اكبر هاشمی رفسنجانی كه به دعوت اختصاصی ملك عبدالله پادشاه عربستان به این كشور رفته بود، ضمن ملاقات با جامعه شیعیان این كشور از اماكن مذهبی در عربستان دیدار كرد.

آقای رفسنجانی كه از سوی مقامات عربستان همراهی می شد، از منطقه احد و محل جنگ خندق در اطراف مدینه و طرح توسعه حرم نبوی بازدید به عمل آورد و در قبرستان بقیع و همچنین در منطقه فدك در اطراف شهر مدینه حضور یافت.

استقبال گرم و بی نظیر ملك عبدالله از رئیس مجلس خبرگان رهبری و همچنین دیدار وی از مراكز مقدس اهل تشیع در این كشور، از نكات مهم سفر آقای رفسنجانی ارزیابی می شود.

به گزارش خبرگزاری‌ها، رئیس مجلس خبرگان پس از حضور در حسینیه شیعیان مدینه منوره به قبرستان بقیع رفته است و طی آن مسئولان عربستان در اقدامی بی سابقه با رفع محدودیت‌ها، درهای بقیع را به روی زائران ایرانی و غیر ایرانی علاقمند گشودند.

این درحالیست كه به طور كلی، پلیس عربستان برای فعالیت زائران شیعه محدودیت‌هایی قائل بوده و از جمله مانع از آن می شود كه آنها از نزدیك قبور ائمه اطهار را در بقیع زیارت نمایند.

در برخی مقاطع، این محدودیت‌ها با توجه به روابط ایران و عربستان به زد و خورد و درگیری نیز كشیده شده است.

تاكید بر حسن نیت شاه عربستان و دوری از اعمال تفرقه برانگیز

بنا به گزارش خبرگزاری‌ها، آقای رفسنجانی در حسینیه شیعیان مدینه و همچنین در حاشیه زیارت از قبرستان بقیع سخنانی ایراد و از مساعدت شاه عربستان در رفع برخی محدودیت‌ها تجلیل و تشكر كرده است.

وی در حسینه شیعیان مدینه گفت: «زمانی شیعیان در مدینه مشکلاتی داشتند اما به خاطر همدلی و هماهنگی بین من و ملک عبدالله در آن زمان که ولیعهد عربستان بود، مشکلات تا حدودی حل شد و شیعیان مدینه امروز زندگی آسان تری دارند».

همچنین آقای رفسنجانی در جمع ایرانیان و سایر زوار قبرستان بقیع نیز بر نقش مثبت ملك عبدالله تاكید نمود و گفت: « آقای ملک عبدالله پادشاه عربستان طی امروز دو بار با وزیر عربستانی همراه من صحبت کرد و از او خواست که رضایت شیعیان مدینه جلب شود».

تاكید رئیس مجلس خبرگان رهبری بر نقش مثبت پادشاه عربستان با درخواست از زائران شیعه برای پرهیز از هرگونه برخورد و اعمال اختلاف برانگیز همراه بوده است.

آقای رفسنجانی در اینباره گفت كه شیعیان نیز باید در زمان زیارت با متانت به فکر وحدت مسلمین باشند.

این گفته آقای رفسنجانی در سایه اختلافات طولانی مدت ایران و عربستان مبنی بر سیاسی شدن حج و راهپیمایی برائت از مشركین مهم تلقی می شود.

لازم به ذكر است كه در سالهای گذشته، بارها میان پلیس عربستان و زایران شیعه و ایرانی درگیری رخ داده است.

یكی از خونین ترین درگیریها، در جریان راهپیمایی برائت از مشركین علیه آمریكا در سال 1366رخ داد كه طی آن بیش از 400 زائر و ده ها پلیس سعودی به قتل رسیدند.

كشتار زائران شیعه و ایرانی توسط پلیس عربستان كه همزمان با جنگ نفتكش ها و كمك مالی و تسلیحاتی این كشور به صدام حسین در جریان جنگ ایران و عراق رخ داد، موجب شد روابط دو كشور تا سال‌ها قطع شود.

رویكرد ریاض و تهران به بهبود روابط دوجانبه

ناظران منطقه ای معتقدند هم عربستان و هم ایران سعی دارند تا آنجا كه می توانند از رخ دادن آنچه در دهه 1360 روابط دو كشور مهم اسلامی منطقه را بحرانی نمود، اجتناب نمایند.

از این جهت، دعوت هاشمی رفسنجانی به همایش بین المللی گفتگوی مذاهب و توجه خاص پادشاه عربستان به حضور رئیس خبرگان در عربستان می تواند تلاشی باشد به منظور تحكیم روابط با ایران و تصحیح برخی تندوریهای وهابیون علیه شیعیان به نحوی كه دولت عربستان سعی كرده است خود را از بیانیه های تند و ضد شیعی برخی علمای وهابی نیز جدا سازد.

تحلیل‌گران می گویند این حركت عربستان با نگرانی های ایران از تندروی شیعیان افراطی و درگیر شدن در یك فتنه مذهبی همراستا بوده و می تواند مانع رشد احساسات تند مذهبی شیعیان و اهل سنت علیه یكدیگر گردد.

از منظر وضعیت داخلی عربستان نیز ناظران می گویند بایستی توجه داشت كه آل سعود به نفود ایران در میان شیعیان این كشور و همچنین سایر شیعیان منطقه خلیج فارس وقوف داشته و بر این اساس ملك عبدالله می كوشد تا با نزدیكی به جمهوری اسلامی، وضعیت داخلی این كشور را درقبال شیعیان بهبود بخشیده و از نگرانی بابت نا آرامی درمناطق شیعه و شورش شیعیان علیه حكومت وهابی حاكم بكاهد.