اتحادیه اروپا و برخی مقامات بریتانیا، روسیه، فرانسه، آلمان و آمریکا در واکنش نسبت به توافق جدید ایران، برزیل و ترکیه در باره مبادله سوخت هسته‌ای، گفته‌اند که این قرارداد برای توقف تلاش غرب به منظور اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه ایران کافی نیست.
اتحادیه اروپا و برخی مقامات بریتانیا، روسیه، فرانسه، آلمان و آمریکا در واکنش نسبت به توافق جدید ایران، برزیل و ترکیه در باره مبادله سوخت هسته‌ای، گفته‌اند که این قرارداد برای توقف تلاش غرب به منظور اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه ایران کافی نیست.
به گزارش خبرگزاری الجزیره کاترین آشتون، وزیر امور خارجه اتحادیه اروپا، روز دوشنبه، ضمن استقبال از این توافق گفت که هنوز نسبت به برنامه هسته‌ای ایران «نگرانی‌های جدی» وجود دارد.
براساس این قرارداد، که روز دوشنبه 28 اردیبهشت بین ایران، برزیل و ترکیه به امضا رسید، ترکیه محل مبادله سوخت تعیین شد. این قدم اول در مسیر تبادل سوخت است و درصورتی که مشکلی پیش نیاید و توافق‌ها ادامه یابد، قرار است هزار و 200 كيلو «اورانیوم کم‌غنی‌شده» برای غنی‌سازی تا 20 درصد به برزیل فرستاده شود.
این قرارداد مقررکرده که مبادله سوخت هسته‌ای تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت گیرد و ایران به بازرسان اجازه می‌دهد تا بر فرایند این مبادله، در ترکیه، نظارت کنند.
رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه و لولا ایناسیو داسیلوا، رییس‌جمهور برزیل، هر دو گفته‌اند که حالا هیچ دلیلی برای تحریم‌های جدید علیه ایران وجود ندارد.
نخست وزیر ترکیه که به باکو پایتخت آذربایجان رفته است به خبرنگاران گفت «انتظار من این است که پس از این توافق هیچ نیازی به تحریم وجود نداشته باشد.»
اما اتحادیه اروپا معتقد است این حرکت، نگرانی‌های این اتحادیه و آمریکا را در باره برنامه هسته‌ای ایران که «برای ساخت سلاح هسته‌ای هدف‌گیری شده» برطرف نمی‌کند.
ماجاکوسی‌جانسیا، سخنگوی اتحادیه اروپا، گفت از پذیرش پیشنهاد آژانس بین المللی انرژی اتمی از سوی ایران استقبال میکند، اما افزود که این امر مشکل بنیادی را که نگرانی جدی در باره نیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است، حل نمی‌کند.
آلیستر برت، یکی از مقامات وزارت امور خارجه انگلیس، هم ضمن تصریح بر لزوم ادامه کار مربوط به تحریم‌های جدید نسبت به ایران گفت «اقدامات ایران به‌خصوص امتناع این کشور از دیدار به منظور بحث در باره برنامه هسته‌ای این کشور یا همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز تصمیم ایران برای شروع غنی سازی اورانیوم تا حد 20 درصد، عامل جدی نگرانی‌هاست که هنوز باقی‌مانده‌است.»
خبرگزاری رویترز هم طی گزارشی خبر از نگرانی فرانسه و روسیه در باره توافق‌نامه جدید ایران داد.
برنارد والرو، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، در بیانیه‌ای گفت: «بگذارید خودمان را گول نزنیم. راه‌حل مسئله سوخت اگر عملی شود هم نمی‌تواند مشکلی را که با برنامه هسته‌ای ایران ایجاد شده، از بین ببرد.»
دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری روسیه، نیز نگرانی مشابهی را مطرح کرد و گفت «سوال این‌جاست که آیا ایران خود به غنی‌سازی اورانیوم خواهد پرداخت یا نه. تا جایی که من می‌دانم این کار ادامه می‌یابد، پس نگرانی‌های جامعه بین‌الملل ادامه دارد.»
او افزود که با رئیس‌جمهوری برزیل در پایان روز گفت‌وگو خواهیم کرد. باید تصمیم بگیریم که آیا این پیشنهادها کافی است یا موارد بیشتری مورد نیاز است و تاکید کرد که «توقف و بررسی کوتاه در این زمینه ضرری ندارد.»
رادیوی ملی آمریکا، ان.پی.آر، نیز در گزارشی به نقل از سخنگوی دولت آلمان گفت این سوال هم‌چنان باقی است که آیا ایران به غنی‌سازی ادامه می‌دهد یا نه که ظاهرا این کار ادامه می‌یابد.
