سعید کمالی دهقان، نویسنده روزنامه گاردین، که در تهیه فیلم « برای ندا» همکاری داشته، چگونگی تصویربرداری مخفیانه صحنه‌های گفتگو با خانواده ندا آقا سلطان از فیلم مستند «برای ندا» را تشریح کرده است.
سعید کمالی دهقان، روزنامه‌نگار و نویسنده روزنامه گاردین، در مطلبی که امروز هفدهم خرداد در گاردین منتشر کرد، از دردسرهای تولید و تصویربرداری مخفیانه صحنه‌هایی از فیلم مستند «برای ندا» نوشته است.
«برای ندا»، نام فیلم مستندی است که «آنتونی تامس» مستندساز مشهور بریتانیایی برای شبکه اچ.بی.او (HBO) آمریکا تهیه و کارگردانی کرده و قرار است روز 14 ژوئن از این شبکه نمایش داده شود. اما فیلم «برای ندا»، قبل از پخش از شبکه اچ.بی.او، برای نخستین بار روز شنبه گذشته، از تلویزیون صدای آمریکا پخش شد و هم اکنون نیز بر روی یوتیوب قابل دسترسی است.
ندا آقاسلطان، دختر 27 ساله، یکی از ده‌ها تن قربانی اعتراضات مردمی به نتایج انتخابات 22 خرداد 1388 بود که در جریان سرکوب این اعتراضات در روز شنبه 30 خرداد 1388 (20 ژوئن 2009) در محله امیر آباد تهران، به ضرب گلوله افرادی ناشناس کشته شد.
آرش حجازی، پزشک و نویسنده‌ای که شاهد ماجرا بوده و تلاش ناموفقی برای جلوگیری از خون‌ریزی و مرگ ندا انجام داده، عامل قتل او را یکی از موتورسواران شبه نظامی بسیج می‌داند که برای مدت کوتاهی توسط مردم معترض دستگیر شد، اما بعد آزاد شده است. انتشار فیلم ویدئویی کوتاهی از لحظات دلخراش جان سپردن ندا آقا سلطان که با تلفن موبایل گرفته شد، انعکاس وسیعی در رسانه‌های جهان داشت.
سعید کمالی دهقان که در تهیه فیلم مستند «برای ندا» و تصویربرداری بخش‌هایی از آن که در ایران تهیه شد، همکاری داشته، درباره نقش خود در این پروژه مستند می‌نویسد: در نوامبر گذشته برای فیلم مستند «برای ندا» و فیلمبرداری از خانواده ندا آقاسلطان به ایران رفتم، فیلمی که قبل از نمایش عمومی‌اش در 14 ژوئن، هم اکنون در ایران دست به دست می‌چرخد.
به گفته آقای دهقان، فیلم «برای ندا»، شامل مجموعه‌ای از مصاحبه‌های دست اول با خانواده ندا و نماهای ویدئویی آماتوری مربوط به قبل و بعد از مرگ اوست که به وسیله شرکت منتورن میدیا برای شبکه تلویزیونی اچ.بی.او تهیه شده و کارگردانی آن را آنتونی تامس، انجام داده است.
کمالی دهقان در قسمت دیگری از مقاله خود می‌نویسد: نخستین تجربه من با داستان ندا به زمانی برمی‌گردد که من هنوز در تهران بودم و از آنجا برای گاردین گزارش میدادم. دو روز بعد از مرگ او از من خواسته شد که با خانواده‌اش گفت وگو کنم، در حالی که من جز اسم کوچک او هیچ اطلاع دقیقی از سن او و شغل‌اش نداشتم. با این حال به کمک یکی از دوستان که کسی را در همسایگی ندا می‌شناخت، با خانواده او ارتباط برقرار کردم و گزارشی برای گاردین تهیه کردم که با نام مستعار منتشر شد.
دهقان توضیح میدهد که دفعه دوم که برای تهیه این فیلم از لندن به ایران رفت، مطمئن نبود که می‌تواند گروهی را به عنوان فیلمبردار برای این کار استخدام کند یا حتی بتواند رضایت خانواده ندا را برای انجام این گفت وگو به دست آورد، چرا که آن‌ها تحت نظر نیروهای امنیتی بودند و تلفن‌های آن‌ها کنترل میشد. اما به گفته وی بعد از چند روز، خانواده ندا به او خبر دادند که حاضرند در این مورد با او گفت و گو کنند.
