وزارت نیرو می‌خواهد با هدف «مدیریت مصرف» و کاهش خاموشی و افت ولتاژ، کنتورهای برق خانه‌ها را با کنتورهای «سه تعرفه‌ای» عوض کند.

وزارت نیرو می‌خواهد با هدف «مدیریت مصرف» و کاهش خاموشی و افت ولتاژ، کنتورهای برق خانه‌ها را با کنتورهای «سه تعرفه‌ای» عوض کند.

این کنتورها با توجه به شرایط کشور و میانگین مصرف کل جامعه در زمان‌های مختلف و براساس «سه تعرفه» تنظیم شده که بهای برق مصرفی را در سه زمان کم باری، میان باری و اوج بار محاسبه و در قبض مشترکان ثبت می‌کند.

مجید نامجو، وزیر نیرو با اعلام این خبر گفته که 120 میلیارد ریال اعتبار برای تعویض کنتورهای برق در سال جاری در نظر گرفته شده که وزارت نیرو بخش عمده‌ای از این رقم را برای نصب کنتورهای «‌سه‌تعرفه‌ای» هزینه می‌کند.

وزارت نیرو قصد دارد با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، بهای برق مصرفی مشترکان را به قیمت‌های واقعی نزدیک‌تر کند.

قانون هدفمند کردن یارانه‌ها ابتدا از سوی دولت نهم به صورت لایحه ارائه شد و پس از مدت‌ زیادی بحث و بررسی با چند اصلاحیه توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد.

این لایحه قسمتی از طرح تحول اقتصادی بود که دولت محمود احمدی‌نژاد آن را پیشنهاد کرد.

بر اساس یکی از مواد این قانون به دولت اجازه داده شده که قیمت حامل‌های انرژی را در مدت پنج سال به صورت پلکانی افزایش دهد.

دولت موظف است قیمت‌های سال پایه (سال 1389) را طوری تعیین کند که میزان درآمد حاصل از آن دست کم ده‌هزار میلیارد تومان و دست بالا 20 هزار میلیارد تومان باشد.

کنتورهای سه تعرفه‌ای چگونه کار می‌کند

یکی از روش‌های مدیریت مصرف برق، استفاده از کنتورهای سه زمانه است تا مصرف برق به ساعات «کم‌باری» یا حداکثر «میان‌باری» انتقال یابد و خانوارها مبلغ کمتری برای برق مصرفی پرداخت کنند.

این کنتورها براساس برنامه‌ریزی انجام شده، هزینه برق مصرفی را براساس کیلووات/ساعت در سه زمان «کم‌بار»، «میان‌بار» و «اوج‌بار» محاسبه می‌کند و تعرفه بهای برق در هر یک از زمان‌ها تفاوت زیادی دارد.

براساس قانون، بهای برق مصرفی در ساعات «میان‌باری» به صورت معمولی و منطبق بر مصوبات اعلام شده محاسبه می‌شود اما قیمت برق در ساعات «اوج‌بار»، به ازای هر کیلووات ساعت 2.5 برابر بیش از زمان معمولی است.

از سوی دیگر، بهای انرژی برق مصرف شده در ساعات «کم‌باری»، 75 درصد کمتر از قیمت پایه محاسبه شده در زمان «میان‌باری» است.

به عبارت دیگر، اگر بهای هر کیلووات/ساعت برق مصرفی 160 ریال (مطابق با قیمت‌های تکلیفی کنونی) باشد، مبنای محاسبه یک کیلووات/ساعت برق مصرف شده در ساعات اوج بار 400 ریال و در زمان کم باری حدود 53 ریال است.

این تفاوت قیمت می‌تواند مصرف کنندگان را به مدیریت مصرف خود تشویق کند.

بر اساس همین شیوه، هر مشترک می‌تواند با برنامه‌ریزی در زمان استفاده از وسایل برقی، هم منافع مادی خود را بعد از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها تضمین کند و هم در مصرف برق صرفه‌جویی کند.

در نیمه اول هر سال، ساعات کم باری در شبانه روز از 23 تا هفت صبح (به مدت هشت ساعت)، ساعات میان باری از هفت صبح تا 19 (به مدت 12 ساعت) و ساعات اوج بار از ساعت 19 تا 23 (به مدت چهار ساعت) است.

در نیمه دوم سال، ساعات کم باری در شبانه روز از پنج صبح تا 17 (به مدت 12 ساعت)، ساعات میان باری از 17 تا 21 ( به مدت چهار ساعت) و ساعات اوج بار از 21 تا پنج صبح ( به مدت هشت ساعت) است.

سرانه بالای مصرف در ایران

پایین بودن بهای برق به عنوان یک کالای اقتصادی سبب می‌شود سیاست‌های اعمال شده در رابطه با مدیریت مصرف در سطح کشور جدی تلقی نشود و این موضوع نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتر و جدی‌تری دارد.

هدر روی در حوزه برق نه تنها در بخش مصارف خانگی و مشاغل خدماتی و تجارتی، بلکه در پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، خطوط انتقال برق، لوله‌های آب، واحدهای تولیدی و خودروها نیز در مقایسه با استاندارد جهانی در سطح قابل قبولی نیست.

وقتی نیاز به فرهنگ‌سازی جدی‌تری می‌شود که بدانیم سرانه مصرف برق در ایران سه برابر میانگین جهانی است، متوسط مصرف جهانی برق در دنیا برای مشترکان خانگی، 900 کیلووات ساعت در سال است، در حالی‌ که مشترکان ایرانی در بخش خانگی سالانه دو هزار و 900 کیلو وات ساعت برق مصرف می‌کنند.

بنا به گزارش خبرگزاری فارس، این تنها سرانه برق نیست که در ایران نرخ بالایی دارد، بلکه سرانه مصرف نان، سوخت، روغن و شکر نیز در ایران در مقایسه با سایر کشورها رتبه بالاتری نشان می‌دهد.

سرانه مصرف شکر در ایران حدود 30 کیلوگرم است که سه کیلوگرم بالاتر از میانگین مصرف جهانی است.

همچنین سرانه روغن در ایران در مقایسه با سایر کشورها، بسیار بالاتر از میانگین جهانی است. مصرف سرانه روغن در ایران 17 کیلوگرم و مصرف سرانه دنیا 12.5 کیلوگرم است.

از سوی دیگر بالاترین نرخ مصرف نان جهان متعلق به ایران است. سرانه مصرف نان در ایران حدود 160 کیلوگرم است که نسبت به کشورهای اروپایی مانند فرانسه با 56 کیلوگرم و آلمان با سرانه مصرف 70 کیلوگرم تفاوت چشمگیری دارد.

در ایران همچنین 70 درصد بیش از الگوی جهانی آب مصرف می‌شود و به لحاظ سرانه مصرف گاز هم ایران در رتبه سوم جهان قرار دارد.

ایران در مقایسه با میانگین جهانی چهار تا پنج برابر بیشتر سوخت مصرف می‌کند یعنی هم‌اکنون 9 درصد سوخت جهان در ایران و توسط تنها یک درصد جمعیت جهان مصرف می‌شود و هر ساله بیش از 38 درصد از بودجه سالانه دولت به یارانه بنزین اختصاص می‌یابد.