الوت هن‌تاف، استاد مطالعات خاورنزدیک دانشگاه پرینستون در مقاله‌ای که در نیویورک تایمز منتشر شد، از موفقیت ترکیه و شکست ایران در مسایل منطقه‌ای نوشته است.
از زمان حمله مرگبار اسرائیل علیه کشتی ترک ماوی مرمر در ماه گذشته، قابل پیش‌بینی بود که ایران بزرگ‌ترین ذی‌نفع موج احساسات ضداسرائیلی جهانی باشد اما ماجرا شکل متفاوتی به خود گرفت.
ایران به شکل متناقضی تاثیرش را از دست داد، در حالی‌که ترکیه به عنوان ملتی مدرن، دموکراتیک و از نظر بین‌المللی قابل احترام، نقش جدید و جالبی را در برابر اسرائیل و در مقابل آمریکا پذیرا شد.
در شرایطی که آمریکایی‌ها احساس می‌کنند که یکی از هم‌پیمانان قدیمی‌شان به آن‌ها خیانت کرده، واشنگتن در حقیقت از این‌که ترکیه رهبری جهان سنی‌مذهب عرب را بر عهده بگیرد غیرمستقیم نفع می‌برد؛ چون آمریکا برای حفظ منافعش در جستجوی حامی بهتری نسبت به شیعیان، حکومت مستبد ایران و کشورهای عربی و بی‌عرضه حوزه خلیج فارس است.
دولت اسلامگرای ترکیه از بحران کشتی حامل کمک‌ها به غزه، چه در بعد بین‌المللی و چه ملی نهایت استفاده سیاسی را برد. اگر محاصره غزه شکسته یا سست‌تر شود، برای ترکیه یک موفقیت در زمینه کسب حقوق فلسطینی‌ها محسوب خواهد شد.
بنابراین خطابه آتشین رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه نه تنها خوشایند هواداران داخلی‌اش بود، بلکه برای جهان اسلام نیز جالب توجه است.
این اتفاق، همچنین التیامی است بر زخمی که بسیاری از کشورهای جهان عرب آن را ناهماهنگی تاریخی سیاست خارجی ترکیه در قبال اسرائیل می‌دانند. آقای اردوغان بدون این‌که خیلی به حرف‌هایی که زده عمل کرده باشد، اعتبار بزرگ‌ترین حامی بحران فلسطین را برای خود جمع و جور کرد.
در حالی که به نظر می‌رسد بیشتر کشورهای غربی این فعل و انفعالات را نادیده گرفته‌اند، تهران چنین نکرده است. محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، از یک نشست سران کشورهای منطقه استفاده کرد و یک سخنرانی آتشین ضداسرائیلی ایراد کرد.
اگرچه حرف‌های او از سوی معترضان بین‌المللی رفتار اسرائیل نادیده گرفته شد، اما ایران در 12 ژوئن یک ناوچه حاوی کمک‌های انسان‌دوستانه به سمت غزه فرستاد و پیشنهاد داد که نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کشتی‌های دیگر را برای شکستن محاصره غزه اسکورت کند.
تا الان حماس آشکارا طرح اسکورت را نپذیرفته و یک نظرسنجی جدید که توسط مرکز پژوهش‌یاب فلسطین انجام شده، نشان می‌دهد که 43 درصد فلسطینی‌ها ترکیه را اولین حامی خارجی خود می‌دانند، در مقابل تنها شش درصد آن‌ها اعتقاد دارند که ایران، اولین حامی خارجی‌شان است.
ترکیه در این ماجرا نقش قوی‌تری دارد. بسیاری از روشنفکران برجسته عرب از این‌که بین شیعه‌گرایی انقلاب ایران و وهابی‌گرایی ریاضت‌کشانه و از نظر سیاسی بی‌ثمر عربستان سعودی گیر کرده‌اند، ناراحت بوده‌اند. آن‌ها حالا امیدوارند که اسلام سنی لیبرال و روشنگرانه ترکیه – که یادآوری شکوه گذشته عثمانی است – بتواند جهان عرب را از این منجلاب بیرون بیاورد.
انبوهی از مقالاتی که در روزنامه‌های حکومتی کشورهای عربی علیه آنکارا چاپ می‌شود، این سئوال را ایجاد می‌کند که مگر رهبری ترکیه در بین مردم جهان عرب چقدر جذاب است.
این پوشش خبری که انگیزه‌های آقای اردوغان را مورد حمله قرار می‌دهد و مدعی است که او به مساله فلسطین متوسل می‌شود چون موقعیتش در داخل ضعیف شده، توانایی ترکیه را برای رهبری «مساله جهان عرب» انکار می‌کنند.
ترکیه از تلاش نافرجامش همراه با برزیل برای تنظیم یک معامله سوخت در مورد برنامه هسته‌ای ایران هم سود برد. مسلمانان جهان، ترکیه را به خاطر ایستادگی در برابر آمریکا تحسین کردند و در پایان چیزی جز تحریم‌های بیشتر سازمان ملل گیر ایران نیامد.
نخست‌وزیر ترکیه با کارت فلسطینی‌ها، به‌طور بالقوه ترکیه را به عنوان طرف صحبت اصلی بین جهان عرب- اسلام و اسرائیل - غرب قرار داد و نتیجه‌اش تظاهرات‌های پرهیاهویی در استانبول و آنکارا بود که او را ستایش می‌کردند.
در این بین، خیابان‌های تهران به‌طور قابل ملاحظه‌ای در سکوت است و دولت محمود احمدی‌نژاد در اولین سالگرد انتخابات تقلب شده، نگران آشوب عمومی است.
رجب طیب اردوغان ویژگی‌های زیادی دارد که به او کمک خواهد کرد اطمینان مردم جهان عرب را جلب کند. اون نه تنها یک آدم مذهبی سنی است، رهبری است که به شکل دموکراتیک به عنوان رهبر یک کشور مدرن مسلمان و عضو گروه 20 و ناتو، انتخاب شده است. کشور او بزرگ‌ترین مقصد توریستی و سرمایه‌گذاری عرب‌‌هاست و خاورمیانه پر است از محصولات ساخت کشور ترکیه، از محصولات کشاورزی تا برنامه‌های تلویزیونی.
در حالی که ترکیه قلب‌ها، ذهن‌ها و جیب عرب‌ها را تسخیر می‌کند، ایران به‌طور فزاینده‌ای انجام برنامه‌اش در جهت بی‌ثبات‌سازی منطقه و جهان را سخت‌تر می‌بیند.
شاید برای آمریکایی‌ها سخت باشد که می‌بینند منافع‌شان با یک هم‌پیمان قدیمی دچار اختلاف شده است اما حتی اگر ترکیه علاقه‌ای نداشته باشد هم‌پیمان ما باشد، از این‌که کشوری غربی، شکوفا و دموکراتیک، توانسته پرچمدار جهان اسلام باشد، سود زیادی نصیب ما خواهد کرد.