کمالی دهقان در ادامه می‌نویسد که مشکل بعدی او یافتن تصویربردار برای ضبط این گفت وگو بوده و از آنجا که خود تجربه کار فیلم نداشته، نگران انجام این کار بوده است. با این حال او سرانجام موفق شد با دوربین ویدیویی غیر‌حرفه‌ای خود این گفت وگو را ضبط کرده و خیال شرکت اچ.بی.او و کارگردان فیلم را راحت کند.
وی می گوید هنگام ورود به خانه ندا، هر لحظه منتظر بوده که دستگیر شود و ترس از دستگیر شدن دائما با او بوده است.
سعید کمالی دهقان در باره ندا می‌نویسد: قبل از رسیدنم به تهران، به ندا به عنوان نمادی از آزادی نگاه می‌کردم، اما بعد احساس کردم سال‌هاست که او را می‌شناسم: او دختری همانند میلیون‌ها دختر دیگر ایرانی بود که به دنبال اندکی آزادی فردی بودند. دختری که درگیر سیاست نبود و حتی در رای‌گیری شرکت نکرد، اما او روح آزادی بود که وقتی دید حکومت ایران هموطنانش را می‌کشد، نتوانست ساکت بماند.
به نوشته سعید کمالی دهقان، حکومت ایران بعد از مرگ ندا، دروغ‌های زیادی در باره او گفت: اول ادعا کرد که او زنده است و در کمال آرامش در یونان زندگی میکند. بعد ادعا کرد که ندا به وسیله خبرنگار بی.بی.سی در تهران به قتل رسیده و بعد جنبش سبز و همچنین سازمان سیا را در مورد قتل او مقصر دانست و سرانجام طبق مستندی که از پرس.تی.وی پخش شد، ندا به وسیله پزشکی که هنگام مرگ بالای سر او بود، به قتل رسید.
کمالی دهقان در بخش دیگری از مقاله خود توضیح میدهد که چگونه موفق شد با ترس و لرز، 15 نوار ویدئویی مربوط به مصاحبه با افراد خانواده ندا را در چمدان خود گذاشته و با خود به لندن ببرد.
به نوشته وی، شبکه اچ.بی.او و شرکت منتورن میدیا، تصمیم گرفتند علاوه بر نسخه انگلیسی، نسخه فارسی و عربی این فیلم را نیز تهیه کنند که بر روی یوتیوب قابل دسترسی و دانلود کردن است.
به گفته کمالی دهقان، دو شب قبل، هنگام پخش این فیلم از شبکه صدای آمریکا، دولت برق برخی از نواحی تهران را قطع کرد. اما با این حال به نوشته او، میلیون‌ها نفر از مردم ایران، توانستند این فیلم را از طریق ماهواره یا اینترنت یا شکل‌های دیگر تماشا کنند.
به نوشته آقای دهقان، حکومت ایران نیز دو فیلم مستند درباره ندا تهیه کرده که یکی از آن‌ها قرار است به مناسبت سالگرد مرگ او از صدا و سیمای جمهوری اسلامی نشان داده شود. دولت همچنین به خانواده ندا آقاسلطان فشار وارد آورده که در ساختن این فیلم مستند با آن‌ها همکاری کنند، اما آن‌ها این درخواست را رد کردند.
سعید کمالی دهقان در پایان مقاله خود می‌نویسد: رژیم ایران، سرکوبگر است، اما ساده‌لوح نیست. به نوشته وی دولت ایران همه ابزار تکنیکی لازم را برای تحمیل نسخه مورد نظرش از واقعیت به کار می‌گیرد. به گفته او مخالفان حکومت باید روش های هوشمندانه‌ای را در پیش بگیرند به ویژه هنگامی که تظاهرات خیابانی سرکوب میشود. به نوشته او: برای همین است که ما به فیلم‌هایی مثل «برای ندا» نیازمندیم.
hajiagha کاش میدانستم تلاش شما را در کجا میتوان دید\nمتاسفم که ملت ما ساده لوحانه نمیداند کجا را باید سفت بگیرد و کجا زور بی خود نزند.\n\nneda.e33.de
شروع مطلب از 4 کامنت پائین تر
من معتقدم از همان روز مطرح شدن اولین سناریو که استیفای خون ندا از اهم واجبات کشوری و ملی است چرا که تا بحال چنین توهینی نسبت به شعور ملت ایران سابقه نداشته است.
تردید ندارم که اکثریت خوانندگان چنان تحت تاثیر تبلیغات رسانه های غربی قرار دارند که چند بند اول این نوشتار را نمپذیرند اما در بند آخر امید است همه اشتراک نظر داشته باشیم و انتخاب راه را توسط دولت به انتظار بشینیم و ببینیم تا چه حد حاضر است برای یک موضوع کوچک هزینه بدهد.
