لایق با بازی در مجموعه تلویزیونی «هزار دستان»، بازی در نقش «مقام خزانه‌داری» در مجموعه تلویزیونی «سلطان و شبان» و همچنین بازی در نقش «قلی خان» در سریال «روزی روزگاری» به چهره شناخته‌شده‌ای در میان بینندگان تلویزیون تبدیل شد.

جمشید لایق بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون 21 آبان ماه پس از آنکه نزدیک به یک ماه در بیمارستان قلب تهران بستری بود در سن 78 سالگی از دنیا رفت.

جمشید لایق در سال 1310 در یکی از محله‌های قدیمی جنوب تهران متولد شد.

وی در سال 1332 از هنرستان هنرپیشگی تهران دیپلم بازیگری گرفت و در سال 1338 یک دوره بازیگری و کارگردانی نزد «پروفسور دیویدسن» که از آمریکا به ایران آمده بود گذراند.

لایق در سال‌های بعد تحصیلات درام‌شناسی خود را در دانشگاه تهران ادامه داد و دکترای هنر را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد.

این بازیگر پیشکسوت تئاتری پیش از انقلاب در نمایش‌های زیادی چون «بلبل سرگشته» به نویسندگی و کارگردانی علی نصیریان و «تولد» به کارگردانی رکن‌الدین خسروی بازی کرده است.

وی یکی از بازیگران توانای تئاتر و سینمای ایران بود که در فیلم‌های متعلق به جریان هنری سینمای قبل از انقلاب چون «رگبار» و «کلاغ» بهرام بیضایی، «خواستگار» علی حاتمی، «شهر قصه» منوچهر انور، «دایره مینا» داریوش مهرجویی و «پسر ایران از مادرش بی‌خبر است» فریدون رهنما به ایفای نقش پرداخته است.

«کفش‌های میرزا نوروز» محمد متوسلانی، «شاید وقتی دیگر»، «مسافران» و «سگ‌کشی» بهرام بیضایی، «خارج از محدوده» رخشان بنی‌اعتماد، «انتظار» و «در آرزوی انتظار» اصغر هاشمی و «طهران روزگار نو» علی حاتمی از آثاری هستند که لایق در سال‌های پس از انقلاب در آن‌ها حضور یافت.

لایق با بازی در مجموعه تلویزیونی «هزار دستان»، بازی در نقش «مقام خزانه‌داری» در مجموعه تلویزیونی «سلطان و شبان» و همچنین بازی در نقش «قلی خان» در سریال «روزی روزگاری» به چهره شناخته‌شده‌ای در میان بینندگان تلویزیون تبدیل شد.

جمشید لایق که در سال‌های آخر عمر خود به دلیل بیماری کم کار شده بود در سال 87 در نمایش «ریچارد سوم» به کارگردانی داوود رشیدی مورد توجه قرار گرفت.

بازی افتخاری در نمایش «سه‌گانه و اینک» به کارگردانی سهراب سلیمی در سال 83 آخرین حضور وی بر صحنه تئاتر و فیلم سینمایی «سگ کشی» در سال 79 آخرین حضور او مقابل دوربین محسوب می‌شود.

آشنایی با شاهین سرکیسیان و فعالیت در گروه تئاتر ملی

جمشید لایق در سال 1325 در «جامعه تئاتر باربد» زیر نظر اسماعیل مهرتاش آموزش تئاتر دیده بود اما فعالیت تجربی خود را در عرصه تئاتر پس از آشنایی با «شاهین سرکیسیان» و در منزل وی آغاز کرد.

او درباره آشنایی با سرکیسیان گفته است: در اسفند ماه سال ‌1331 شاهين سركيسيان در پی آشنایی چندين ساله‌اش با «احمد شاملو» با وی درباره تشکیل گروهی متشکل از آکتورهای جوان یا شاگردان هنرستان هنرپیشگی مشورت کرد تا با این گروه فعالیت‌های تئاتری را آغاز کند.

لایق در بیان خاطرات خود خاطرنشان کرده است که رفت و آمد به خانه سرکیسیان برای تمرین نمایشنامه «جنوب» اثر «ژولین گرین» نویسنده فرانسوی تاثیر زیادی بر آن‌ها داشته و نگاه او و دیگران را به تئاتر تغییر داده است.

این بازیگر پیشکسوت درباره وضعیت تئاتر در آن سال‌ها گفته است: در آن زمان تئاتر‌های نصر، سعدی، فردوسی، پارس، جامعه‌ باربد و تئاتر‌های ديگر در لاله‌زار و تالارهای پراكنده‌ای در گوشه و كنار شهر تهران بودند.

وی در ادامه آورده است: هر كدام از آن‌ تئاترها برای خود آكتورهایی طبق سليقه و كار خود تربيت می‌كردند كه از فضای يک تئاتر اصيل فرسنگ‌ها فاصله داشت و تئاتر به دست كسانی اداره می‌شد كه فقط به درآمد گيشه می‌انديشيدند و برای ما در آن تئاتر‌ها جایی نبود.

آشنایی جمشید لایق و دیگر نام‌های آشنایی چون علی نصیریان، بیژن مفید، فهیمه راستگار، اسماعیل داورفر، جمیله شیخی و احمد برات‌لو با یکدیگر در منزل سرکیسیان شرایطی را فراهم کرد تا گروهی با نام «گروه تئاتر ملی» پایه‌گذاری شود که بهرام بیضایی هم به آن وارد شد.

لایق معتقد بود که تجربه کار با سرکیسیان و گروه تئاتر ملی باعث شد تا او و دیگر هنرمندانی که آن روزها را گذراندند سنگینی کار تئاتر را بیشتر احساس کنند و بدانند که برای موفق بودن در آن وقت، تجربه و تحمل بسیار لازم است.

جمشید لایق که در میان همکاران خود به هنرمندی اخلاق‌مدار و سخت‌کوش شهرت دارد دیدن‌ها، شنیدن‌ها، خواندن‌ها و تجربه کردن‌ها را تنها چیزی می‌دانست که می‌تواند به هنرمند کمک کند.

او می‌گفت: به نظر من تا زمانی که تئاترنویس خوب نداشته باشیم دارای تئاتر نخواهیم شد به دلیل اینکه تئاتر سازنده اجتماع است.