پیشنهاد برگزاری همه پرسی که از سوی محمد خاتمی و مجمع روحانیون مبارز در پی سخنان اخیر اکبر هاشمی‌رفسنجانی در نمازجمعه تهران مطرح شد، اکنون با شرایط و محدودیت‌هایی از نظر قانون اساسی و نهادهای حکومتی رو به رو است.

پیشنهاد برگزاری همه پرسی که از سوی محمد خاتمی و مجمع روحانیون مبارز در پی سخنان اخیر اکبر هاشمی‌رفسنجانی در نمازجمعه تهران مطرح شد، اکنون با شرایط و محدودیت‌هایی از نظر قانون اساسی و نهادهای حکومتی رو به رو است.

برگزاری همه‌پرسی یا رفراندوم در مرحله نخست به نظارت شورای نگهبان نیاز دارد، حال آن که این شورا ناظر انتخابات ریاست جمهوری بود که سه نامزد از چهار نامزد آن و شمار زیادی از مردم و فعالان سیاسی به نتایج آن معترضند و می‌گویند صلاحیت شورای نگهبان مخدوش است.

تصویب دو سوم نمایندگان مجلس، شرط دیگری است که برگزاری رفراندوم را عملی می‌سازد، در حالی که گرفتن امضای نزدیک به 200 نفر از 290 نماینده مجلس که اکثریت آنها اصولگرا و حامی‌ احمدی‌نژاد هستند، دشوار خواهد بود.

حتی در صورت تحقق این شرایط، برگزاری همه‌پرسی موافقت رهبری را می‌خواهد که احمدی‌نژاد را بیش از دیگران به تفکرات خود نزدیک می‌داند و همواره پیش از انتخابات و پس از آن از او حمایت کرده است.

آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان روز گذشته خود به مناسبت عید مبعث، به نخبگان و افراد رده‌بالای جامعه هشدار داد «مراقب گفته‌ها و حتی نگفته‌های خود باشند» و تاکید کرد «هر فردی با هر عنوان و موقعیتی که بخواهد جامعه را به سمت ناامنی سوق دهد، از نظر مردم انسان منفوری است و سقوط خواهد کرد.»

حسین شریعتمداری نماینده ولی‌فقیه در موسسه کیهان در یادداشتی، طرح خاتمی برای برگزاری رفراندوم را تکرار پیشنهاد سازمان اطلاعاتی آمریکا خوانده و ادعا کرده است که این پیشنهاد غیرقانونی و غیرعملی است.

شریعتمداری افرادی که آنها را «دار و دسته خاتمی» معرفی کرده، تهدید کرده است «از بادی كه به دستور دشمنان می‌كارند طوفانی سهمگين به‌پا خواهد شد كه طومار خط جديد نفاق را مانند خط نفاق دهه 60 درهم می‌پيچد.»

پیشنهاد برگزاری رفراندوم در شرایطی مطرح شده است که تاکنون همه راه‌های مدنی و قانونی به روی معترضان به نتیجه انتخابات بسته شده و اعتراض‌های مردم به شدت سرکوب شده است.

هنوز مشخص نیست آیا براساس همین قانون اساسی و با وجود افراد و نهادهای حقیقی و حقوقی، راهکار عملی برای خروج از بحران پس از انتخابات و توجه به خواست و حاکمیت مردم وجود خواهد داشت یا خیر.