ما تا عذر خواهی تمام مدعیان این حادثه که تهمت دروغ به ندا و آرش بسته اند نباید ساکت بمانیم و بدانیم اگر زمانی که مهندس بازرگان را با پس گردنی از تریبون مجلس پائین کشیدند مفتضح شده بودند ما اکنون اینجا نبودیم.
16- فیلم بردار که به اینترنت تسلط داشته فورن فیلم را در محل مناسبی که میتوانسته سریعن رسانه های تشنه ی غرب را برای انعکاس گزارشات ایران اندکی سیراب کند آپلود کرده و به دنیا مخابره میکند بدون اینکه حتی تصور انعکاس اینچنینی این واقعه را در جهان داشته باشد.
17- زمان خاص شرایط خاص تصاویر خاص حالت جان دادن ندا و چهره ی معصومانه وی به عنوان یک دختر جوان ارزش خبری این کلیپ کوتاه را هزاران برابر میکند.
18- دنیای رسانه ی غرب که دشمن درجه یک خود را در معرض متاثر کردن از این اتفاق میبیند با هیزمی که ضد انقلاب خارج کشور بر آتش این خرمن می افزاید چنان هیمنه ای از انعکاس جهانی این رویداد ایجاد میکند که رژیم ناگهان دچار شک و حیرت میشود.
19- باقی ماجرا را بهتر میدانید اما به نظر من زبونی و ضعف رژیم در ساختن چنین سناریو های کودکانه ای در تاریخ ثبت و اسباب ننگ گویندگانش خواهد شد در حالی که ضارب به دستور عمل کرده و باید در حمایت دولت به جای امنی برده میشد و دولت ضمن پرداخت خسارت به خانواده ی ندا مسئولیت این حادثه را با گردن افراشته قبول میکرد.
20- حال دولت باید تصمیم بگیرد که تا افتضاح کامل بر سر ظلمی که به ندا و خانواده اش و آرش حجازی میکند بماند و لحظه بله لحظه هزینه اش را بیشتر کند و یا اینکه مانند قتلهای زنجیره ای تخم این جریان سعید امامی وار که دارد با روشی این چنینی عملن تمام نظام را به قهقرا میبرد از ریشه برکند و عوامل طرح و عنوان چنین ادعای مضحکی را مجازات کند و به مامور بسیجی مدال افتخار نیز بدهد.
10- خون که توسط قلب جوان ندا هنوز پمپاژمیشود به تمامی به جای برگشت به شبکه شریانی وارد فضای قفسه ی سینه شده و از آنجا که راهه خروج و سوراخ گلوله بسته است از سوراخ ریه وارد ریه شده و در عرض چند ثانیه از نای به حلق و دهان و بینی ندا رسیده و شروع به خروج از آن مسیر میکند.
هر پزشکی اذعان دارد که اگر ندا در همان لحظه در یک اطاق عمل با تمام امکانات متصوره ظاهر میشد امکان نجات وی وجود نداشت و این را آرش حجازی هم با دیدن فشار خروج خون از سوراخ گلوله و دهان و بینی ندا باید میفهمید اما بنا بر روش مرسوم و هیجانات صحنه باز هم به یکی از افراد حاضر میگوید که تلاش کند مسیر دهان مضروب را از خون تمیز و باز کند .
11- از طرفی دو الی سه نفر در حال فیلم برداری بودند و از این جریان فیلم تهیه میکنند.
12- بعید است که ندا از زمان شلیک گلوله تا مرگ حتمی بیش از ده دقیقه زنده مانده باشد و این مسئله برای هر کس مکتوم بوده باشد برای دکتر آرش حجازی مانند اینکه این اتفاق در روز صورت پذیرفته بدیهی بود.
13- از طرفی سرو صدای ناشی از فحاشی و هیجانات مردم جمعی را از قضیه آگاه و ضارب را در میان مردم غافل گیر کرده و مردم تعرضاتی نسبت به وی کردند.
14- ممکن است شخص مطرح شده در اینترنت ضارب نبوده باشد اما بیان عبارت ” من نمیخواستم بکشمش “بسیار تامل بر انگیز است .
دو شاهد معتبر استاد موسیقی و پزشک و مترجم مطرح برای من کفایت میکند.
15- آرش حجازی محل به قصد محل خود ترک میکند و استاد موسیقی با یک اتومبیل جنازه ی ندا را به بیمارستان میرساند.
1
6- ضارب ندا بنا بر دستور که جهت کنترل تظاهرات اقدام به شلیک کور و ترساندن مردم جزو دستور کارشان بود بی هدف گلوله ای را شلیک کرد.
