در آستانه نشست شورای امنیت برای بحث در مورد تحریم ایران، نشست امنیتی ایران، ترکیه و روسیه سه‌شنبه در آنکارا برگزار شد

رهبران روسیه، ترکیه و ایران روز سه‌شنبه 18 خرداد در استانبول یک نشست امنیتی با هدف نمایش قدرت منطقه‌ای خود برگزار کردند که به‌نظر می‌رسید نشستی حساب شده برای محک زدن دولت آمریکا پیش از نشست شورای امنیت سازمان ملل باشد.

قرار است در نشستی که روز چهارشنبه 19 خرداد در شورای امنیت سازمان ملل برگزار می‌شود موضوع تحریم شدیدتر ایران برسر برنامه هسته‌ای‌اش به بحث گذاشته شود و بر این اساس قطعنامه چهارم به رای گذاشته شود.

نیویورک تایمز در این مورد نوشت: محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور ایران،‌ در نشست استانبول گفت که توافق هسته‌ای انجام شده با میانجی‌گری ترکیه و برزیل یک فرصت را در اختیار آمریکا و متحدانش قرار داد.

جمهوری اسلامی ایران ماه گذشته در یک نشست مشترک با نخست وزیر ترکیه و رئیس‌جمهور برزیل، توافق‌نامه تبادل سوخت کم غنی‌شده ایران به خارج از کشور (بیانیه تهران) را امضا کردند، اما این اقدام نظر اعضای دائم شورای امنیت و گروه 5+1 شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین به علاوه آلمان را جلب نکرد. این کشورها درباره توقف غنی‌سازی اورانیوم در داخل ایران ابراز تردید کردند.

به نوشته نیویورک تایمز، احمدی‌نژاد در نشست 18 خرداد استانبول اعلام کرد: بیانیه تهران فرصتی برای دولت آمریکا و متحدانش بود. ما امیدوار بودیم و هنوز هم امیدوار هستیم که آنان از این فرصت به‌خوبی استفاده کنند زیرا این‌گونه فرصت‌ها دیگر تکرار نخواهد شد.

رئیس دولت ایران تاکید کرد: ما فکر می‌کردیم که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، تغییرات خاصی در سیاست‌های آمریکا ایجاد خواهد کرد. ما هنوز امیدوار هستیم که او شرایط موجود در زمان باقی‌مانده را بپذیرد.

آمریکا ادعا می‌کند که ایران برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای تلاش می‌کند اما ایران برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز اعلام کرده است.

توافق مبادله اورانیوم که ماه گذشته با میانجی‌گری ترکیه و برزیل انجام شد براساس بخش‌هایی از پیشنهاد قبلی مورد حمایت سازمان ملل بود که براساس آن ایران یک‌هزار و 200 کیلو از اورانیوم کم غنی‌شده را به خارج از کشور انتقال دهد و اورانیوم غنی شده لازم برای سوخت راکتور هسته‌ای پژوهشی تهران دریافت کند.

اما آمریکا با این توافق که به بیانیه تهران موسوم است، مخالف کرده و تلاش می‌کند دیگر اعضای دائم شورای امنیت شامل روسیه و چین را به رای برای اعمال تحریم شدیدتر ایران متقاعد کند.

پوتین چه گفت

این در شرایطی است که احمدی‌نژاد با ولادیمیر پوتین، نخست‌وزیر روسیه، در یک کنفرانس خبری در استانبول دیدار کرد اقدامی که احتمالا آمریکا را نگران خواهد کرد زیرا برای تحریم ایران به رای موافق چین و روسیه هم نیاز دارد.

پوتین در این کنفرانس خبری گفت که تحریم‌ها علیه ایران نباید «بیش از اندازه باشد» اما اعلام نکرد که آیا روسیه موضع خود را در برابر تحریم ایران تغییر داده است.

نخست‌وزیر روسیه ابراز امیدواری کرد که صدور قطعنامه تحریم ایران ضروری نباشد و رهبری یا مردم ایران را دچار مشکل نکند.

این در شرایطی است که رهبران روسیه پیش‌تر از توافق عملی با دیگر اعضای دائم شورای امنیت برسر تحریم ایران خبر داده بودند.

چرخش صف‌آرایی

به نوشته نیویورک تایمز کنفرانس استانبول چرخش صف‌‌آرایی در این منطقه پیچیده دنیا را برجسته می‌کند که در آن قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران و ترکیه که عضو ناتو است به عنوان بازیگران بزرگ‌تر منطقه نمایان می‌شوند.

ترکیه که روابط بلندمدت آن با متحد منطقه‌ی‌اش یعنی اسرائیل دچار تنش شده است به عنوان یک سیاستگزار فعال جدید در امور حوزه بالکان، قفقاز و خاورمیانه میانجی‌گری کرده است و گاه به دلیل این نقش میانجی‌گری با واشنگتن، نزدیک‌ترین متحد دیپلماتیک و نظامی خود اختلاف داشته‌ است.

برهمین اساس آمریکا با مخالفت عمده ازسوی برزیل و ترکیه برسر تحریم ایران روبه‌رو است و حمله مرگبار نیروهای اسرائیلی به ناوگان کشتی‌های غیرنظامی امدادرسان به فلسطینی‌های ساکن غزه اوضاع را پیچیده‌تر کرده است به‌ویژه آن که شماری از غیرنظامیان ترکیه در این ناوگان بودند.

آرای لازم برای تصویب قطعنامه

با توجه به این شرایط، 9 رای لازم است تا قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شود مگر آن‌که یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت در میان 15 عضو این نهاد قطعنامه را وتو کند که انتظار نمی‌رود چنین حالتی اتفاق بیفتد.

براساس پیش‌نویس قطعنامه چهارم، شورای امنیت از ایران می‌خواهد که فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را متوقف و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاملا همکاری کند.

تحریم تسلیحاتی و مسدود کردن فعالیت‌های مالی و بانکی مرتبط با سپاه پاسداران ایران که به ادعای آمریکا در برنامه هسته‌ای ایران دست دارد، از دیگر مواردی است که در صورت تصویب قطعنامه علیه ایران اعمال می‌شود.