پیشتر سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان اعلام کرده بود که عبور مترو اصفهان از زیر خیابان تاریخی چهارباغ و مجاورت سیوسه پل منتفی است، به تازگی رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان اعلام کرده که قرار است مترو از پیاده رو غربی خیابان چهارباغ عباسی عبور کند.
هنوز مدت زیادی از ماجرای برج جهان نمای شهر اصفهان و ختم به خیر شدن آن نمیگذرد که بار دیگر موضوع مسیر متروی این شهر و عبور آن از کنار شاخصترین بناهای تاریخی اصفهان باعث نگرانی شده است.
با وجود آنکه پیشتر سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان اعلام کرده بود که عبور مترو اصفهان از زیر خیابان تاریخی چهارباغ و مجاورت سیوسه پل منتفی است، به تازگی رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان اعلام کرده که قرار است مترو از پیاده رو غربی خیابان چهارباغ عباسی عبور کند.
این در حالیست که مخالفت سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان و اعتراض تشکلهای مردمی باعث شده بود مسیر مترو اصفهان که طراحی آن به سال 1370 باز میگردد، به نحوی تغییر پیدا کند که عبور آن از نزدیکی سازههای تاریخی وبناهای قدیمی شهر نباشد.
دلیل این امر نیز کاملا واضح است که حفر تونلهای عمیق در حاشیه چهار باغ به بناهای تاریخی مجاور و آثار تاریخی که از دوران صفویه در زیر خیابان چهارباغ وجود دارد، آسیب جدی وارد خواهد ساخت.
کمتر کسی از کارشناسان در این نکته تردید کرده است که لرزش ناشی از حفر عمیق زمین میتواند به سازههای تاریخی اطراف خیابان چهارباغ صدمه وارد کند.
اهل فن به خوبی میدانند که خاک اصفهان خاک سست بوده و لرزشهای ناشی از حفر تونل و حرکت قطار زیرزمینی در چنین خاکی بر بناهای تاریخی مجاور میتواند اثری خطرناک داشته باشد.
بنا به آنچه کارشناسان میراث فرهنگی شهر میگویند به دلیل مرطوب بودن خاک اطراف مدرسه چهارباغ در صورت احداث تونلهای مترو، یک تا دو سانتیمتر رانش خاک صورت خواهد گرفت.
نتیجه چنین رانشی، وارد شدن فشار به بنای مدرسه چهار باغ خواهد بود که میتواند به مرور به تخریب این اثر متعلق به دوران شاه سلطان حسین صفوی بیانجامد.
اما با وجود آنکه این موضوع مورد اتفاق نظر بسیاری از مسئولان استان و کارشناسان میراث فرهنگی قرار دارد، نکتهای که عجیب مینماید اصرار مسولان متروی شهر به عبور خط مترو از محدوده چهارباغ و سی وسه پل است.
مسئولان متروی شهر بر خلاف تمام نظرات کارشناسی میگویند عبور خط مترو از محدودههای تاریخی اصفهان هیچ خطری برای بناهای موجود در این بخش از شهر به وجود نخواهد آورد.
آنها تاکید میکنند محدوده بازار اصفهان، چهارباغ و پلهای تاریخی آن، محدودههای شلوغ و پر رفت آمد ترافیکی هستند و از این رو به ایستگاه مترو نیاز دارند.
این در حالیست که تجربه سایر کشورهای جهان نشان میدهد که در موارد مشابه، طراحی مترو به منظور اجتناب از آسیب به بافت تاریخی شهر و بناهای آن طولانیتر شده و از مناطق دیگری عبور کرده است.
مردم اصفهان متروی این شهر را در کنار حفظ آثار تاریخی بینظیر شهر خود میخواهند، زیرا میدانند اهمیت اصفهان به همین آثار زیبا و بافت دست نخورده آنهاست.
نمیتوان پذیرفت که تنها به خاطر ترافیک محدوده چهارباغ و حاشیه زایندهرود و خسارت ناشی از تعویق ساخت پروژه مترو هیچ گزینه دیگری برای عبور متروی اصفهان در اختیار مسئولان شرکت مترو نیست.
و نمیتوان باور کرد که پس از این همه مخالفت و اظهار نظرهای کارشناسی درباره خطر حفر تونل در محدوده چهارباغ، مسولان مترو هنوز در نقطهای ایستادهاند که 15 سال پیش بودند.
آیا باید به همین سادگی آثار تاریخی اصفهان که ارزش جهانی دارند در معرض خطر قرار گیرند.
باید پذیرفت به دلیل اهمیت شهر اصفهان به عنوان «پایتخت فرهنگی جهان اسلام»، مساله متروی اصفهان و خطرات آن برای آثار تاریخی این شهر مسالهای ملی و حتی فراملی است و متاسفانه در یک کلام مسئولان مترو چنین دیدی ندارند.