مجمع تشخیص مصلحت نظام طرح انتقال مركز سیاسی كشور از تهران را تصویب کرد. زمان درنظرگرفته شده برای جدا كردن پایتخت سیاسی از مراكز اقتصادی، تا سال 1404 است.

روز شنبه این هفته، مجمع تشخیص مصلحت نظام طرح انتقال مركز سیاسی كشور از تهران را تصویب کرد.

این چهارمین بار است که موضوع انتقال پایتخت از تهران در سی سال گذشته مطرح می‌شود.

این موضوع نخستین بار در زمان دولت هاشمی رفسنجانی در سال 64 مطرح شد و پس از جنگ تحمیلی در سال 68 نیز با پیشنهاد انتقال پایتخت به اصفهان به طور جدی تر دنبال شد.

اما دولتمردان در آن زمان تصمیم گرفتند با ساماندهی تهران، مشكلات را حل كنند و به همین منظور غلامحسین کرباسچی، شهردار وقت اصفهان را به تهران منتقل کردند تا پایتخت را از بحران نجات دهد.

اوایل دهه 80 باردیگر با افزایش مشکلات شهر تهران موضوع انتقال پایتخت مطرح شد اما در دستور کار نهادهای تصمیم گیرنده قرار نگرفت .

محمد هاشمی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، اجرای این طرح را ضروری و در جهت بهبود و اصلاح استقرار جمعیت دانست و گفت: با انتقال مراكز سیاسی به نوعی توقف مهاجرت صورت می‌گیرد و یا نوعی مهاجرت معكوس اتفاق می‌افتد و این امر موجب می‌شود اداره‌ تهران كه امروز با افزایش جمعیت، ترافیک و مشكلات زیادی مواجه است، آسان‌تر شود.

هاشمی زمان درنظرگرفته شده برای جدا كردن پایتخت سیاسی از مراكز اقتصادی را پایان برنامه‌ چشم‌انداز در سال 1404 عنوان كرد و گفت: در واقع منظور از مراكز سیاسی، سه قوه و ساختارهای دولتی است.

او گفت هنوز مشخص نشده که این مرکز سیاسی قرار است به کدام‌یک از شهرهای ایران منتقل شود.

شنیده می‌شود استان‌های سمنان و اصفهان به عنوان جدی‌ترین گزینه‌های مطالعه و مکان‌یابی مرکز جدید سیاسی ایران مطرح شده‌اند.

علی مطهری، نماینده‌ مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز این مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام را اقدامی مثبت دانست و گفت: به اعتقاد من این كار باید زودتر از اینها انجام می‌شد؛ چرا كه در حال حاضر مرکزیت اقتصادی و سیاسی كشور در تهران متمركز شده و خود به خود مهاجرت‌های زیادی هم به تهران انجام می‌شود.

وی افزود: اكنون تهران به كلان‌شهری بدل شده كه مشكلات زیادی دارد و انتقال پایتخت سیاسی قطعا می‌تواند به حل مشكلات پایتخت كمک كند.

اما مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران، معتقد است به شهری دیگری برای جایگزینی نمی‌توان فكر كرد و باید به فكر مكانی دیگر برای ساخت پایتخت بود.

چمران درعین حال یادآور شد: اما وقتی که تهران هنوز آ‌ن‌طور كه باید ساخته‌ نشده، بسیار كارهای نیمه تمام دارد و با بسیاری از مشكلات دست به گریبان است، می‌خواهیم شهر دیگری را بسازیم ؟

رسول خادم، عضو شورای شهر تهران نیز طرح انتقال پایتخت را شتاب‌زده و فاقد پشتوانه‌های مطالعاتی توصیف کرد و گفت: تهران در حال حاضر با توجه به جمعیت و مشکلاتی که دارد یک شهر عقب افتاده محسوب می‌شود. طرح این موضوع همه پیش بینی‌های طرح جامع تهران، برنامه های توسعه پنج ساله و حتی اداره امور جاری تهران را به هم می‌ریزد.

او پیش بینی کرد که این طرح جذب منابع مالی برای شهر تهران را با موانعی مواجه کند.

انفجار جمعیتی در شهر تهران، مشکلات خدمات‌رسانی به شهروندان، گسترش بی رویه  آلودگی‌های زیست محیطی از جمله علت‌هایی است که برخی مسئولان را به فکر تغییر مرکزیت از تهران به سایر مناطق انداخته است.

این در حالی است که برخی کارشناسان نیز اعلام کرده‌اند که طرح انتقال پایتخت صرفه اقتصادی ندارد و هزینه ساخت یک پایتخت تازه از انتقال تهران به شهری دیگر، ارزان‌تر است.

در همین حال شماری از تحلیل‌گران، دورکردن مرکز سیاسی کشور از مراکز جمعیتی را سیاسی دانسته و معتقدند که این تصمیم، دارای تبعات منفی بر روند دموکراتیزه شدن ایران دارد و حرکت‌های اعتراضی مردمی را بی‌اثر خواهد کرد.

در صد سال گذشته، کشورهای دیگری هم انتقال پایتخت را تجربه کرده‌اند. سریلانکا، قزاقستان، استرالیا، پاکستان و برزیل از جمله این کشورها هستند.