در این مطلب سعی شده نگاهی اجمالی به آنفولانزای خوکی، نشانه‌های بیماری و بروز آن، افراد در معرض خطر بیشتر و نیز پیشگیری و درمان آن صورت گیرد.

آنفولانزای خوکی چیست؟

آنفولانزای اچ.1.ان.1 که معروف به آنفولانزای خوکی است نوعی عفونت دستگاه تنفسی است که به‌‌وسیله یک ویروس آنفولانزا ایجاد می‌شود.

این ویروس برای اولین بار در بهار سال 2009 شناسایی شد. علت برگزیدن نام آنفولانزای خوکی این بود که بسیاری از ژن‌های این ویروس جدید بسیار شبیه به ویروس‌های آنفولانزایی بودند که در خوک‌های آمریکای شمالی وجود داشت. این خوک‌ها گاه‌گاهی آنفولانزای خود را به افرادی که برای مراقبت از آن‌ها در مزارع کار می‌کنند یا دام‌پزشکان منتقل می‌کنند اما کمتر کسی این عفونت را به دیگرانسان‌ها منتقل می‌سازد.

مطالعات بعدی نشان‌داد که ویروس جدید بسیار متفاوت از آن‌ چیزی است که به طور طبیعی در خوک‌های آمریکای شمالی وجود دارد. در واقع این ویروس دارای دو ژن از ویروس‌های آنفولانزای خوک‌های اروپا و آسیا و ژن‌های پرنده و ژن‌های انسان است.

برخلاف آنفلونزای خوکی معمولی، آنفولانزای اچ.1.ان.1 به سرعت و به آسانی منتشر می‌شود. زمانی که انتشار عفونت بیماری در ماه ژوئن سال 2009 در سطح جهانی تایید شد، سازمان بهداشت جهانی آنفولانزای اچ.1. ان.1 را در سطح دنیا فراگیر اعلام کرد.

نشانه‌های آنفولانزای خوکی و بروز آن

نشانه‌های آنفولانزای خوکی بسیار شبیه به آنفولانزای فصلی است و معمولاً خود را زود نشان می‌دهد. نشانه‌های عمومی عبارتند از تب که تقریباً همواره وجود دارد و ممکن است در 12 ساعت اول بروز بیماری تا 39.4 نیز افزایش یابد، سرفه، درد گلو، ‌دردهای ماهیچه‌ای در تمام بدن، لرز، سردرد، احساس خستگی شدید، بی اشتهایی، قرمزی چشم، آب ریزش یا گرفتگی بینی و در برخی موارد هم اسهال و استفراغ دیده ‌شده است.

برخی یا بیشتر این نشانه‌ها 3 تا 5 روز پس از قرارگرفتن در معرض ویروس آشکار می‌شود و در حدود 8 روز به‌طول می‌انجامد. 8 روز بیماری شامل یک روز قبل از بروز نشانه‌ها تا بهبودی کامل است.

شدت نشانه‌ها

این بیماری از حالت بسیار خفیف آن تا شدید دیده شده‌است. بسیاری از افراد مبتلا بدون نیاز به درمان یا مراقبت خاص پزشکی یا بستری شدن بهبود یافته‌اند. مواردی نیز منجر به بستری شدن یا مرگ شده‌است. هنوز علت شدت متفاوت بروز بیماری در افراد مشخص نشده‌است.

نشانه‌هایی که زنگ خطرند

نشانه هایی که زنگ خطرند و در صورت دیده‌شدن توسط خود بیمار یا اطرافیان او باید به سرعت به مراکز درمانی مراجعه شودعبارتند از:

در کودکان : مشکل تنفسی یا کوتاهی آن، رنگ‌ آبی پوست، عدم نوشیدن مایعات، بیدارنشدن یا عدم برقراری ارتباط با اطرافیان، حساس شدن بدن و عدم تمایل به در آغوش گرفته شدن، بازگشت نشانه‌های تب با سرفه شدید یا تب همراه با اگزما پس از بهبودی نسبی

در بزرگسالان: مشکل تنفسی یا کوتاهی آن، درد یا احساس فشار در ناحیه قفسه سینه یا شکم، سرگیجه ناگهانی، گیجی و آشفتگی و یا استفراغ شدید یا مداوم

افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا یا پیچیدگی‌های پس از آن هستند

کودکان کمتر از 6 ماه و مراقبت‌کنندگان آن‌ها، کودکان کمتر از 5 سال، افرادی که در مراکز مختلف پزشکی، درمانی کار می‌کنند، مراقبت‌کننده‌های کودکان در مهد کودک‌‌ها، افراد مبتلا به بیماری‌های مختلف مانند دیابت، آسم، بیماری‌های قلبی، کلیوی یا کبد، اختلالات خونی یا متابولیکی، افراد با سن کمتر از 19 سال که تحت درمان با آسپیرین هستند، زنان باردارو افراد بستری شده‌ در بیمارستان‌ها.

شیوه انتقال بیماری

بیماری آنفولانزای خوکی واگیردار است واز انسان به انسان منتقل می‌شود. شیوه انتقال آن شبیه آنفولانزای فصلی است که عمدتا از طریق سرفه یا عطسه به‌وسیله فرد حامل ویروس صورت می‌گیرد. گاهی نیز ممکن است افراد با لمس اشیاء مانند میز، صندلی، دستگیره‌ در، و غیره و سپس لمس دهان یا بینی خود به ویروس آنفولانزا آلوده شوند.

