پس از اعلام نخست وزیر عراق مبنی بر به بن‌بست رسیدن مذاکرات با آمریکا درباره توافقنامه امنیتی طولانی مدت، به نظر می‌رسد که جو نگرانی و تشویشی که بر تهران سایه افکنده بود، به کاخ سفید منتقل شده باشد.
پس از اعلام نخست وزیر عراق مبنی بر به بن‌بست رسیدن مذاکرات با آمریکا درباره توافقنامه امنیتی طولانی مدت، به نظر می‌رسد که جو نگرانی و تشویشی که بر تهران سایه افکنده بود، به کاخ سفید منتقل شده باشد.
نوری المالکی که متحد آمریکا محسوب می‌شود در انتقاد به پیشنهاد ایالات متحده گفته است از زمان آغاز مذاکرات طرف عراقی پی برده است که خواسته‌های طرف آمریکایی کاملا حاکمیت عراق را نقض می‌کند و نمی‌تواند هرگز چنین مساله‌ای را بپذیرد.
المالکی که به تازگی از تهران دیدار کرده است، پس از بازگشت به عراق با اعلام موضع صریح در قبال درخواست آمریکا برای موافقت با توافقنامه امنیتی، تعجب و نگرانی همپیمانان خود در کاخ سفید را برانگیخته است.
وی تا آنجا پیش رفت که گفت در صورتی که ایالات متحده بر این طرح اصرار نماید دولت عراق گزینه دیگری نیز در اختیار دارد و آن این است که از سازمان ملل متحد درخواست نماید تا حضور نیروهای چند ملیتی را در خاک قانونی عراق ملغی نماید.
این در حالی‌ست که آمریکا یک گام به عقب نشسته و با ارائه نسخه جدیدی از طرح اولیه توافقنامه امنیتی طولانی مدت، تعدیلاتی را در رابطه با مصونیت قضایی پرسنل خود در خاک عراق اعمال کرده است.
به گفته رسانه‌ها، دولت جورج بوش که تلاش دارد این طرح را تا آخر ماه میلادی فعلی از سوی پارلمان عراق رسمیت ببخشد، در صدد است تا وضعیتی را که در عراق ایجاد کرده، قانونا تثبیت و عملا دولت بعدی آمریکا را در مقابل عمل انجام شده قرار دهد.
نگرانی ایران و تاثیر آن بر مواضع همپیمانان عراقی
موضوع تثبیت بلند مدت حضور نیروهای آمریکایی در خاک عراق باعث نگرانی عمیق و واکنش مقامات کشور شده است.
به موازات محکومیت شدیدالحن مقامات ایرانی، تمام جریانات اصلی شیعه عراق نیز از جمله مقتدی صدر این توافقنامه را محکوم کرده‌اند.
حتی مجلس اعلای شیعه عراق به رهبری عبدالعزیز حکیم که به‌طور سنتی روابط گسترده‌ای با آمریکا دارد، با این طرح مخالفت کرده است.
وی گفته است توافقنامه امنیتی بین بغداد و واشنگتن، حاکمیت ملی عراق را نقض می‌کند.
به باور ناظران این مواضع کم و بیش یکسان نشان می‌دهد در صورتی که دولت المالکی و نیروهای شیعه منمایل به آمریکا در میان دو گزینه واشنگتن و تهران قرار بگیرند، حامی قدیمی خود یعنی ایران را اولویت و ترجیح خواهند داد.
کارشناسان مسایل عراق می‌گویند، موضع دولت المالکی که ادامه حیات آن به کمک‌های نظامی و مالی دولت ایلات متحده وابسته است، محک عملی معناداری برای تعیین عمق نفوذ آمریکا و ایران در عراق است.
دولت بوش که از تاخیر در پذیرش طرح توافقنامه امنیتی طولانی مدت و مواضع منفی متحدانش در دولت و مجلس عراق رنجیده‌خاطر شده است، ناخشنودی خود را پنهان نکرده و تهدید کرده است در صورت عدم امضای این طرح تا پایان ماه دسامبر که دوره تمدید استقرار نیروهای موسوم به چند ملیتی در عراق به پایان می‌رسد، 50 میلیارد دلار پول پشتوانه دولت عراق را توقیف کرده و بدهی‌های عراق را لغو نخواهد نمود.
با وجود این فشارها و تهدیدات، مواضع نخست وزیر عراق و بقیه رهبران عراقی که به آمریکا نزدیک هستند، نشان می‌دهد نادیده گرفتن منافع تهران برای آنها ساده نبوده و آنها حاضر نیستند تا باعث رنجش خاطر جمهوری اسلامی شوند.
به گفته تحلیلگران شکی نیست رویکرد واحدی که از سوی مقامات عراق و رهبران شیعه این کشور علیه توافقنامه امنیتی ابراز شده، رابطه مستقیمی با نگرانی‌های ایران داشته است.
بر این اساس آمریکا به وضوح متوجه این نکته شده است که موانع پیش رو برای تحقق طرح بلند مدت مد نظرش زیاد بوده و نقش ایران در این زمینه انکارناپذیر است و این امر شاید باعث تغییر رفتار این کشور در نحوه تعامل با ایران در مقاطع آینده شود.
