بر اساس مصوبه اخیر شورای عالی آموزش و پرورش، طرح «ارزشیابی توصیفی» از سال تحصیلی آینده در مورد دانش‌آموزان ابتدایی اجرا می‌شود. از این پس، دانش‌آموزان ابتدایی به جای گرفتن نمره، توسط معلمان‌شان ارزشیابی می‌شوند.

از این پس، دانش آموزان ابتدایی به جای گرفتن نمره، توسط معلمانشان ارزشیابی می‌شوند.

بر اساس مصوبه اخیر شورای عالی آموزش و پرورش، طرح «ارزشیابی توصیفی» از سال تحصیلی آینده در مورد دانش آموزان ابتدایی اجرا می شود.

از سال‌های دور تا کنون، دانش آموزان بر اساس نمرات امتحانات پایان هر ثلث ارزشیابی می شدند و کمتر به فعالیت‌های کلاسی و عملکرد دانش آموزان از نظر کیفی توجه می شد، اما با تصویب این طرح قرار است نمره کاملا حذف و کیفیت به جای کمیت برای سنجش دانش آموزان جایگزین شود.

این در حالی است که جزییات دقیق نحوه اجرای این طرح به روشنی مشخص نشده است.

معلم مشاهده می‌کند

مهدی نوید ادهم، دبیر شورای عالی آموزش و پرورش در مورد چگونگی اجرای این طرح گفته است: فعالیت دانش آموز در طول سال تحصیلی توسط معلم مشاهده و سپس برای خانواده توصیف می شود.

در بسیاری از کشورهای جهان در مقطع ابتدایی دانش‌آموزان بدون نمره ارزیابی می‌شوند و به نظر می‌رسد طرح جدید آموزش و پرورش تلاشی برای حرکت به همین سمت است.

با این وجود، در این شرایط برخی دانش آموزان ممکن است سعی کنند به گونه ای در چشم معلم ظاهر شوند که مطلوب وی باشند و از واقعیت استعدادها و علایق خود فاصله گیرند و برخی دیگر از اینکه دائما زیر ذره بین تعدادی از معلمان نکته سنج قرار گیرند، دچار نگرانی شوند.

مخالفان طرح چه می‌گویند 

منتقدان طرح فعلی بر این نظرند، اگر فرض را بر این بگذاریم که معلمان از مهارت‌های اجتماعی و آگاهی روان‌شناسانه بهره کافی و لازم را دارند، زمان ناکافی کلاس‌های درس با حجم کتب و تعداد دانش آموزان همواره مورد گلایه آموزگاران بوده است.

از سوی دیگر دبیر شورای عالی آموزش و پرورش نیز معترف است بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، تعداد زیاد دانش آموزان فرصت مشاهده را از معلم می گیرد.

از سوی دیگر، کارشناسان معتقدند چگونه ممکن است معلمان دوره ابتدایی در سیستم کنونی آموزش و پرورش، این امکان را داشته باشند که به رغم دل مشغولی‌های شخصی، نه تنها هوش و حواس خود را به تمام کلاس معطوف کنند، بلکه قادر باشند به طور علمی، ارزیابی دقیق و درستی از دانش آموزان با ویژگی های متفاوت هر یک از آنها از نظر خانوادگی، روحی، روانی و اجتماعی ارائه دهند.

موافقان چه می‌گویند

به عقیده کارشناسان روانشناسی، ارزیابی کیفی دانش آموزان این امکان را فراهم می‌کند که به بسیاری از جنبه‌های دیگر شخصیت دانش آموزان توجه شود و در این صورت با وجود یک معلم خبره و آگاه، بخش‌های نهفته استعدادها و علایق کودکان دوره ابتدایی در بهترین حالت شناخته شده و رشد کند.

گفته می شود در این شرایط، مشکلات تحصیلی دانش‌آموزان از نظر نگرانی نمره و امتحان کم‌شده و خلاقیت آنان در مواجهه با مشاهدات دقیق معلم جهت یافته و بارور می شود.

به گفته نوید ادهم، با توجه به ميانگين 25 نفره تراكم دانش‌آموزي در دوره ابتدايي، اجراي طرح از این نظر مشكلی ندارد.

نمره بهتر است

به عقیده برخی از صاحب نظران، هر چند ارزیابی کمی دانش آموزان از نقاط ضعف اساسی رنج می برد و بسیاری از فعالیت‌ها و خلاقیت‌های دانش آموزان در میان نمره‌ها گم می شود، اما حداقل، امتحان و نمره ملاک مشخص و قابل شمارشی برای این مساله است.

به نظر می‌رسد، این طرح در خلا و یا بر اساس شرایط خاص برخی مدارس درجه یک با امکانات مناسب، معلمان کارآزموده و تعداد اندک دانش آموزان به تصویب رسیده، اما باید در تمام مدارس ابتدایی اجرا شود.

از سوی دیگر، دبیر شورای عالی آموزش‌و‌پرورش با اشاره به جزییات این طرح، از امکان مردودي دانش‌آموزانی که صلاحیت ارتقا به پایه بالاتر را ندارند سخن گفته است.

نوید ادهم اما مشخص نکرده است که صلاحیت عدم ارتقا به رتبه بالاتر در طرح ارزشیابی کیفی، چه تعریفی دارد.