محمود کیان ارثی، در بررسی دو کنفرانس واشنگتن و تهران برای خلع سلاح هستهای میگوید که در هر دو مورد راههای تفاهم میان آمریکا و ایران مورد بی توجهی قرار گرفتهاند.
جهان در چند روز گذشته شاهد برگزاری دو نشست هستهای بود. اولی، نشست واشنگتن، به میزبانی باراک اوباما كه در آن رهبران بیش از 40 کشور حضور یافتند و دومی اجلاس تهران، به میزبانی محمود احمدی نژاد كه بیش از 30 كشور و سازمان فعال در زمینه خلع سلاح هستهای در آن شرکت کردند.
در نشست واشنگتن، كه بدون حضور مقامهای ایرانی برگزار گردید، دولت اوباما تلاش کرد برای افزایش فشار بر ایران رایزنی كند و به ویژه در دیدارهای جانبی، اوباما خواهان همراهی تركیه و چین برای اعمال تحریمهای تازه علیه ایران شد.
از این رو قابل پیش بینی بود كه فضای این نشست که قرار بود به موضوع خطر سلاح های هستهای برای امنیت جهانی بپردازد، تا حد زیادی تحت تاثیر تحولات برنامه هستهای ایران قرار بگیرد.
اما اجلاس تهران، جدا از اهدافش، واكنشی بود به نشست واشنگتن كه مقامهای ایرانی به آن دعوت نشده بودند.
البته كشورهای مخالف برنامه هستهای ایران مانند فرانسه، انگلیس و آمریكا در نشست تهران شرکت نكردند تا به این واکنش مقابله به مثل، مشروعیت ندهند.
محمود احمدی نژاد در سخنانش در جریان نشست خلع سلاح تهران، صلاحیت غرب را برای ایجاد جهانی بدون سلاح هسته ای زیر سوال برد و خواستار تشكیل نهاد تازه ای برای از میان بردن زرادخانههای اتمی در جهان شد.
وی گفت دولت امریکا هم از سلاح هستهای استفاده کرده است و هم به طور رسمی تهدید کرده که از آن استفاده میکند و به این ترتیب به راهبرد هستهای تازه ایالات متحده كه دولت اوباما آن را مطرح کرده، پاسخ داد.
این درحالی است که تنشهای تازه ای میان جمهوری اسلامی و دولت اوباما به وجود آمده و در هفتههای گذشته هم آیت الله خامنهای و هم محمود احمدی نژاد به شدت به اوباما حمله کردهاند.
آیت الله خامنه ای، رئیس جمهوری آمریکا را به توطئه علیه ایران متهم کرده و احمدی نژاد هم اوباما را فردی ناپخته که از اطرافیانش پیروی میکند، نامیده است.
در سیاست تازهای که آمریکا برای محدودیت استفاده از سلاح اتمی علیه کشورهای غیرهستهای عضو ان.پی.تی، در پیش گرفته ایران و کره شمالی در زمره کشورهای هسته ای فهرست شدهاند.
سخنان تند آیت الله خامنهای و محمود احمدی نژاد در واکنش به همین راهبرد هستهای آمریکا و مستثنی کردن ایران از کشورهای عضو ان.پی.تی ارزیابی میشود.
به هر ترتیب در میانه افزایش كشمكشها، هم مقامهای ایرانی و هم رهبران آمریكا از دریچه نشست تهران و واشنگتن دست به مانور تبلیغاتی تازه ای زده و اعلام كردهاند كه به دنبال بالا بردن امنیت جهانی و كاستن از خطر سلاح های اتمی هستند.
اما حلقه گم شده همه این موضع گیریها، سخن از یافتن راه برای تفاهم غرب و ایران بر سر برنامه هستهای تهران است كه تنها از دریچه گفت و گو میان آمریكا و ایران تحقق میپذیرد.
این نكته ای است كه نه رهبران ایران و نه مقام های دولت اوباما در سخنان خود پاسخی به آن ندادند.