در حالی که دولت اوباما در پی وضع تحریم‌های چندجانبه جدید علیه ایران در سازمان ملل است و در این مسیر با چالش همراهی‌نکردن چین روبه‌روست، از سوی دیگر کنگره آمریکا نیز برای پیش‌بردن لایحه تحریم‌هایش که دولت با آن موافق نیست آماده می‌شود.

دولت اوباما در مسیر وضع تحریم‌های چندجانبه جدید علیه ایران در سازمان ملل است با چالش همراهی‌نکردن چین روبه‌روست. از سوی دیگر کنگره آمریکا نیز برای پیش‌بردن لایحه تحریم‌هایش که دولت با آن موافق نیست آماده می‌شود.

یک دستیار ارشد در سنا که به این لایحه نزدیک است، گفته که سنا و مجلس آمریکا به‌زودی نشستی برای حل‌کردن مشکلات دو نسخه از قانون تحریم ایران برگزار می‌کنند. یکی از این دو نسخه را سناتور جمهوری‌خواه هاوارد برمن پیش می‌برد و یکی دیگر را کریس داد.

وزارت خارجه آمریکا با سناتورهای برجسته مذاکراتی داشته تا کشورهایی که به نظر دولت آمریکا در زمینه اجرای برنامه تحریمی علیه ایران «همکاری می‌کنند»، از این قانون معاف شوند.

روزنامه واشنگتن‌پست در مقاله‌ای این‌طور نوشته است که دولت اوباما به‌تازگی تلاشش را برای در نظر گرفتن این معافیت برای کشورهای 1 + 5 و از جمله چین و روسیه آغاز کرده، اما در واقع این از آذرماه گذشته، موضع وزارت خارجه آمریکا بوده است.

رهبر اکثریت سنا، هری راید، زیر فشار قرار گرفته بود که لایحه تحریم ایران را معطل نکند و آن را تا پایان ژانویه از زیر دستش بگذارند. ولی به نظر می‌رسد نشستی که وزارت خارجه آمریکا قصد دارد معافیت‌ها را در جریان آن مطرح کند، تا قبل از مطرح‌شدن تحریم‌ها در سازمان ملل برگزار نخواهد شد.

از آن‌جا که این نشست ممکن است خیلی طول بکشد و عاقبت هم حصول یک رای نهایی در آن حتمی نیست، چند تن از دستیاران سنا به رسانه‌ها گفته‌اند که صبر سناتورها درباره ضرب‌الاجل‌های همیشه سست سازمان ملل برای ایران دارد تمام می‌شود و همچنین یک استثنای بزرگ که شامل چین و روسیه هم می‌شود، نمی‌تواند در کاپیتال‌هیل مقبول بیفتد.

یک دستیار سنا که در جریان مباحثات مرتبط بوده است، در این باره گفت: ما قبلا در آذرماه درباره این استثناءها بحث کرده بودیم ولی حالا دولت می‌خواهد این استثناءها را خیلی بیشتر کند. کنگره از این موضوع راضی نیست.

درخواست‌های تمدیدشده دولت برای دست‌نگه‌داشتن در تحریم ایران

دولت آمریکا قول داده بود که در بهمن‌ماه و در زمان ریاست دوره‌ای فرانسه درباره تحریم‌های تازه علیه ایران به نتیجه می‌رسد اما بعد آن را به اسفندماه موکول کرد و حالا به نمایندگان مجلس آمریکا گفته شده که تا فروردین صبر کنند.

یکی از دستیاران سناتورها می‌گوید زمان‌بندی و شدت تحریم‌های سازمان ملل، مستقیما تصمیم کنگره را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. او می‌گوید: هر دو حزب می‌خواهند مدت‌زمانی را که دولت نیاز دارد، به آن بدهند و واقعا میل دارند کمک کنند. اما هرچه بیشتر این موضوعات کش پیدا می‌کند، فشار بر کنگره در این باره بیشتر و بیشتر می‌شود.

این دستیار در سنا، دو سناریوی احتمالی را فاش کرد. در سناریوی اول، شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌های شدیدی را علیه ایران وضع می‌کند و چین نیز زیر بار آن می‌رود. در این صورت ممکن است لزوم وضع تحریم‌های شدید برخاسته از کنگره از بین برود.

در سناریوی دوم، با وجود این‌که یک سال برای تعامل با ایران صرف شده و البته این یک سال برای به‌دست‌آوردن اجماع جهانی درباره برخورد با ایران لازم بوده است، تحریم‌های ضعیفی وضع می‌شود و چین نیز حاضر به تغییر رفتارش نمی‌شود. به گفته این دستیار سنا، در چنین حالتی برای دولت آمریکا خیلی دشوار خواهد بود که به کنگره بگوید «حالا وقت وضع تحریم‌های شدید علیه ایران نیست».

از آن‌جا که این لایحه به رییس‌جمهوری آمریکا اجازه می‌دهد هر تحریمی را که بخواهد ملغی کند، برخی سناتورها معتقدند لزومی به گنجاندن استثناءهایی در این لایحه نیست.

یک دستیار ارشد در سنا می‌گوید: تاکنون از کسی در کنگره و سنا نشنیده‌ام که بگوید خوب است چین را از دایره تحریم‌ها مستثنا کنیم.

اصرار چین بر پیگیری مسیر دیپلماتیک

هفته پیش هیلاری کلینتون، وزیر امورخارجه آمریکا در دیدارش از آرژانتین، طرح جدید تحریم ایران را روندی طولانی خواند و گفت اجرای این طرح ممکن است ماه‌ها طول بکشد.

او تاریخ دقیقی برای شروع این تحریم اعلام نکرد اما گفت که ممکن است این تصمیم در چند ماه آینده عملی شود.

یک روز پیش از این اظهارات وزیر خارجه آمریکا، دولت چین اعلام کرده بود که همچنان خواهان ادامه مذاکره با ایران برای حل مناقشات هسته‌ای غرب با این کشور است.

ایالات متحده آمریکا، هیئتی را به ریاست جیمز استینبرگ، دیپلمات ارشد آمریکایی، برای متقاعدکردن چین به حمایت از تحریم گسترده علیه ایران، به این کشور اعزام کرد اما پاسخ مقام‌های چینی به درخواست آمریکا این بود که باید وقت بیشتری را برای حل این مسئله از راه دیپلماتیک و متقاعد ساختن ایران به همکاری بیشتر با جامعه بین‌المللی در مورد برنامه‌های هسته‌ای‌اش درنظر گرفت.

دولت آمریکا که در صدد اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه ایران است، به حمایت چین در این مورد نیازمند است.

چین از کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل است که همواره با اعمال تحریم‌های اقتصادی شورای امنیت علیه ایران مخالفت کرده و خواهان مذاکره با ایران بر سر فعالیت‌های هسته‌ای‌اش بوده است.

نگرانی آمریکا بیشتر به این خاطر است که چین با استفاده از حق وتوی خود در شورای امنیت، با تصویب قطع‌نامه جدید علیه ایران، مخالفت کند.

در ماه‌های اخیر روابط بین چین و آمریکا به دلیل موضع گیری‌های سیاسی چین در حمایت از ایران از یک سو و حمایت آمریکا از دالایی لاما و آزادی‌خواهان تبت و ارسال اسلحه به تایوان از سوی دیگر، روبه تیرگی رفته است.