت تر اتخاذ میشد.

دیپلماتها به این روزنامه گفتند این تصمیم شورای امنیت درها را به روی اتحادیه اروپا گشوده است تا شعبات بانک های ایرانی را درسراسر اروپا تعطیل کند.

در این راستا، اگرچه آمریکا بانک صادرات را به انتقال وجوه مالی برای حزب الله متهم کرده است اما اتحادیه اروپا از اتخاذ هرگونه تصمیم علیه بانک صادرات اکراه داشته است.

علاوه براین، اتحادیه اروپا نام سازمان اسلامی حزب الله را در فهرست سازمان های تروریستی قرار نداده است.

دیپلماتهای آمریکا در گفتگو با فاینننشال تایمز گفتند: درحال حاضر تمایل ندارند برای صدور قطعنامه دیگری از سوی شورای امنیت (علیه ایران) تلاش کنند زیرا احتمالا نتیجه ای نخواهد داشت و درعین حال اختلاف با روسیه و چین را برجسته می کند زیرا این دو کشور نسبت به تحریم های بیشتر علیه ایران مصمم نیستند.

این درحالی است که لوی در گفتگو با این روزنامه ادعا کرد: تحریم های مالی، هشدارهای بین المللی درمورد خطر پولشویی و تامین مالی تروریست در ایران و اقدامات مربوط توسط بانک های بین المللی برای کاهش سطح معامله با تهران تاثیر بسیار بزرگی داشته است.

قطعنامه 1803 شورای امنیت

قطعنامه 1803 شورای امنیت سازمان ملل متحد شامل تشدید تحریم های بین المللی مالی علیه ایران با رای موافق پنج عضو دایم شورا، آمریکا، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه در 13 اسفند 1385 به تصویب رسید.

در زمینه تشدید تحریم های تجاری، قطعنامه 1803 شورای امنیت از دولت ها می خواهد در اعطای اعتبارها و تسهیلات تجاری به بخش خصوصی خود در مبادلات بازرگانی با ایران بیشتر هشیار باشند.

به موجب این قطعنامه، نهادهای مالی کشورها باید در همکاری با بانک های ایرانی به ویژه بانک های صادرات و ملی وشعب خارجی آنها مراقب باشند.

در این قطعنامه از کشورهای عضو خواسته شده تا محدودیت هایی را در مورد سفر و معاملات خارجی جمعی از شهروندان و موسسات ایرانی به اجرا بگذارند.

درپی صدور این قطعنامه، مقام های وزارت خانه خزانه داری آمریکا بانک مرکزی ایران را هم تهدیدی برای سیستم مالی بین المللی عنوان کردند.

وزارت خزانه داری امریکا با اشاره به نام بانک های سپه، ملی، صادرات، کشاورزی و ملت نسبت به خطرناک بودن معاملات بین المللی با این بانک های ایرانی هشدار داد.

بانک های خارجی فعال در ایران

درحالیکه اتحادیه اروپا و آمریکا برخی بانک های ایرانی را تحریم کرده و شورای امنیت سازمان ملل از این بانک ها نام برده است، اما هیچکدام از حضور و فعالیت بانک های خارجی مستقر در ایران سخن نگفته اند.

چندی پیش محمود بهمنی دبیر کل بانک مرکزی از مذاکرات 6 بانک خارجی با این بانک برای حضور در ایران و واگذاری سهام بانکهای مشمول واگذاریهای اصل 44 قانون اساسی در سال جاری خبر داد.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی مجوز ایجاد شعب توسط این بانکها را صادر می کند، افزود: هیچ مشکلی برای حضور بانکهای خارجی در کشور وجود ندارد و با آنها تعامل خواهیم داشت.

پیش از این نیز طهماسب مظاهری رئیس کل بانک مرکزی از حضور اولین بانک خارجی (اروپایی) در 28 خردادماه سال جاری در تهران خبر داده بود. همچنین یک بانک خارجی درخواست تاسیس 7 شعبه در شهرهای مختلف کشور را به بانک مرکزی داده است.

اما دو مقام یادشده نام این بانک های خارجی را اعلام نکردند.