در حالی که مقامات دولت ایران در تلاشند تا نسبت به تحکیم روابط تجاری با عراق اقدام کنند، تجارت خرد زائران ایرانی در کربلا از طرفداران زیادی برخوردار است

وب سایت «کاندین بیزینس» در گزارشی در خصوص روابط تجاری ایران و عراق نوشت که عراق در حال حاضر به سرمایه‌گذاری ایران به عنوان رقیب قدیمی خود، نیازمند است. در عین‌حال ایران نیز به دلیل وجود رقابت کشورهای مختلف برای سرمایه‌گذاری در عراق، باید راه‌های جدیدی را برای تحکیم روابط تجاری و نفوذ خود در این کشور جستجو کند.

این درحالی  است که کالاهای خرد زائران ایرانی مانند شامپو، خمیر دندان و کنسرو مواد خوراکی در بازار عراق به خصوص کربلا، طرفداران زیادی پیدا کرده‌ است.

با این حال بسیاری از بانک‌های ایرانی شعب خود را در عراق افتتاح کرده و در حال فعالیت اقتصادی در خاک این کشور هستند؛ هرچند که جامعه غرب به خصوص آمریکا هر روز بر شدت تحریم‌ها بر ضد ایران می‌افزاید.

نویسنده این گزارش معتقد است که «تلاش‌های واشنگتن برای به انزوا کشیدن ایران، درعمل بی‌نتیجه مانده و ایران با وجود تحریم‌ها در حال گسترش روابط تجاری خود با کشورهایی است که اشتراکات مذهبی و فرهنگی بسیاری با آنان دارد».

با وجود آنکه آمریکا از قدرت نفوذ جدی در عراق برخوردار است اما نیاز مبرم به بازسازی در عراق موجب شده تا گسترش روابط اقتصادی خود با ایران را در دستور کار قرار دهد.

در عین حال ایران نیز به گسترش روابط خود با عراق علاقه‌مند است. انوش احتشامی، استاد دانشگاه دورهام در انگلیس اعتقاد دارد که تثبیت روابط اقتصادی میان ایران و عراق از اهمیت ویژه‌ای برای طرف ایرانی برخوردار است و ایران نمی خواهد یک با دیگر نفوذ خود را در عراق از دست بدهد.

رقابت برای سرمایه‌گذاری در عراق

به گزارش شبکه خبری بلومبرگ، حسن دانایی‌فر، سفیر ایران در عراق روز 19 خرداد در جمع جمعی از تجاری ایرانی عضو اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران تاکید کرد که با توجه به رقابت کشورهای مختلف برای سرمایه‌ گذاری در عراق، ایران باید راه‌هایی را برای تحکیم روابط تجاری خود با عراق جستجو کند.

آقای دانایی‌فر اعتقاد دارد که وجود مرزهای مشترک میان ایران و عراق، تضمینی برای پیشتازی ایران در عرصه سرمایه‌گذاری در این کشور محسوب نمی‌شود.

بر اساس گزارش بلومبرگ، در یک سال ونیم بعد از سقوط صدام یعنی از سال 2003 بیش از پنج هزار شرکت مختلف به سرمایه گذاری در عراق اقدام کرده‌اند.

در حالی که تعداد این شرکت‌ها می رود تا دوبرابر شود و به 10 هزار شرکت برسد اما تنها یکصد شرکت ایرانی تاکنون نسبت به سرمایه گذاری در عراق اقدام کرده‌اند.

مقامات ایرانی و عراقی تاکنون چندین بار برای گسترش روابط تجاری خود دیدار و برنامه‌ریزی کرده‌اند. همچنین مقامات ایرانی وعده کرده‌اند که یک میلیون دلار وام برای خرید کالاهای ایرانی در اختیار عراق قرار دهند.

هرچند ایران بر تحکیم روابط با عراق تاکید دارد اما عراق از گسترش روابط خود با سایر کشورهای جهان چشم نپوشیده و می‌رود تا در عرصه صادرات انرژی با قدرت‌های منطقه به خصوص ایران رقابت کند.

مقامات عراقی برنامه مفصلی برای صادرات و مناقصه میادین گازی خود دارند تا یکی از رقبای ایران در منطقه بدل شوند. میزان ذخایر گازی عراق یک دهم ایران ارزیابی شده است.

تجارت خرد کالاهای ایرانی در عراق

اگرچه میزان تجارت میان ایران و عراق از سه سال پیش تا کنون سه برابر شده و به سطح چهار میلیون دلار رسیده است اما نمی‌توان از تجارت خرد کالاهای ایرانی چون شامپو، خمیر دندان و کنسرو مواد خوراکی که توسط زائران ایرانی به خاک عراق به خصوص کربلا می‌رود، چشم پوشید.

تجار عراقی به دلیل کیفیت مناسب و قیمت نازل این کالاها به داد وستد آن علاقه نشان می‌دهند. این روزها اسکناس هزار تومانی برای عراقیان مقیم کربلا پولی شناخته شده است که از اعتبار کافی برای معامله برخورددار است و آن را « خمینی» می‌نامند.

در حال حاضر عراق مهمترین شریک تجاری ایران است و بر اساس آمارهای گمرک، ایران در سال 88 بیشترین میزان صادرات را به عراق داشته است.

اگرچه این رابطه معکوس نیست و ایران مهمترین شریک تجاری عراق به شمار نمی‌رود و اکنون ترکیه اصلی‌ترین شریک تجاری عراق محسوب می‌شود.

هرچند تجارت خرد و اقلام محدودی چون سیمان و کالاهای مصرفی، افزایش تبادلات تجاری ایران و عراق را به دنبال داشته است اما در عین حال ایران رقبای بسیاری برای سرمایه‌گذاری در عراق دارد.