وزیر امور خارجه امارات متحده عربی ادعای کشورش را درباره مالکیت امارات بر جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، تکرار کرد و ایران را «اشغالگر» این جزایر خواند.

وزیر امور خارجه امارات متحده عربی در حاشیه دیدار خود با محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان فلسطین، ادعای کشورش را درباره مالکیت امارات بر جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، تکرار کرد و ایران را «اشغالگر» این جزایر خواند.

شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امورخارجه امارات متحده عربی در گفت‌وگویی با رویترز که دیروز یک‌شنبه 5 اردیبهشت منتشر شد، گفت: امارات متحده عربی امیدوار است که ایران با آرامش و به طور مسالمت آمیز به این مسئله فیصله دهد.

به گفته وی اشغال این جزایر از سوی ایران نه فقط مانعی بر سر راه توسعه روابط دو کشور است، بلکه به عنوان مانعی در زمینه توسعه روابط ایران با کشورهای عربی به حساب می‌آید.

شیخ عبدالله بن زاید، هفته گذشته نیز در پاسخ به سوال‌های نمایندگان مجلس مشورتی این کشور، کنترل سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را به وسیله ایران، به «اشغال» سرزمین‌های عربی به وسیله اسرائیل تشبیه کرده بود. اظهاراتی که خشم مقامات ایرانی را برانگیخت.

وزیر امورخارجه امارات، با اشاره به این جزایر گفت: میان اشغال بلندی‌های جولان، جنوب لبنان، کرانه باختری یا غزه توسط اسراییل هیچ تفاوتی وجود ندارد، چنان که اشغال، اشغال است. هیچ سرزمین عربی گران‌بهاتر از دیگری نیست.

مقامات دولت ایران، این ادعاهای شیخ عبدالله را «بی شرمانه و گستاخانه» خواندند.

رامین مهمان پرست، سخنگوی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به ادعاهای وزیر امور خارجه امارات گفت: اظهاراتی که در مورد جزایر ایرانی خلیج فارس مطرح می‌شود درست و سنجیده نیست.

آقای مهمان‌پرست با اعلام اینكه سه‌ جزیره ایرانی که امارات ادعای حاکمیت بر آنها را دارد در طول تاریخ همواره جزء سرزمین ایران بوده، گفت: اینگونه مواضع بی‌اساس و خلاف واقعیت‌های تاریخی هیچ‌گونه تاثیری در حاكمیت ایران بر این جزایر نخواهد داشت.

منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران، نیز پیش‌تر اعلام کرده بود که درباره مالکیت جزایر سه‌گانه، کشورش از حقوق خود عقب نشینی نمی‌کند.

آقای متکی با «بی ربط» خواندن گفته‌های اخیر امیر امارات درباره مالکیت این کشور بر جزایر سه‌گانه گفته بود: امروز تحریکات امارات بیشتر شده است چون کله گنده‌های آنها از جمله آمریکا در منطقه شکست خورده‌اند.

چند سال قبل نیز امارات متحده عربی در بیانیه‌ای که از سوی شیخ زاید بن خلف آل نهیان، رئیس حکومت امارات، به مناسبت روز ملی این کشور منتشر شد، ادعا کرد: تنب ‌بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی اجزای جدا ناشدنی سرزمین ما هستند.

شیخ زاید در این بیانیه گفته بود: ما از هیچ تلاشی برای بازگرداندن این جزایر کوتاهی نخواهیم کرد. این خواسته ما (از ایران) است که جزایر سه‌گانه را دوباره تحت حاکمیت ملی ما قرار دهد.

به گزارش رویترز، دولت‌های عربی از ادعای امارات متحده عربی در مورد مالکیتش بر این جزایر پشتیبانی می‌کنند.

سابقه تاریخی مناقشه بر سر جزایر سه گانه

جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی در نزدیکی تنگه هرمز، در خلیج فارس قرار دارند. حاکمیت ایران بر این جزایر از نظر تسلط ایران بر آب‌های خلیج فارس و تنگه هرمز بیشتر دارای اهمیت سیاسی است.

مناقشه میان ایران و امارات متحده عربی، بر سر مالکیت جزایر سه‌گانه (ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک) در خلیج فارس، از سال 1354 هجری شمسی با خروج نیروهای انگلیسی از این جزایر و ورود نیروهای نظامی ایران به این سه جزیره بر اساس توافق‌های صورت گرفته میان دو کشور آغاز شد.

در سال 1903 شیوخ امارت شارجه، که تحت الحمایه دولت بریتانیا قرار داشتند، پرچم خود را در سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی به اهتزاز درآورند.

دولت وقت ایران در آن زمان به این اقدام اعتراض کرد و سرانجام 68 سال بعد، يعنی در سال 1971 چند روز قبل از استقلال امارات متحده عربی از بریتانیا، بر اساس توافقنامه‌ای که به تفاهم نامه 1971 مشهور است، دو جزیره تنب بزرگ و تنب کوچک به ایران بازپس داده شد و در مورد جزیره ابوموسى، نیز مقرر شد که «حاکمیت مشترک ایرانى- شارجه‌اى» برای آن در نظر گرفته شود.

بازگشت جزایر سه‌گانه به ایران روز 30 نوامبر 1971 در شرایطى صورت گرفت که نیروهاى ایرانى در جزیره ابوموسى مورد استقبال برادر حاکم شارجه قرار گرفتند.

