انحراف در مسیر تونل متروی اصفهان که از بستر زاینده رود می‌گذرد، بنای تاریخی سی و سه پل را با خطر جدی رو به رو کرده است.

 انحراف در مسیر تونل متروی اصفهان که از بستر زاینده رود می‌گذرد، بنای تاریخی سی و سه پل را با خطر جدی رو به رو کرده است.

کارشناسان می‌گویند مسئولان بدون توجه به پیشینه تاریخی شهر اصفهان و میراث فرهنگی، از10 سال پیش با اجرای پروژه‌های عمرانی، بسیاری از آثار تاریخی را به راحتی تخریب و ویران کرده‌اند.

گفتنی است بنیاد جهانی میراث پاسارگاد، سال جاری را «سال میراث فرهنگی و طبیعی اصفهان» نام‌گذاری کرده و هم‌زمان اعتراض‌ها به ساخت متروی اصفهان شدت گرفته است.

مساله مسیر متروی اصهفان همواره بحث برانگیز بوده است. بررسی‌ها درباره متروی اصفهان از قبل از سال 1357 آغاز شد، اما مطالعات دقیق عملا تا سال 1379 ادامه پیدا کرد.

در سال 79 شورای عالی ترافیک کشور تصویب کرد که متروی این شهر در ادامه مسیر خود از زیر محور چهارباغ عبور کند.

با توجه به قدمت بافت تاریخی خیابان چهارباغ و وجود آثار و بقایای تاریخی در لایه‌های زیرین این خیابان، این تصمیم شورای عالی ترافیک کشور، اعتراض‌های وسیع مردم و فعالان حامی میراث فرهنگی را در پی داشت.

برخی از ناظران بر این باورند که سرمایه‌گذارانی که در پی سود فروش زمین‌های خود در خیابان چهارباغ هستند، عامل اصلی عبور تونل مترو از زیر این خیابان هستند.

سرانجام در سال 85 شورای عالی ترافیک تصویب کرد که خط مترو با فاصله گرفتن از چهارباغ، به مسیر خود ادامه دهد.

اما یک سال بعد از تصویب این طرح، رییس شورای شهر اصفهان گفت: چون مترو نمی‌تواند به یک‌باره تغییر مسیر دهد، بنابراین باید ابتدا وارد خیابان چهار باغ شود و سپس آرام‌آرام از آن فاصله بگیرد.

رییس سازمان میراث فرهنگی اصفهان هم گفته بود: ورود مترو به چهارباغ عباسی، حتی به اندازه یک متر هم ممنوع است و اگر این کار صورت بگیرد، با متخلف برخورد خواهد شد.

با این حال وی درابتدای شهریور امسال گفت: مسئولان مترو اجازه بازدید از مسیر مترو را به کارشناسان میراث فرهنگی نداده‌اند و بنابراین احتمال دارد که مترو در حال عبور از زیر محور چهارباغ باشد.

با وجود این ابراز نگرانی، وی بعد از مدتی گفت در صورت استفاده از تجهیزات پیشرفته در حفر تونل، عبور مترو از چهارباغ مشکلی برای آن ایجاد نمی‌کند.

انحراف تونل متروی اصفهان

در نهم شهریور 1388، خبرگزاری میراث فرهنگی گزارش داد که تونل شرقی خط شمال- جنوب، پس از گذشتن از زیر زاینده رود با انحراف از مسیر، درکنار سی و سه پل نزدیک 40 متر به اشتباه حفاری کرده است.

این خبرگزاری همچنین خبر داد که از واگن های حمل خاک در محل حفاری تونل مترو، مصالح غیرمعمول دیده شده که به قسمتی از پی یک سازه شباهت دارد و این احتمال وجود دارد که دستگاه حفار در اثر انحراف از مسیر با ورودی جنوبی سی و سه پل برخورد کرده باشد.

این خبر در فاصله چند روز توسط عبدالجواد زعفرانی، رییس سازمان قطار شهری اصفهان تایید شد.

وی میزان انحراف را 35 تا 40 متر از مسیر اصلی بیان کرد و آن را ناشی از نقص فنی در دوربین دستگاه حفاری دانست.

