در میان اختلافات عمیق کشورهای صادرکننده نفت بر سر افزایش تولید، وزیر نفت عربستان در حاشیه نشست جده از آمادگی کشورش برای افزایش بیشتر تولید نفت خبر داد.

در میان اختلافات عمیق کشورهای صادرکننده نفت بر سر افزایش تولید، وزیر نفت عربستان در حاشیه نشست جده از آمادگی کشورش برای افزایش بیشتر تولید نفت خبر داد.

وی گفت اگر بازار به نفت بیشتری نیاز داشته باشد، عربستان آماده است تا سقف تولید خود را افزایش دهد.

این درحالی است که ایران و سایر اعضای اصلی اوپک سازمان کشورهای صادرکننده نفت، با تقاضا برای افزایش سقف تولید مخالفت کرده‌اند.

روزنامه نیویورک تایمز در زمینه تصمیم عربستان نوشته است که این خبر خوشی برای کشورهای مصرف‌کننده نفت محسوب می‌شود، ولی این نگرانی وجود دارد که افزایش سقف تولید نفت عربستان نتواند کاری از پیش برده و حتی نتیجه عکس دهد.

گفته می‌شود عربستان طی سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری عظیمی در بخش نفت خود انجام داده است به نحوی که قادر خواهد بود میزان تولید نفت خود را تا سال 2009 به بیش از 5/12 میلیون بشکه در روز برساند.

نشست جده با ابتکار عربستان و با هدف جلوگیری از افزایش قیمت نفت و با حضور نمایندگانی از 35 کشور جهان و مقامات 22 شرکت نفتی در شهر جده عربستان برگزار شد.

از سوی دیگر ایران از زبان وزیر نفت خود اعلام کرده که بازار جهانی نفت در حال حاضر اشباع بوده و نیازی به افزایش سقف تولید نفت اوپک نیست.

غلامحسین نوذری گفت اکنون میزان تولید نفت اوپک براساس میزان نیاز بازار است و نفت به اندازه نیاز در بازار جهانی وجود دارد.

بنا به اعلام وزیر نفت تولید کنونی نفت ایران چهار میلیون و 270 هزار بشکه در روز است.

عربستان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان محسوب می‌شود و بیش از دو برابر ایران یعنی کمی بیش از نه میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌نماید.

به گفته کارشناسان نفتی، با توجه به نقاضای جهانی و رشد اقتصادی کشورهای نیمه صنعتی و خصوصا چین، کشورهای تولیدکننده نفت اساسا چندان نمی‌توانند بر سر صعودی قیمت‌های جهانی نفت تاثیر بگذارند.

دلیل اصلی این امر مشکلات زیربنایی و نیاز به سرمایه‌گذرای بلندمدت در صنعت نفت است.

درمورد ایران، به دلیل آن که این کشور سال‌هاست تحت تحریم‌های بین المللی قرار دارد و صنعت نفت آن از دسترسی به تکنولوژی پیچیده استخراج نفت که عمدتا در انحصار ایالات متحده است محروم مانده، امکان افزایش تولید نفت تا اینده قابل پیش‌بینی بسیار بعید به نظر می‌رسد.

برخی کارشناسان حتی می‌گویند فرسودگی صنعت نفت ایران و عدم سرمایه‌گذاری گسترده در حوزه‌های نفتی ایران می‌تواند منجر به کاسته شدن توانایی استخراج و صادرت نفت این کشور در آینده شود.

حمله نظامی به ایران و واکنش بازار جهانی نفت

از سوی دیگر، بحران قیمت‌های نفت که اکنون گفته می‌شود ممکن است تا پایان سال میلای جاری به بالای 200 دلار در هر بشکه نیز برسد، به موضوع حمله نظامی به ایران مرتبط شده است.

تحلیلگران معتقدند در صورت مختل شدن جریان نفت از تنگه هرمز و حذف نفت صادراتی ایران از سبد اوپک بازرهای جهانی دچار یک شوک نفتی مشابه به بحران نفتی سال 1973 خواهد شد.

ایران استفاده از نفت را به عنوان یک سلاح تهدیدکننده علیه حمله احتمالی به این کشور نفی نکرده و حتی در برخی موارد فرماندهان نظامی سپاه پاسدارن از هدف قرار گرفتن تاسیات نفتی سایر کشورهای منطقه در صورت بروز جنگ سخن به میان آورده‌اند.

این امر البته مسبوق به سابقه بوده و در جریان جنگ هشت ساله هنگامی که نیروی هوایی عراق با استفاده از هواپیماهای دوربرد سوپر اتاندارد، تاسیات نفتی خارک و چند پایانه نفتی کلیدی کشور را بمباران کرد، ایران نفتکش‌های سعودی و کویتی در حال تردد در خلیج فارس و تاسیات نفتی کویت را هدف قرار داد.

در این زمان به دلیل بمبارن مداوم تاسیاست نفتی، تولید نفت ایران به زیر نصف کاهش یافت و هم‌زمان عربستان سعودی به منظور تشدید فشار بر جمهوری اسلامی تولید نفت خود را بلافاصله افزایش داد و علاوه بر جبران خلا نفت خام ایران باعث سقوط قیمت‌ها به زیر بشکه‌ای ده دلار گردید.

کارشناسان نفت معتقدند با توجه به شرایط جهانی بازار نفت و منافع روسیه، چین و اتحادیه اروپا در این حوزه، ایالات متحده که روزانه 10 میلیون بشکه نفت وارد می‌کند، نمی‌تواند در صورت حمله نظامی به ایران به مانند گذشته بر گزینه‌های بدیل تکیه نماید.

به گفته کارشناسان، بهبود چشمگیر توان موشکی تهران به گونه‌ای است که تمام تاسیاست و پایانه‌های نفتی منطقه را در تیررس خود قرار داده و همچنین بازوی نظامی آن سازوکارهای پیدا و پنهان متعددی برای بستن تنگه هرمز در اختیار دارد.

همچنین عربستان و سایر کشورهای عمده تولیدکننده نفت توان قابل توجهی برای اشباع اشتهای سیری‌ناپدیر کشورهای رو به رشد صنعتی مانند چین ندارند و نمی‌توانند کمبود نفت ایران را به راحتی جبران نمایند.

به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، حتی در صورتی که وعده عربستان مبنی بر افزایش توید نفت این کشور درست باشد، این افزایش تولید کم‌تر از یک درصد مصرف جهانی بوده و درباره موثر بودن آن بر قیمت‌ها تردید وجود دارد.

این درحالی است که هنوز بر خلاف توقع اولیه کاخ سفید و شرکت‌های نفتی آمریکایی پیش از اشغال عراق، آمریکا هنوز نتوانسته تولید نفت عراق را به سطح مطلوبی برساند.

تسلط میدانی کامل بر حوزه‌های نفتی عراق وافزایش تولید نفت آن توسط شرکت‌های چند ملیتی به منظور جبران هزینه‌های روزانه اشغال خاک این کشور از اهداف اصلی حمله نظامی به خاک عراق بوده است.

کارشناسان می‌گویند، نحوه تعامل آمریکا با مسایل خارومیانه و تلاش برای از میان بردن نفوذ و نقش اوپک با تسلط بر بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان درعراق، در همگرایی کشورهای تولیدکننده نفت مانند عربستان و ایران موثر بوده و بعید است که تلاش عربستان برای افزایش تولید منجر به بازگشت اختلافات پیشین به درون اوپک گردد.