در صورت بیمارشدن چه می‌توان کرد

- اگر دچار بیماری شدید و نشانه‌ها را دیدید، باید در خانه بمانید و از تماس با دیگران خودداری کنید و تنها درصورت نیاز مبرم، به مراکز درمانی مراجعه کنید. بیشتر افراد مبتلا به آنفولانزای اچ.1. ان.1 بیماری را به ‌صورت خفیف تجربه کرده‌اند و نیازی به مراقبت پزشکی نداشته‌اند. حتی داروهای ضد ویروس نیز در بسیاری موارد مورداستفاده قرارنگرفته‌است.

- درصورت دیدن نشانه‌های آنفولانزا سعی کنید برای جلوگیری از انتشار آن در خانه بمانید و تا بهبودی کامل که حداقل 24 ساعت پس از پایان تب است از خانه خارج نشوید.

- حتی‌الامکان تماس‌خود را با افراد قطع کنید و به‌خصوص از رفتن به مکان‌های شلوغ پرهیز کنید.

- دست‌هایتان را به‌دقت و مرتباً با آب و صابون بشویید یا با ضدعفونی‌کننده‌های الکلی تمیز کنید.

- مایعات زیاد مانند آب یا آب میوه بنوشید.

- هرزمان که احساس خستگی می‌کنید استراحت کنید و سعی کنید هر چه بیشتر بخوابید.

- دستمال کاغذی استفاده شده را در سطل آشغال بیاندازید و هربار پس از سرفه یا عطسه دست‌هایتان را بشویید، اگرچه ممکن است در طی روز بارها و بارها تکرار شود.

- در صورت لزوم خروج از خانه و مراجعه به مراکز پزشکی تا حد امکان از دیگران فاصله بگیرید، ماسک بگذارید و از دستمال کاغذی برای پوشاندن سرفه یا عطسه خود استفاده کنید.

- برخی افراد از داروهای ساده ضد تب یا درد استفاده می‌کنند اما به طور کلی تب خود به خود برطرف می‌شود، فقط مراقب باشید که کودکان یا جوانان داروهایی را که حاوی آسپیرین است مصرف نکنند چرا که مصرف آن می‌تواند خطرناک باشد.

به سایر اصول ایمنی و پیشگیری در بروز هر گونه آنفولانزا توجه کامل کنید.

اصول ایمنی کلی در پیشگیری از آنفولانزا

- سعی کنید از تماس با افراد بیمار خودداری کنید.

- دستهایتان را به دقت و مکرراً بشویید. توصیه مهم در شست‌وشو این است که 15 تا 20 ثانیه به شستن با آب و صابون ادامه دهید و یا از ضدعفونی‌کننده‌های الکلی استفاده کنید. ویروس آنفولانزا می‌تواند برای دو ساعت یا بیشتر در سطح اشیاء مانند دستگیره‌های در، میز، صندلی، سطح کابینت آشپزخانه و یا هر سطح دیگر باقی بماند.

- از لمس کردن چشم، بینی یا دهان خود پرهیز کنید چرا که میکرب بیماری از این طرق منتشر می‌شود.

- اگر فرد بیمار در خانه  دارید می‌توانید سرکار بروید یا از خانه خارج شوید ولی وضعیت بدنی خود را زیر نظر بگیرید و به محض دیدن نشانه‌های بیماری از رفتن سرکار خودداری کنید.

- اگر فردی از اعضای خانواده دچار آنفولانزا‌ شده تلاش کنید تنها یک نفر مسئول مراقبت از بیمار و نزدیک شدن به او باشد. این شیوه امکان ابتلای همه افراد خانواده به بیماری را کاهش می‌دهد.

درمان دارویی

داروهای ضدویروس تنها داروهایی هستند که می‌توانند در صورت وجود آنفولانزای خوکی یا سایر انواع آنفولانزا توسط پزشک تجویز شوند. این داروها، آنتی‌بیوتیک نیستند و بیشتر زمانی مفیدند که در مراحل اولیه بیماری مثلاً در یک یا دو روز اول استفاده شوند.

مزایای استفاده از این داروها این است که نشانه‌های بیماری را در فرد سبک‌تر می‌کنند، زمان بیماری را یک یا دو روز کاهش می‌دهند و نیز می‌توانند از پیچیدگی‌های احتمالی جدی آنفولانزا در برخی افراد پیشگیری کنند.

بیشتر افراد سالم با نشانه‌های ٱنفولانزا نیاز به استفاده از داروهای ضد ویروس ندارند.

برخی نکات

- اگر کسی یک بار دچار آنفولانزای خوکی شود، به احتمال زیاد دوباره مبتلا نخواهد شد.

- در موارد نادر آنفولانزای خوکی بدون تب ظاهر شده‌است.

- کسی از خوردن گوشت خوک دچار آنفولانزای خوکی نمی‌شود.

- واکسن آنفولانزای خوکی ساخته شده‌ ولی هنوز تولید آن در مقیاس کم است و تنها در برخی کشورهای ثروتمند توزیع شده‌است.