نویسنده مقاله وال استریت ژورنال از تلاش حزب‌الله برای کنترل میراث علامه فضل‌الله نوشته است.
پس از اعلام خبر درگذشت محمدحسین فضل‌الله، از مراجع تقلید شیعیان لبنان، از وی به عنوان یکی از بانفوذترین شخصیت‌های اندیشه شیعه مدرن نام برده شد.
علامه فضل‌الله یکشنبه 13 تیر در 75 سالگی در بیمارستانی در بیروت درگذشت و بلافاصله پس از اعلام این خبر باردیگر از او با عنوان پدر معنوی حزب‌الله لبنان یاد شد.
لی اسمیت، نویسنده وال استریت ژورنال، در این مقاله با بررسی تاریخی در فراز و نشیب زندگی سیاسی علامه فضل‌الله، از جنگ برسر میراث این روحانی فقید نوشته است.
فضل‌الله که شهرتی جهانی دارد در سال 1935 در شهر نجف، از مراکز معتبر یادگیری اصول شیعه، متولد شد و زمانی که حکومت سلطنتی عراق در سال 1958 سرنگون شد، فضل‌الله جوان و برخی از روحانیان هم‌دوره او بر این باور بودند که توده‌های شیعه را در برابر کمونیسم از دست خواهند داد مگر این که برای شیعیان حزب تاسیس کنند.
براساس همین باور بود که فضل‌الله به تشکیل حزب الدعوه عراق کمک کرد، حزبی که نه تنها به ظهور گروه حزب‌الله و دیگر سازمان‌های شیعه کمک کرد، بلکه به ایجاد یکی از دموکرات‌ترین دولت‌ها در عراق به نخست‌وزیر نوری مالکی هم کمک کرد.
فضل‌الله در سال‌های 1960 به لبنان بازگشت و در بیروت ساکن شد. اگر چه این بندر مدرن مدیترانه‌ای و چندزبانه در آن زمان به عنوان پاریس خاورمیانه شهرت داشت، اما گروه‌های شیعه لبنان که تحت حاکمیت سنی‌ها، مسیحیان و فئودال‌هایی که خودشان رنج دیرینه‌ای برده بودند، به این حزب دعوت نشدند.
محمدحسین فضل‌الله با تکیه بر کلام حوزوی، پان عربیسم عبدالناصر و کلام بین‌المللی آن زمان، با شیعیان سرکوب شده لبنان وارد گفت‌وگو شد.
پان عربیسم حرکتی برای اتحاد تمام اعراب فارغ از باورهای دینی آنها است که در سال‌های 1960 پرچمدار اصلی این حرکت جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهوری وقت مصر بود.
فضل‌الله به شیعیان لبنان گفت: امپریالیسم، اسلام را تهدید می‌کند و مسلمانان وظیفه دارند در برابر غرب حریص، به‌ویژه آمریکا و اسرائیل، ارباب رجوع منطقه‌ای آن، سلاح بردارند.
در سال 1971 زمانی که سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) از اردن رانده شد و به پایگاه خود در لبنان برای جنگ علیه صهیونیست‌ها بازگشت، فضل‌الله گروه‌های شیعه تحت امر خود را حامی آرمان فلسطین اعلام کرد.
انقلاب اسلامی در ایران به شیعیان در جهان نیروی تازه داد و علامه فضل‌الله هم از آن استقبال کرد.
موفق‌ترین صادرات انقلاب ایران، حزب‌الله بود. حزب‌الله یک سازمان شیعه است که توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دره بقاع در لبنان تشکیل شد.
لی اسمیت در یادداشت وال استریت ژورنال می‌نویسد که «بدنامی» حزب‌الله به سال 1983 بازمی‌گردد؛ این سازمان شیعه در آن زمان سربازخانه‌های نیروی دریایی آمریکا مستقر در بیروت را بمباران کرد و موجب کشته شدن 241 نیروی آمریکایی شد.
فضل‌الله که به داشتن ارتباط نزدیک با حزب‌الله شهرت داشت و با این که می‌دانست که نفوذ روی این عمل «مقاومت» شهرت او را بیشتر می‌کند، از این عملیات حزب‌الله دوری گزید.
