ان.پی.آر در گزارشی تحلیلی به بررسی راههای احتمالی برای بازداشتن ایران از برنامه هستهای خود پرداخته و پیشنهاد داده است که آمریکا ایران هستهای را بپذیرد و بهترین تلاش خود را در مهار آن قرار دهد؛ ایدهای که تاکنون دولت اوباما از پذیرش آن سرباز زدهاست.
رادیوی ملی مردمی آمریکا، ان.پی.آر، در گزارشی با بررسی راههای احتمالی بازداشتن ایران از برنامه هستهای، نتیجه میگیرد که شاید آمریکا باید ایران هستهای را بپذیرد و تنها تلاش کند آن را مهارسازد.
در این گزارش با اشاره به اینکه هفته گذشته دولت اوباما به شدت مشغول دفاع از خود در برابر اتهام بیبرنامهبودن در برخورد با اقدامات ایران در زمینه تسلیحات هستهای این کشور بود، تاکید شده که مقامات آمریکا به شدت تحت فشارند تا از شیوههای دیگری نیز سخن بگویند که با استفاده از آنها بتوان از تبدیل شدن ایران به کشوری هستهای جلوگیری کرد.
هفته گذشته جیم جونز، مشاور امنیت ملی رییسجمهور آمریکا، ضمن بیان روشن سیاست دولت اوباما در قبال ایران گفت: «آمریکا در جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح هستهای مصمم است.»
مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت که اوباما در آغاز ورودش برای «مذاکره با ایران براساس احترام متقابل» آماده بود و هدفش نیز بازداشتن ایران از دستیابی به قابلیت هستهای بود، اما به گفته وی دولت آمریکا تاکنون «هیچ نشانهای مبنی بر خواست رهبران ایران برای حلوفصل سازنده این مسائل» ندیدهاست.
وی تاکید میکند که آمریکا و متحدانشان در صدد هستند که «هزینه ضعف ایران در تبعیت از الزامات بینالمللی» را افزایش دهند. تحریمهای جدید هزینه عدم موافقت داوطلبانه ایران به محدودسازی برنامه هستهایاش است.
ان.پی.آر ادامه میدهد که تمایل دولت آمریکا برای دنبالکردن راهحل دیپلماتیک با ایران، حمایت بینالمللی بیشتری کسب کردهاست.
مقامات آمریکایی اطمینان دارند که شاخصهای سازمان ملل در ترکیب با تحریمهای یکجانبهتر به وسیله آمریکا و متحدانش دولت ایران را تحت فشار اقتصادی بیشتری نسبت به سالهای قبل قرار خواهد داد.
امید آنها این است که معضلات اقتصادی جدید، مقامات ایران را مجبور کند تا ذهینت خود را نسبت به مسئله هستهای تغییر دهند. امیدی که برخی از جمله سوزان مالونی، کارشناس ایران در انستیتوی بروکلین، مورد تردید قرار میدهند و میگویند معلوم نیست فشار اقتصادی وارد آمده بر ایران، اثری روی تصمیمگیریهای امنیتی این کشور داشتهباشد.
اگر تحریمها اثر کند
به نوشته ان.پی.آر، گام بعدی بررسی فرض اثربخشی تحریمهاست. یعنی ایران با محدودسازی برنامه هستهای خود موافقت کند. در این زمینه البته آمریکا و متحدانش خواهان برنامهای برای تایید این موافقت خواهند بود، چیزی شبیه وجود بازرسان خارجی در سال 1990 در عراق.
دیوید کی، سربازرس تسلیحات هستهای عراق در آن زمان، بازرسی فیزیکی در سطح گسترده را «بسیار بسیار دشوار» ارزیابی میکند. به نظر او به این منظور نیاز به نیروی انسانی زیاد، تجهیزات بسیار برای کنترل محیط زیست، جستجوهای زیرزمینی و نیز نظارت فعالانه روی کلیه مکان های نظامی است.
او در این زمینه عنصر بزرگ «عدم اعتماد» را مطرح میکند که درباره ایران و بازرسی همواره وجود داشته است و ادامه میدهد که وقتی صدام حسین با بازرسیها موافقت کرد ارتش او به تازگی مغلوب آمریکا شدهبود و نیروی هوایی آمریکا در حال گشتزنی روی آسمان عراق بود. یا وقتی آمریکا و روسیه سابق روی کاهش تسلیحات هستهای خود موافقت کردند هر دو طرف مایل به آن بودند. اما هیچ یک از موارد فوق در باره ایران مصداق ندارد.
دیوید کی گفت در شرایطی که هیچ موافقتنامه سیاسی بین رژیم ایران و همسایگانش، آمریکا و سایرین وجود ندارد نمی توان اثربخشی گزارش بازرسان خارجی را تضمین کرد.
بررسی احتمال حمله نظامی به ایران
احتمال حمله نظامی آمریکا یا اسراییل به ایران، فرضیه بعدی مطرح شده در این گزارش است. بنا بر این گزارش با آنکه برخی از این تسهیلات زیر زمین واقعاند، اما آمریکا و اسراییل دارای بمبهایی هستند که میتواند استحکامات بتونی و زیرزمینی را نابود سازد.
سمگاردینر، مقام بازنشسته نیروی هوایی آمریکا که متخصص هدفگیری است در این زمینه میگوید تنها مشکل وجود تونلهایی است که اخیرا ایران در سایتهای هستهای خود ساختهاست.
به نظر او تونلها میتوانند به هر سو رفتهباشند که ورودی آنها دیده میشود اما به دلیل نبود یک مکان مشخص، تعیین دقیق محل حمله دشوار میشود.
«نابودی مراکز هستهای دانش هستهای را نابود نمیکند»
دیوید کی ، بازرس هستهای سابق در عراق، نکته دیگری را پیش میکشد و آن اینکه «نابودی همه مراکز هستهای ایران دانش تسلیحات هستهای را نابود نمی کند.»
اگرچه او تایید میکند که میتوان توانایی ساخت بمب هستهای را از ایران سلب کرد اما «وقتی فردی میداند چگونه کاری را انجام دهد کپی سازی مجدد آسانتر است.»
گزارش ان.پی.آر نتیجه میگیرد که به این ترتیب توسعه برنامه هستهای را میتواند به تاخیر انداخت، اما نمیتوان از آن کاملا پیشگیری کرد.
بعلاوه اگر آمریکا یا اسراییل به ایران حمله کند ایرانیها نیز تحریک میشوند تا انتقام گیرند و خشونت میتواند به سرعت افزایش یافته و منجر به جنگ سوم خاورمیانه شود.
این امر درست در زمانی رخ خواهد داد که ارتش آمریکا درگیر مدیریت عراق و افغانستان است و به همین دلیل مقامات نظامی آمریکا مخالفت خود را با هرگونه عملیات نظامی اعلام کردهاند.
«سیاست آمریکا تغییر رژیم ایران نیست»
سناریوی دیگر این است که محمود احمدینژاد، رییسجمهور ایران از قدرت برکنار شود و دولت جدید عملگراتری روی کار آید. اما حرکات مخالفان در ایران در چند ماه گذشته به شدت سرکوب شده است و مداخله آشکار آمریکا در سرنگونی حکومت ایران تقریبا منتفیاست و سیاست آمریکا در حال حاضر تغییر رژیم ایران نیست.
ان.پی.آر با طرح همه این مسایل این امکان را برای آمریکا و متحدانش مطرح میکند که آنها میتوانند ایران هستهای را بپذیرند و بهترین تلاش خود را در مهار آن قرار دهند، ایدهای که تاکنون دولت اوباما از پذیرش آن سرباز زدهاست.