مجله نیوزویک در مقاله‌ای دلایل عدم موفقیت تحریم‌ها علیه سپاه پاسداران را نقد و بررسی می‌کند.

مجله نیوزویک در مقاله‌ای به بررسی دلایل عدم موفقیت تحریم‌های جامعه بین‌المللی علیه سپاه پاسداران پرداخته است.

بابک دهقان‌پیشه، نویسنده این مقاله به «فعالیت‌های زیر زمینی سپاه» در عرصه اقتصاد ایران و دلایل عدم موفقیت تحریم سپاه پاسداران اشاره کرده است.

بر اساس این گزارش، اگرچه سپاه پاسداران نهادی است که می‌تواند با توجه به امکانات خود، جلوی قاچاق کالا به ایران را بگیرد، اما در عمل نه تنها اقدام به جلوگیری از قاچاق نمی‌کند که از اصلی‌ترین متولیان امر قاچاق در کشور به شمار می‌رود.

در ایران سالیانه 12 میلیارد دلار کالا قاچاق می‌شود و با وجود آنکه سپاه پاسداران مدعی است که برای کنترل قاچاق در ایران تمام تلاش خود را به کار بسته است، اما حجم بالای قاچاق کالا در کشور نشان می‌دهد که تنها نهادی با امکانات سپاه پاسداران می‌تواند چنین فرایندی را مدیریت کند.

نویسنده این مقاله اعتقاد دارد، با وجود آنکه تحریم‌های اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحریم‌های تکمیلی آمریکا، سپاه پاسداران را مورد هدف قرار داده است، اما در عمل این تحریم‌ها فعالیت تجاری شرکت‌های ایرانی را به تعطیلی کشانده و میدان را برای یکه تازی سپاه باز می‌گذارد.

به اعتقاد متیو لویت، کارشناس ضد تروریسم موسسه خاور نزدیک در واشنگتن، «هدف قرار گرفتن سپاه در تحریم‌های اخیر جامعه بین‌الملل خود به فرصتی برای سپاه پاسداران بدل شده و راه را برای فرار از این تحریم‌ها باز کرده است.»

تحلیل‌گران، سپاه پاسداران را تشکیلاتی با ساختار مافیایی ارزیابی می‌کنند که در ظاهر ده‌ها شرکت با زمینه‌های فعالیت مشروع تاسیس کرده است و در پس آنها فعالیت‌های غیر قانونی و زیر زمینی خود را پیش می‌برد.

نویسنده نیوزویک، سابقه فعالیت‌های اقتصادی سپاه پاسداران را مربوط به 20 سال گذشته می‌داند. در سال‌های پس از جنگ ایران و عراق و با بازگشت رزمندگان از جنگ، نیاز به ایجاد فرصت‌های شغلی برای این افراد به شدت محسوس بود و این نیاز موجب شد تا با موافقت اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور وقت، سپاه پاسداران اقدام به تاسیس موسسات و شرکت‌های تجاری کرده و با قبول پیمانکاری پروژه‌های دولت زمینه اشتغال رزمندگان از جنگ باز گشته را فراهم کند.

ورود سپاه به مافیای قاچاق نیز تقریبا همزمان با فعالیت‌های اقتصادی آن آغاز شده است. به گفته محسن سازگارا، از بنیانگذاران سپاه پاسداران، همزمان با راه‌اندازی مناطق آزاد تجاری کیش و قشم، در دولت اقای هاشمی رفسنجانی، سپاه پاسداران بزرگ‌ترین مافیای قاچاق لوازم خانگی را ایجاد کرد.

تا آنجا که در سال 2002 میلادی، مهدی کروبی که در آن زمان ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت، از وجود اسکله‌های مخفیانه سپاه که برای قاچاق کالا مورد استفاده قرار می‌گرفت، پرده برداشت.

پس از آن یکی از افراد نزدیک به آقای کروبی، شماره اسکله‌های قاچاق سپاه پاسداران را 60 عدد اعلام کرد؛ در حالی که 25 مبدا فرودگاهی نیز برای جابجایی کالاهای قاچاق در کنترل سپاه پاسداران قرار داشته است.