در 25 شهریور 1388، سیدمرتضی سقاییان نژاد شهردار اصفهان اعلام کرد که انحراف مسیر مترو عمدی بوده است.

شهردار اصفهان گفت: برخی از مطبوعات در این راستا دست به شایعه پراکنی زدند و از ضربه زدن دستگاه TBM به پایه سی وسه پل خبر دادند در حالی که طبق مستندات موجود اکنون فاصله از پایه پل در نقطه شروع انحراف 42 متر و 26 سانتیمتر و این فاصله در نقطه میانی انحراف 45 متر و 77سانتیمتر و در نقطه پایانی نیز 71 متر است.

آیا انحراف عمدی ممکن است؟

مسئولان شهری اصفهان، دلیل انحراف تونل شرقی متروی ان شهر را وجود شخص سومی دانستند که با دسترسی به رمز ورود کامپیوتر نقشه برداری TBM، به صورت عمدی مقدمات این انحراف را رقم زده است.

هرگونه تغییر مسیر حرکت دستگاه حفار از مسیر پروژه نیازمند رمز عبور، مهارت و زمان لازم است.

کارشناسان می‌گویند ادعای انحراف عمدی تونل مترو در حالی مطرح می‌شود که یک شخص ناشناس هرگز نمی‌توانسته وارد تونل شود.

همچنین مهارت کار با پنل ویرایش دوباره خط مترو این دستگاه را تنها دو نقشه بردار ارشد پیمانکار و نقشه بردار ارشد دستگاه نظارت مقیم از سوی کارفرما داشته‌اند.

اگر ادعای عمدی بودن انحراف تونل درست باشد، مشخص نیست دستگاه نظارت مقیم که از سوی سازمان قطار شهری اصفهان در همه ساعت‌های حفاری وضعیت پیشروی دستگاه TBM را زیر نظر دارد، چگونه در مدت خارج شدن دستگاه از مسیر و حفاری در مسیر نادرست از بروز خطا آگاه نشده‌ و پس از گذشت سه هفته و 40 متر حفاری اشتباه، دستور توقف حفاری را داده است.

طبق نظرات کارشناسان شرکت VMT آلمان که نقشه‌برداری این پروژه را بر عهده دارد، این انحراف تنها به دلیل عدم رعایت قوانین و استانداردهای لازم در نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای دستگاه TBM بوده است.

گفتنی است براساس ماده 13 آیین نامه سازمان میراث فرهنگی و ماده560 قانون مجازات اسلامی، هیچکس حق هیچ عملیاتی بدون اجازه سازمان میراث فرهنگی در اطراف محوطه‌های ثبت شده ملی را ندارد و برای متخلفان از یک تا سه سال حبس در نظر گرفته شده است.

شاکیان پرونده مترو

یک هزار و 500 شاكی پرونده مترو که از سال 85 در مورد عبور مترو از خیابان چهارباغ از مسئولان به دادگستری اصفهان شکایت کرده بودند، درباره پیگیری پرونده خود گفته‌اند: شهردار و استاندار اصفهان و همچنین مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان و رییس میراث فرهنگی اصفهان ، باید پاسخگو عبور مترو از زیر خیابان چهارباغ و همچنین انحراف مترو و برخورد آن با پل تاریخی سی و سه پل باشند.

ابوالفضل قربانی سخنگوی شورای شهر اصفهان نیز گفته است: موضوع متروی اصفهان پس از رسیدن به خیابان چهارباغ سیاسی شده است.

با وجود این، اعتراض‌ها تاکنون از سوی شرکت متروی اصفهان بی‌پاسخ مانده است.

محمدعلی دادخواه، وکیل دادگستری براین باور است که محاکمه علنی اعضای شورای شهر اصفهان، «چاره کار» است.

دادخواه اکنون وکیل پرونده «شکایت مردمی عبور مترو از کنار آثار تاریخی اصفهان» است؛ پرونده‌ای که به اعتقاد وی، با دو هزار و 300 شاکی در تاریخ قضایی ایران بی‌سابقه است.