اما چند هفته پس از استقلال امارات متحده عربی از انگلیس، دولت‌های عراق، لیبی، الجزایر، یمن جنوبی و کویت، ادعای «اشغال» سه جزیره را در شورای امنیت سازمان ملل متحد مطرح کردند، اما این شورا با استناد به تفاهم نامه 1971 اعتراض امارات را وارد ندانست و از دستور کار خارج کرد.

انتشار اسناد مربوط به مذاکرات ايران و بريتانيا بر سر بازگرداندن حاکميت سه جزيره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک که در سال 1971 انجام گرفته بود، در سال 2008 واقعیت های تاریخی مربوط به مالکیت این جزایر را برملا کرد.

به گفته مجید تفرشی پژوهش‌گر تاریخ مقیم لندن، این اسناد باید در سال 2001 ، يعنی هفت سال پيش، منتشر می‌شد، اما وزارت امور خارجه بريتانيا به علت حساس بودن موضوع، انتشار آن را 10 سال به تعويق انداخت.

بر اساس اين اسناد، شيوخ سه جزيره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک تا پيش از سال 1820 به ايران خراج می‌دادند و در بندر لنگه ايران سکونت داشتند.

به گفته مجید تفرشی، این اسناد نشان می‌دهد که در اواخر قرن نوزدهم و در سال 1886، مساحان يا نقشه کش های وزارت درياداری بريتانيا، غير از امور دريايی، مسئوليت امنيتی و خارجی کشور بريتانيا را برعهده داشتند و به خصوص در خليج فارس مستقر بودند، نقشه بسيار ريز و دقيقی را در سال 1886 تهيه کردند که در اين نقشه به طور کامل و با رنگ مشخص قلمرو ايران، سه جزيره متعلق به ايران شناسانده و تصريح شده است.

بر این اساس تا سال 1903 که نيروهای نظامی دولت بريتانيا جزاير سه گانه را اشغال نکرده بودند، جزاير به مدت طولانی و به طور کامل در اختيار ايران بود. اما در ابتدای سلطنت مظفرالدين شاه، به دليل ضعف دولت مرکزی و غفلت صورت گرفته، بريتانيا نيروهای خود را در اين سه جزيره مستقر کرد و وضعيت تا سال 1971 به همين صورت ماند.

به گفته آقای تفرشی، در دوره رضا شاه و محمدرضا شاه، همه رجال ايرانی اعم از شاه و نخست وزيران، همواره تاکيد داشتند که اين جزاير متعلق به ايران است و اشغال شده و بايد هر چه زودتر به ايران بازگردد.

به گفته وی، در دوره رضاشاه، تيمورتاش تا آنجا که در توان داشت، برای بازگرداندن حاکميت اين جزاير به ايران بسيار تلاش کرد.

به اعتقاد آقای تفرشی، مسئله جزاير سه گانه به طرز عجيبی با حاکميت و منافع ملی ايران گره خورده است و هيچ دولتی در ايران نمیتواند از حاکميت کشور خود بر اين جزاير صرف نظر کند؛ چه بخواهد و چه نخواهد. بنابراين مسئله جزاير عليه منافع ايران غير ممکن است که حل شود.

روابط تجاری ایران با امارات متحده عربی

به گزارش رویترز ایران دارای روابط اقتصادی و تجاری خوبی با امارات متحده عربی است، اما تاسیس دفتر کشتیرانی در یکی از این جزایر سه گانه از سوی ایران، باعث زنده شدن دوباره این مناقشه قدیمی شده است.

کشورهای شورای همکاری خلیج متشکل از کشورهای بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، نیز قبلا ضمن تاکید دوباره بر تعلق جزایر سه‌گانه خلیج فارس به کشور امارات متحده عربی، از اقدام ایران در ساخت تاسیسات کشتیرانی در جزیره ابوموسی انتقاد کردند.

امارات متحده عربی، رتبه نخست صادرات بنزین به ایران را درسال 88 به خود اختصاص داد. گمرک ایران گزارش داد که ایران در سال گذشته بیشترین میزان بنزین را از امارات عربی متحده وارد کرده که بیش از 70 درصد از کل بنزین وارداتی ایران در سال 88 را شامل می‌شود و بیش از سه میلیارد دلار بابت آن پرداخت شده است.

حمایت امارات متحده عربی از تحریم ایران

پیش‌تر، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی گفته بود که امارات، تحریم‌های بین‌المللی جدیدی را که از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران تصویب شود، محترم خواهد شمرد.

موضع تلویحی امارات درباره حمایت از تحریم‌‌های بین‌المللی علیه ایران از این نظر اهمیت دارد که این کشور از واسطه‌های اصلی تجارت ایران با جامعه جهانی است. همچنین شمار زیادی از ایرانیان در این کشور عربی حاشیه خلیج فارس زندگی می‌کنند.

وزیر امور خارجه امارات متحده عربی در دیدار با همتای قبرسی خود گفته بود که دولت امارات ترجیح می‌دهد که مساله هسته‌ای ایران با دیپلماسی حل شود، اما به تصمیم جهانی علیه ایران احترام می‌گذارد وهمانند سایر کشورهای عضو سازمان ملل درباره برنامه هسته‌ای ایران عمل خواهد کرد.

اما با وجود برنامه‌ریزی‌های غرب برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران، هنوز سمت و سوی روابط تجاری ایران و امارات در آینده مشخص نیست.