اگرچه با ورود سپاه پاسداران به فعالیت‌های اقتصادی، قاچاق کالا از جمله فعالیت‌های این نهاد امنیتی به شمار می‌رفت، اما خرید نفت عراق در دوران تحریم دولت صددام حسین نیز از دیگر فعالیت‌های اقتصادی سپاه پاسداران بود.

نیوزویک به نقل از مرتضی معصوم‌زاده، مدیر یک شرکت حمل و نقل که در دبی فعالیت می‌کند، نوشته است که تحریم‌های جامعه جهانی بیش از آنکه فعالیت‌های نامشروع سپاه را مورد حمله قرار دهد، فعالیت‌های مشروع سایر شرکت های تجاری ایرانی را تحت تاثیر قرار داده است.

به گفته این بازرگان ایرانی، از دو سال پیش تاکنون و در جریان تشدید تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران، حدود 400 شرکت ایرانی در دبی تعطیل شده و بالغ بر 70 درصد از فعالیت‌های تجاری شرکت‌های موجود نیز متوقف شده است.

نویسنده نیوزویک همچنین به تشریح وضعیت تجاری یک تاجر آلمانی در رابطه با ایران پرداخته و می نویسد: جان اشنایدر مرک، تاجر 70 ساله آلمانی، 30 سال است که تجارت و صادرات کالا به ایران مشغول است.

اگرچه این تجارت همچنان برای وی سالیانه 20 میلیون دلار سود در بر دارد اما با جدی شدن تحریم‌ها علیه ایران اونیز ماند بسیاری از تجار دیگر ناامید است.

آقای مرک به صادرات قطعاتی برای خودرو مرسدس بنز و ولوو اشتغال دارد که البته این قطعات از قابلیت استفاده در موشک‌های جنگی نیز برخوردار است. همین امر موجب شده است تا این تاجر آلمانی تجارت خود با ایران را روبه افول ارزیابی کند و این روزها را زمان پایان مبادلات تجاری خود با ایران بداند.

بر اساس گزارش نیوزویک، این روزها نه تنها این تاجر آلمانی که بسیاری از تجار ایرانی نیز، با توجه به تحریم‌های اخیر نگران فعالیت‌های تجاری خود هستند و احساس می‌کنند که روزهای پایانی ان در راه است؛ چرا که این افراد در چارچوب قانون به فعالیت پرداخته و همچون سپاه پاسداران و متهدانش از مجاری غیر قانونی و زیر زمینی برای دور زدن تحریم‌ها برخوردار نیستند.

این روزها سپاه پاسداران نه تنها از تمام امکانات خود برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کند، که با شدت گرفتن تحریم‌ها در بخش انرژی، این نهاد امنیتی فرصت را از دست بخش خصوصی ایران نیز ربود و در غیاب شرکت‌های بزرگ نفتی، چون شل، توتال و رسپول، پروژه‌های نفت و گاز را یکی پس از دیگری در دست می‌گیرد.

به نوشته نیوزویک، قدرت اقتصادی سپاه در حالی هر روز افزایش می یابد که موج نگرانی همسایگان ایران را در بر داشته است.

همسایگان ایران هر روز بیشتر نگران می‌شوند که با افزایش قدرت سپاه در ایران این نهاد امنیتی در پاسخ به تحریم‌های غرب از جمله ایالات متحده آمریکا، تنگه هرمز را مسدود کند.

علی فداوی، فرمانده نیروی دریایی سا پاسداران پیش از این تهدید کرده بود که در صورت تهدید ایران، سپاه تنگه هرمز را مسدود خواهد کرد.

به اعتقاد نویسنده این مقاله، اما در اینجا فقط یک نکته دلگرم کننده وجود دارد و آن اینکه« عواقب مسودو کردن تنگه هرمز برای ایران بسیار بیش از لطمه‌ای است که در این جریان به آمریکا وارد می‌شود.»