علی‌رغم آن که کشورهای ترکمنستان و آذربایجان به استفاده از خط لوله نکا- جاسک علاقه نشان داده‌اند، اما آمریکا هشدار داده است که مشارکت آنها با ایران به کاهش کمک‌های واشنگتن به این کشورها خواهد انجامید.

به دنبال خرابکاری و انفجار شدید خط لوله نفتی باکو - جیهان و وقفه انتقال نفت دریای خزر از آن، مقامات نفتی کشور بر اهمیت جایگزینی خط لوله نفت نکا - جاسک تاکید کردند.

بنا به اظهارات معاون سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت ایران، دولت‌ها باید خط لوله نفت نکا - جاسک را از نظر حجم و کیفیت نفت خام انتقالی به عنوان جایگزین مناسبی برای خط لوله نفت باکو - جیحان پذیرفته و از سیاسی کردن این پروژه عظیم نفتی- منطقه‌ای خودداری کنند.

به گفته دکتر حجت‌الله غنیمی‌فرد احداث خط لوله نفت نکا - جاسک با ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه نفت در روز و احداث تاسیسات جانبی آن در بندر جاسک آن را به بهترین مسیر انتقال نفت خام آسیای میانه به بازارهای جهانی تبدیل خواهد کرد.

نگرانی از امنیت خط لوله باکو- جیهان

انفجار خط لوله نفتی باکو - تفلیس - جیهان که ناشی ازخرابکاری بوده، باعث نگرانی شدید سرمایه‌گذاران از امنیت این خط لوله شده است.

به دنبال انفجار این خط لوله نفتی، متیو برایزا، دستیار معاون وزیر امورخارجه آمریکا گفته است تامین امنیت طرح انتقالی نفت باکو - تفلیس - جیهان برای واشنگتن اهمیت فوق‌العاده دارد.

بنا به گزارش‌ها، آمریکا و انگلیس به عنوان متحدان اقتصادی نزدیک آذربایجان، گرجستان و ترکیه دست به تلاش‌های تازه‌ای برای تامین ثبات و امنیت منطقه و خط لوله نفتی باکو - تفلیس - جیهان زده‌اند.

کارشناسان می‌گویند این امر نشانگر آن است که مسائل امنیتی جز اولویت‌های قدرت‌های بزرگ سرمایه‌گذار در منطقه محسوب می‌‌شود.

گفته می‌شود برخی محافل نفتی در اروپا و آمریکا، حتی اصرار دارند سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو وارد عمل شده و امنیت این خط لوله را بر عهده بگیرد.

خط لوله نفتی باکو - جیهان؛ سیاسی و نه اقتصادی

خط لوله نفتی باکو - تفلیس - جیهان با پشتیبانی و سرمایه‌گذاری آمریکا در سال 2005 به بهره‌برداری رسید.

مهم‌ترین هدف سیاسی این طرح، جلوگیری از تبدیل شدن ایران به کشور اصلی ترانزیت نفت آسیای میانه به آب‌های آزاد بوده است.

آمریکا همچنین برای انتقال گاز ترکمنستان به جنوب، سعی در اجرای مسیر جایگزین ترکمنستان- افغانستان- پاکستان نمود، اما به دلیل ادامه بحران در افغانستان و ناآرامی در پاکستان این طرح در مرحله مطالعاتی متوقف ماند.

برخی صاحبنظران معتقدند در احداث خط لوله نفتی باکو - تفلیس - جیهان، منافع اقتصادی و سیاسی و ملاحظات زیست‌محیطی جمهوری آذربایجان به هیچ وجه مورد توجه قرار نگرفته و اجرای این پروژه با توجه به اولویت‌های سیاسی و امنیتی آمریکا انجام شده است.

جمهوری اسلامی می‌گوید که مسیر تزانزیت ایران، از جهت کوتاهی و ارزانی و هم از جهت امنیت غیرقابل قیاس با کشورهای همجوار بوده و بهترین مسیر انتقال نفت و گاز آسیای میانه به شمار می‌رود.

ظرفیت‌های خط لوله نفت نکا - جاسک

احداث خط لوله نفت نکا - جاسک با هدف انتقال نفت خام کشورهای حوزه دریای خزر به بازار‌های جهانی از طریق احداث خط لوله‌ای به قطر 42 اینچ و به طول تقریبی 1500 کیلومتر از مدت‌ها پیش در دستورکار وزارت نفت قرار دارد. اما فشارهای آمریکا و مسائل ناشی از تحریم، اجرایی کردن این پروژه را با کندی مواجه ساخته است.

علی‌رغم آن که کشورهای ترکمنستان و آذربایجان به استفاده از این خط لوله علاقه نشان داده‌اند، اما آمریکا هشدار داده است که هرگونه مشارکت این کشورها باعث کاهش کمک‌های واشنگتن خواهد شد.

ظرفیت این خط حدود یک میلیون بشکه در روز از نکا به جاسک برآورد شده و بنا به ارزیابی وزارت نفت، سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای احداث آن سه میلیارد و 400 میلیون دلار خواهد بود.

پیش‌بینی می‌شود در صورت شروع ساخت این خط لوله درسال جاری، در سال 1390 به بهره‌برداری رسد.

رقیب پرقدرت خط لوله باکو - جیحان

از سوی دیگر، معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل از تمایل قزاقستان و روسیه برای مشارکت در ساخت خط لوله نکا - جاسک، خبر داده است.

‌حسین نقره‌کار شیرازی ‌توجه به امنیت خلیج فارس، امنیت انرژی کشور، موقعیت راهبردی و ژئوپولیتیک و توجیه اقتصادی، همچنین دسترسی سریع به آب‌های آزاد را از جمله شاخص‌های مهم انتخاب مسیر نکا - جاسک عنوان می‌کند.

به گفته وی احداث خط لوله نفت نکا - جاسک به طور قطع رقیب جدی برای خط لوله نفت باکو - جیحان که‌‌‌‌‌ با انفجارهای اخیر امنیت آن بار دیگر زیر سوال رفته است، خواهد بود.‌‌