در این مقاله سه راهبرد مهم در مدیریت استرس مورد بحث قرارگرفته‌است
گاهی به نظرتان می‌رسد نمی‌توانید هیچ کاری برای استرس خود بکنید. هزینه‌ها تمام‌نشدنی هستند، وقت نمی‌کنید به خودتان برسید، مسئولیت‌های کاری یا خانوادگی همیشه هستند و وقت شما را پر می‌کنند. بله درست است. اما شما روی آن‌چه فکر می‌کنید کنترل زیادی دارید. در واقع این نکته که «شما هستید که زندگی‌تان را کنترل می‌کنید» پایه مدیریت استرس شماست.
مدیریت استرس عمدتا مسئولیت‌پذیری است؛ مسئولیت افکار، هیجانات، برنامه روزمره، محیط زندگی و شیوه برخورد با مسائل. هدف نهایی همه انسان‌ها داشتن یک زندگی متعادل است که در آن برای کار، ارتباطات اجتماعی، شاد و آرام بودن وقت مناسبی درنظر گرفته‌شده‌باشد، زندگی متعادلی که فرد در صورت وجود فشارهای مختلف دارای مقاومت کافی نیز باشد و توان روبروشدن و حل چالش‌های زندگی را داشته‌باشد.
تکنیک‌های مختلفی از سوی متخصصان بهداشت روانی و روان شناسان برای مدیریت استرس مطرح شده‌است که در این جا به سه‌مورد آن‌ها اشاره می‌کنیم:
تغییر شرایط
اگر شما نمی‌توانید از موقعیت استرس‌زا اجتناب کنید سعی کنید آن را تغییر دهید. فکر کنید ببینید برای تغییر شرایط چه می‌توانید بکنید تا به خصوص در آینده این مشکل پیش نیاید. در این مورد غالبا مجبور می‌شوید شیوه ارتباطی خود یا عمل خود را در زندگی روزمره تغییر دهید.
- به جای تلنبارکردن احساستان آن را بیان کنید. اگر کسی یا چیزی شما را آزار می‌دهد به صورت باز و احترام‌آمیز به او بگویید. اگر شما احساستان را مطرح نکنید، این رنجش گم نمی‌شود و حتی افزایش می‌یابد و شرایط استرس‌زا باقی می‌ماند.
- حاضر به مصالحه باشید. اگر شما از دیگری می‌خواهید که رفتارش را تغییر دهد خودتان نیز چنین کنید. اگر شما هر دو حاضر شوید کمی کنار بیایید شانس خوبی پیش می‌آید یک راه میانه پیدا شود که به هر دوی شما رضایت بیشتری دهد.
- فعال‌تر برخورد کنید. در زندگی خود عقب نکشید و منفعل نباشید. در رویارویی با مسائل بیشترین تلاش خود را برای پیش‌بینی و پیش‌گیری انجام‌دهید. مثلا اگر امتحانی در پیش دارید و یک دوست پرحرف پیش شما آمده به او بگویید که فقط پنج دقیقه وقت حرف‌زدن دارید.
- وقت خود را بهتر مدیریت کنید. مدیریت ضعیف وقت می‌تواند منجر به استرس زیادی شود. وقتی شما وقت کم دارید و از کارها عقب‌اید، خیلی سخت است که آرام و متمرکز باقی بمانید. اما اگر از پیش برنامه‌ای براساس توانایی‌های خود بریزید می‌توانید میزان استرس احتمالی آینده خود را تغییر دهید.
سازگاری با شرایط
اگر شما نمی‌توانید عامل استرس‌زا را تغییر دهید، خود را می‌توانید تغییر دهید و با آن سازگار کنید و با تغییر انتظارات و نگرش خود دوباره حس کنترل خود را بدست آورید.
- سعی کنید به موقعیت استرس‌زا با نگاهی مثبت بنگرید. مثلا به جای این‌که به ترافیک وحشتناکی فکر کنید که در پایان روز گرفتارتان کرده، به آن به عنوان فرصتی برای گوش‌دادن به موسیقی، شنیدن اخبار یا حتی لذت تنهابودن و فکرکردن نگاه‌کنید.
- موضوع استرس‌زا را در چارچوبی بزرگتر نگاه کنید. از خودتان بپرسید این مسئله در درازمدت چقدر برایتان اهمیت دارد. از خود بپرسید آیا واقعا ارزشش را دارد که من بخاطرش این‌قدر ناراحت یا عصبی شوم. اگر جواب، منفی بود که معمولا چنین است وقت و انرژی خود را صرف چیز دیگری کنید.
- استانداردهای خود را با شرایط سازگار کنید. کمال‌گرایی منبع مهم استرس‌هایی است که قابل اجتناب هستند. به خاطر کامل بودن در هر کاری خود را در معرض شکست یا فشار زیاد قرار ندهید. برای خود و دیگران استانداردهای منطقی تعیین کنید و بیاموزید که با گذران امور «به‌صورت خوب» و «نه عالی» قانع و راحت باشید.
- روی مثبت بودن تکیه کنید. وقتی استرس زندگی، خلقتان را تنگ می‌کند یک لحظه به همه چیزهایی بیندیشید که در زندگی قدردان آن هستید، ازجمله همه کیفیات مثبت در وجود خودتان. این راهبرد به ظاهر کوچک می‌تواند به شما کمک کند تا در هر لحظه همه چیز را ببینید و نه فقط یک چیز را.
پذیرش شرایط غیرقابل تغییر
برخی منابع استرس غیرقابل اجتناب هستند. مثلا شما نمی‌توانید از استرس‌زاهایی مانند مرگ فرد نزدیک زندگی، یک بیماری جدی یا یک بحران اجتماعی جلوگیری کنید یا آن را تغییر دهید. در چنین مواردی بهترین راه کنارآمدن با استرس موجود پذیرش آن است. اگرچه پذیرش شرایط گاهی می‌تواند خیلی دشوار باشد اما در درازمدت آسان‌تر از آن است که بخواهید برخلاف موقعیتی حرکت کنید که امکان تغییر آن را ندارید.
- سعی نکنید چیزهای غیرقابل کنترل را کنترل کنید. خیلی چیزها در زندگی ورای کنترل ما هستند به‌خصوص رفتار دیگران. به‌جای دچار استرس‌شدن در چنین مواردی روی چیزهایی تمرکز کنید که می‌توانید کنترل کنید. مثلا واکنش خود در برخورد با مشکلات.
- در جست‌وجوی تعالی باشید. برخی می‌گویند «آن‌چه مرا از بین نمی‌برد نیرومندتر می‌کند.» وقتی با چالش‌های مهم روبرو می‌شوید سعی کنید به آن‌ها به عنوان فرصت‌هایی برای رشد فردی نگاه کنید. اگر عمل یا انتخاب ضعیف شما سهمی در موقعیت استرس‌زا دارد، روی آن‌ها متمرکز شوید و از اشتباهاتتان درس بگیرید.
- احساستان را با دیگران در میان بگذارید. با یک دوست یا فرد نزدیک قابل اعتماد حرف بزنید و احساستان را ابراز کنید. حتی اگر هیچ کاری نتوانید برای تغییر موقعیت استرس‌زا بکنید این صحبت کردن شما را راحت‌تر می‌کند.
- یاد بگیرید که ببخشید. این واقعیت را بپذیرید که ما در دنیایی غیرکامل زندگی می‌کنیم و مردم مدام در حال اشتباه هستند. خود را از خشم و رنجش نسبت به هر امر جزیی دور نگهدارید و خود را از انرژی منفی آن رها کنید. ببخشید و از مسئله بگذرید.