به گزارش این رادیو، یک مقام آمریکایی حرکت ایران را «بسیار ضعیف و بسیار دیر» توصیف کرد. این مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود گفت: ایران باید گام‌های دیگری هم برای اطمینان خاطر جامعه‌بین المللی از مقاصد صلح‌امیز خود بردارد. از جمله تبعیت از پنج قطعنامه شورای امنیت که از آن ها تخلف کرده است. او افزود در صورتی که ایران در این زمینه شکست بخورد، کار ما برای اعمال تحریم‌های شدید ادامه خواهد یافت.
فراخوان گفت‌وگو با غرب از سوی ایران
به گزارش الجزیره محمود احمدی‌نژاد پس از امضای توافق‌نامه ایران، برزیل و ترکیه، اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و کشور آلمان را به ازسرگیری گفت‌وگو در باره برنامه هسته‌ای ایران فراخواند.
او گفت که حالا زمان آن فرارسیده که کشورهای 1+5 براساس صداقت، عدالت و احترام متقابل وارد گفت‌وگو با ایران شوند.
اما خبرگزاری الجزیره از قول جان لارج، مشاور هسته‌ای مستقل، می‌گوید که ضمانت ترکیه نمی‌تواند برای اطمینان جامعه بین‌الملل کافی باشد. او دلیل این امر را عدم هسته‌ای بودن ترکیه دانست و افزود: ترکیه دارای تسهیلات غنی‌سازی و نگهداری مواد هسته‌ای نیست و مسئله امنیت نگهداری وانتقال مواد هسته‌ای باید تضمین شود.
ایران در گذشته همواره از خروج اورانیوم از کشورش پیش از دریافت سوخت هسته‌ای امتناع کرده و تاکید کرده بود که مبادله باید همزمان در داخل کشور صورت گیرد.
منوچهر متکی ، وزیر امور خارجه ایران در این زمینه گفت که اگرچه ایران انجام این مبادله در ترکیه را پذیرفت، اما تصریح کرد که اگر پس از فرستادن اورانیوم به ترکیه، مبادله صورت نگرفت براساس قرارداد، ترکیه باید بسته اورانیوم ایران را بدون شرط و فورا بازگرداند.
همچنین ایران توقف غنی‌سازی درجه پایین را رد کرد و تصریح کرد که به غنی‌سازی بقیه اورانیوم خود ادامه خواهد داد.
«این حرکت ایران توهم‌زا است»
روزنامه واشنگتن پست، در تحلیل توافق‌نامه بین ایران، برزیل و ترکیه، ضمن «پیروزی» خواندن آن برای ایران، نوشت که ایران با این حرکت خود توهم پیشرفت مذاکرات هسته‌ای با غرب را ایجاد کرده، اما هیچ مصالحه واقعی با آمریکا و متحدانش که خواستار مذاکرات بنیادی‌تر با ایران هستند، صورت نگرفته است.
به نظر این روزنامه حالا باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا با دورنمای ناراحت‌کننده رد پیشنهادش از سوی سایر کشورها، آن هم پس از ماه‌ها تلاش برای انجام تحریم‌های جدید، روبروست.
این روزنامه اشاره میکند که این مبادله نمی‌تواند جلوی تحریم‌ها را بگیرد و دلیل آن هم ساخت تاسیسات هسته‌ای محرمانه از سوی ایران و نیز رد تقاضای توقف غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران است.
واشنگتن‌پست ضمن توضیح متن توافق‌نامه اخیر بین ایران، برزیل و ترکیه می‌نویسد که حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم به رسمیت شناخته شده و حتی دورنمای همکاری بین سه کشور در زمینه انرژی هسته‌ای وساخت راکتورهای تحقیقاتی در این زمینه مطرح شده‌است.
این قرارداد همچنین به ایران حق می‌دهد که هر زمان که خواست به آن پایان بخشد و نیز سوخت جدید باید در طول یک سال به ایران تحویل داده شود که به نظر این روزنامه ممکن است با مشکلات تکنیکی همراه باشد.
«تلاش برزیل و ترکیه غیرمعمول است»
واشنگتن‌پست تلاش ترکیه و برزیل به عنوان اعضای غیردائم شورای امنیت را در زمینه میانجیگری بین ایران و غرب «غیرمعمول» می‌خواند و آن را نوعی دخالت در فرایندی توصیف میکند که توسط قدرت‌های هسته‌ای مدیریت می‌شود.
به نظر این روزنامه این حرکت می‌تواند طغیانی از سوی کشورهای کوچک‌تر برسر حق داشتن انرژی هسته‌ای و نیز جایگاه بین‌المللی تلقی شود.
به نظر این روزنامه مسئله مهم دیگر چین است که با توجه به این امر ممکن است بهانه‌ای بیابد تا تحریم‌های جدید را به تاخیر بیاندازد.
واشنگتن‌پست بهترین امید آمریکا در این زمینه را سازش‌ناپذیری ایران تعریف میکند؛ این‌که ایران روی جزئیات و اجرای قرارداد به بحث و چانه‌زنی بپردازد و نهایتا آن را فسخ کند، چیزی که به قول این روزنامه پیشتر نیز اتفاق افتاده است.
