عکسخانه شهر که اولین موزه تخصصی کاربردی در ایران و خاورمیانه است، عکسهایی از ده عکاس دوره قاجار همچون آنتوان سوریوگین، خاچاطوریان، محمدرحیم عکاسباشی و معیر الممالک را به نمایش گذاشته است.
موزه عکسخانه شهر در یکصد و سیزدهمین نمایشگاه خود، عکسهایی از ده عکاس دوره قاجار، آنتوان سوریوگین، خاچاطوریان، صنیع السلطنه، میر سید علی، میرزا حسنخان منشی، ماشااللهخان، روسیخان، عبدالله میرزا قاجار، محمدرحیم عکاسباشی و معیر الممالک را به نمایش گذاشته است.
موزه عکسخانه با هدف شناساندن گوشههایی از تاریخ تصویری ایران و نیز معرفی عکاسان معاصر، نمایشگاههایی از عکسهای قدیمی و معاصر برگزار مینماید.
ايران قديم تصاويری از دوره قاجار، کارتپستالهای تاریخی، عاشورا، بم، انقلاب و خاطره و... عنوان نمایشگاههایی است که توسط این موزه در سالهای اخیر دایر شده است.
موزه عکسخانه شهر وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در 1374 در فضایی به مساحت 250 متر مربع با برگزاری نمایشگاهی ازعکسهای دوره قاجار افتتاح گردید.
عکسخانه شهر اولین موزه تخصصی کاربردی در ایران و خاورمیانه است.
مجموعه عکسهای موزه عکسخانه شامل عکسهایی از عکاسان متعدد و از زمان ورود دوربین به ایران است.
دوربینهایی با مارکهای مختلف که از سال 1895 وارد ایران شدهاند و دستگاههای چاپ و ظهور عکسهای قدیمی و نمایش اسلاید که تعداد زیادی از آنها از سوی هنرمندان اهدا شده نیز در این موزه گردآوری شدهاند.
نگاتیوهای شیشهای، مجموعهای ازاولین نوع نگاتیوهایی که بر روی شیشهای حساس به نور ایجاد میشدند، بخش دیگری از این مجموعه تاریخی را تشکیل میدهند.
موزه عکسخانه شهر با جمعآوری و عرضه کتابهای منتشر شده در حوزه عکاسی به یکی از مراجع تحقیقی برای عکاسان تبدیل شده است.
یکی دیگر از فعالیتهای مهم این موزه احداث لابراتوار چاپ عکس و ظهور فیلم به منظور استفاده دانشجویان و عکاسان است.
شرایط نامشخص نگهداری عکسهای تاریخی
بهمن جلالی، عکاس که از بانیان راهاندازی موزه عکسخانه است در گفتوگویی با روزنامه اعتماد ملی با اشاره به قدمت تاریخ عکاسی ایران، میگوید: «ما مجموعه عظيمی عکس داريم که قسمت اعظم آن در کاخ گلستان است و قسمت بزرگ ديگری هم دست کلکسيونرهای شخصی است که بعد از انقلاب تعدادی از آنها جمع شد، اما مقدار زيادی از آن در خانهها ماند.»
وی ادامه میدهد: «ما هيچ مرکز تصويری نداريم که عکس را به عنوان يک سند تاريخی حفظ کند. تا به حال چندين عکاسخانه قديمی در تهران تعطيل شده و من نمیدانم شيشههای آنها که ارزش تاريخی داشته چه شده است. يکی از برنامههای ما در عکسخانه شهر اين بود که بتوانيم اينها را حفظ کنيم.»
وی معتقد است موزه عکسخانه با ایجاد گالریهایی برای برگزاری نمایشگاههای گاهبهگاه از هدف خود دور شده است.
جلالی در خصوص وضعیت نگهداری از این آثار تاریخی میگوید: «بخش عظيمی از عکاسی ما از دوران 1315 تا به حال هم به شکل اسفناکی در عکاسخانهها مانده است. تنها بخش عکسهای ما که دارد به خوبی حفظ میشود، عکسهايی است که دارد در موزههای خارج از کشور نگهداری میشود.»
یادی از موزه اتوبوس سیار
در سالهای اولیه راهاندازی موزه عکسخانه شهر که مصادف بود با حضور غلامحسین کرباسچی در مقام شهردار تهران، بهمن جلالی به همراه دوستان دیگری که در احداث موزه سهم داشتند، تصمیم ساخت یک موزه سیار را گرفتند.
در اوراقیهای شهرداری تهران يک اتوبوس دو طبقه پيدا کرده، پشت آن را به صورت تاریکخانهای درآوردند، در هر دو طبقه آن مقدار زيادی دوربين و ادوات فيکس کرده، يک کتابخانه تخصصی عکاسی در طبقه اول و محلی جهت برگزاری نمايشگاه سيار عکس نیز در طبقه بالا آماده کردند.
به نقل از جلالی، اولين نمايشگاه عکسی که در آن برگزار شد از عکسهای تهران قديم آقای واهه بود.
اتوبوس سیار به مدارس رفته و بچهها را سوار میکرد. موزهدار نیز بچهها را با دوربينها و عکسها آشنا میکرده است.
بهمن جلالی سرنوشت این موزه سیار را که توجهات زیادی را به خود جلب کرده بود، اینگونه عنوان میکند: «ما دو سال در عکسخانه بوديم و بعد هم مجادلات با شهرداری در دوره کرباسچی آغاز شد و جريان دادگاهها و محاکمه پيش آمد. ماجرای يورش به فرهنگسراها هم پيش آمد. بعد هم بودجه ما را گرفتند.»