(من هم اگر مسئول بودم تر جیح میدادم با یک اسلحه کمری آشوب را بخوابانم تا با مسلسل).
7- فضای آنروز از طرف نیروهای انتظامی کاملن منفعلانه بود و مردم زیادی در حال فیلم برداری بودند.
8- از قضا گلوله رها شده به سینه ندا برخورد و بعد از پاره کردن ریه اش قلب یا رگ آئورت وی را سوراخ میکند.
9- آرش حجازی که دانشجوی دانشکده ی پزشکی در لندن بوده و مترجم انحصاری آثار پائولوکیلو نیز در ایران میباشد برای رتق و فتق امور انتشاراتی اش در ایران بسر برده و به اصرار دوستان در فاصله ی نزدیکی از محل کارش جزو تماشاگران است و دست بر قضا در چند متری ندا میباشد.
با دیدن حالت ندا و فریاد استاد موسیقی که وقتی فوران خون را بعد از صدای شلیک گلوله از سینه ی ندا میبیند فریاد میزند :”ندا تیر خورده” به دلیل روحیه ی پزشکی در عین حالی که از تکرار تیر اندازی از طرفی که صدای گلوله را شنیده نگران است و چند باری به آنجا نگاه میکند
خود را به بالای سر ندا رسانده و درست ترین کار ممکن را که مسدود کردن مسیر خروج خون است انجام میدهد.
اجازه بدهید بگویم که من معتقدم آن چیزی که بازرگان میگوید یاد گرفتنیست همین چیزهائیست که در واکنشمان نسبت به خانم صدر و یا ماجرای ندا اندک اندک باید یاد بگیریم.
جهت درک عرایضم مجبورم اندکی اعلام موضع بکنم.
1- جمهوری اسلامی با اندکی اصلاحات بر خلاف خواست قلبی من معقول ترین حکومت برای اکثریت مردم شیعه ی پشت سر پیشنماز محل نماز خوان ایران میباشد.(قصد تمسخر خدای نکرده نیست پیامش در احترام به روحانیت است).
2- انتخابات اخیر با کمال تاسف من با رای ذرست 24 ملیونی احمدی نژاد نتیجه داد.
3- جنبش سبز متاسفانه بر پایه ی دروغ تقلب بنا شد و ظلم بزرگی در حق دولت بود.
4 - ار انجا که اعتراض از مجرای قانونی بلانتیجه و منجر به تائید نتیجه قبلی شد و نهایتن رهبری هم نتیجه را تائید کردند اعتراض به آن عمل ضد ملی و آشوب طلبانه بود.
5- ندا آغا سلطان به هیچ عنوان فرد سیاسی نبود و فقط جهت تماشا با استاد موسقیش رفته بودند ببینند شانسی هست که به خیال خودشان جمهوری اسلامی سرنگون شود یا نه.
آقای مثلا ایرانی شما ابادا به درد گشور خودت برس بعد بیا بگو که در ایران دمومراسی است شما خارج نشین ها چی از پپازادی میدونید حرکات دو طرف را مقایسه کن بعد حرف بزن آیا فیلمی از توحش جنبش سبز دیدی ؟؟؟؟؟؟؟؟ولی مطمئن هستم که هزاران فیلم را دیده ای که در آن افراد لباس شخصی دست به توحش زدند به این اسم ها دقت کن فقط قسمتی از این توحش ها در طول 30 سال:::کهریزک.25خرداد.سهراب اعرابی.حمله به جماران-حمله به موسوی و کروبی-حمله به بیت آیات عظام و ..... اولا فکر کن بعد ببین چی میگی؟؟؟
اندکی صبر سحر نزدیک است
آقایون با هوش خودشان کشتند و خودشان فیلم هم می سازند من آب پاکی را بریزم روی دست شما ها
هم در هنر هم در هوش هم در شعر من نابغه ایرانی هستم
به خدا قسم اگر تام کروز هم در این فیلم های جعلی شما بازی کند من از کانادا بی آبروی تان می کنم.
باید اول وجود دمکراسی و حقوق بشر را در غرب و کانادا ثابت نمائید ؟ خبر وحشت ناک من نزدیک به یک میلیون باز دید کننده از کار ها و صفحات خود دارم با همه نشریات معروف کار می کنم و پیام خود را می فرستم ده ای مال شخصی دارم بیست ویدئو در یو توپ و 5 فیس بوک من درس عبرتی به شما گرو های خالی بند وطن فروش خواهم داد تا یاد بگیرید با مردم ایران رو راست باشید