فضل‌الله گاهی حملات انتخاری را محکوم می‌کرد. حمله‌های انتحاری حزب‌الله به عنوان یک رویه در پیش گرفته شده بود و الگوی ترورهای بعد از 11 سپتامبر شد.
علامه فضل‌الله درباره عملیات «شهادت‌طلبانه» در سال 1985 گفت: ملت‌های مستضعف فناوری و سلاح‌های مخربی که آمریکا و اروپا دارند را در اختیار ندارند. بنابراین باید با روش‌های مخصوص خودشان بجنگند.
وی درعین حال برخی را متقاعد کرده بود که «صدای مدرنیته» است؛ درمورد حقوق زنان دیدگاه‌های نسبتا مترقی داشت، از جمله این‌که علیه ختنه زنان فتوا داد و مخالف کشته شدن ناموسی زنان بود.
در سال‌های 1990 ارتباط فضل‌الله با حزب‌الله و ایران کم شد. موضوع اختلاف «ولایت فقیه» بود زیرا آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر سیاسی و مذهبی حزب‌الله بود.
به نوشته وال استریت ژورنال، محمدحسین فضل‌الله این افتخار را داشت که مرجع تقلید میلیون‌ها شیعه باشد، در حالی که آیت‌الله خامنه‌ای یک روحانی «میان مرتبه» بود که با تکیه بر توانمندی خود برای مانور دادن در میان متحدان و مخالفان در تهران، جایگاهی پیدا کرده بود.
در ادامه این مقاله آمده است: در شرایطی که فضل‌الله از ایرانی‌ها انتقاد می‌کرد، حزب‌الله طرفداران لبنانی فضل‌الله را تطمیع کرد و به آنها دستور داد از آیت‌الله خامنه‌ای پیروی کنند.
جنگ لبنان با اسرائیل در سال 2006 موجب ویرانی جامعه شیعه لبنان و شخص فضل‌الله شد زیرا مجتمع و نهادهای تحت امر او بمباران شد.
ایران با همکاری حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، با امید این که یک جبهه متحد شیعه را نمایان کنند، امپراتوری فضل‌الله را با 12 میلیون دلار بازسازی کردند، اما مرگ او ماهیت بی‌پایه بودن این ائتلاف را نشان داد.
حزب‌الله در بیانیه رسمی خود برای درگذشت علامه فضل‌الله به او به عنوان «مدافع مقاومت علیه ماهیت صهیونیست و یک اندیشمند بزرگ اسلامی» ارج نهاد اما جایگاه او به عنوان «یک مرجع» را تایید نکرد.
حسن نصرالله در سخنرانی خود به مناسبت درگذشت علامه فضل‌الله از آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان «طلایه‌دار بزرگترین مراجع ما» نام برد.
اکنون حزب‌الله تلاش می‌کند وارث فضل‌الله باشد. براساس منابع جامعه شیعه لبنان، حزب‌الله تلاش می‌کند کنترل حدود دو میلیارد سرمایه‌های فضل‌الله ازجمله بیمارستان‌ها، مدارس، یتیم‌خانه‌ها و رستوران‌ها را در دست بگیرد.
با وجود این، حزب‌الله و ایران نمی‌توانند این مساله را پنهان کنند که با فضل‌الله بر سر موضوع «نفوذ ایران در لبنان» اختلاف نظر داشتند؛ موضوعی که اهمیت استراتژیک زیادی برای آینده منطقه دارد.
پژوهشگران و سیاستگزاران آمریکایی از مدت‌ها پیش چرخش حزب‌الله برای تبدیل شدن به یک حزب سیاسی لبنانی آزاد از نفوذ ایران را پیش‌بینی کرده‌اند.
جان برنان، مشاور ارشد باراک اوباما در امور مبارزه با تروریسم، به تازگی از احتمال تعامل با افراد به اصطلاح میانه‌رو حزب‌الله سخن گفته است و این احتمال را داده است که شاید به آنها سهم بزرگی از سیاست را لبنان بدهد.
اما تحلیل نویسنده وال استریت ژورنال این است که حزب‌الله به هر ترتیب دستورهای خود درباره جنگیدن یا صلح را از رهبری جمهوری اسلامی می‌گیرد.
