منابعی در آمریکا احتمال می‌دهند که شهرام امیری در آینده زیر فشار وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی نگه داشته شود.

منابعی در آمریکا احتمال می‌دهند که شهرام امیری در آینده زیر فشار وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی نگه داشته شود.

شهرام امیری، کارشناس فیزیک بهداشت دانشگاه مالک‌اشتر و مرتبط با برنامه هسته‌ای است که ادعا می‌کند 14 ماه پیش توسط سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) ربوده شده و سرانجام توانست با پناه بردن به دفتر حافظ منافع ایران در واشنگتن، به تهران بازگردد.

اما مقام‌های سازمان سیا می‌گویند که آقای امیری چند سال از ایران برای این سازمان خبرچینی می‌کرد و داستان دزدیده شدن را ساخته تا بتواند امنیت خود را در کشورش که به آن خیانت کرده است، تضمین کند.

روزنامه واشنگتن پست از قول مقام‌های آمریکایی نوشت شهرام امیری، یکی از دو خبرچینی بود که از داخل ایران برای سیا کار می‌کردند و به دلیل نگرانی از احتمال افشای شدن کارشان، سال گذشته از این ایران گریختند.

این روزنامه آمریکایی گزارش داد که تا پیش از بازگشت ناگهانی شهرام امیری به ایران، او یکی از شش خبرچینی بود که اطلاعاتی از برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به سیا می‌دادند و به همین دلیل در آمریکا ساکن شده بودند.

بر اساس این اطلاعات، به همه این خبرچین‌ها بسته‌های تشویقی از طرف بنگاه‌های تجاری خارج از سازمان سیا داده شد، از جمله پنج میلیون دلاری که به شهرام امیری داده شد.

این اطلاعات، بخشی از جزئیاتی است که پس از بازگشت جنجالی آقای امیری به تهران، درباره تلاش‌های سیا برای کسب اطلاعات از خبرچین‌های ایرانی فاش شده است.

وقتی مشکوک شدند، گریخت

مقام‌های کنونی و پیشین آمریکایی می‌گویند شهرام امیری عضو گروه کوچکی از جاسوسان داخل ایران بوده که سال‌ها اطلاعاتی درباره برنامه هسته‌ای ایران به سیا می‌داده است.

برخی از این خبرچین‌ها به خواست خودشان برای تغییر مکان به خارج از ایران برده شده‌اند، اما شهرام امیری و یک خبرچین دیگر پس از آن که وزارت اطلاعات به آنها مظنون شد، از ایران گریختند.

یکی از پیام‌های ویدیویی شهرام امیری که در آمریکا ضبط و منتشر شد

یک مقام اطلاعاتی آمریکا که از نزدیک با این پرونده ارتباط داشته است، می‌گوید: نگرانی‌هایی درباره لو رفتن آن دو وجود داشت.

به گفته این منبع، یکی از این دو خبرچین در تماس گرفتن با سیا اشتباه کرده بود اما وقتی به او درباره خطر هشدار داده شد، در ایران ماند.

تحلیل‌گران می‌گویند که سازمان سیا باید زیان ناشی از بازگشت شهرام امیری به تهران ارزیابی کند و بگوید که آیا او خبرچین‌های دیگر و شیوه‌های کسب اطلاعات این سازمان را برای آزادی خود به جمهوری اسلامی فروخته است یا نه.

یک مقام پیشین سازمان سیا به شرط فاش نشدن هویتش به واشنگتن پست گفته است که باید یک علامت هشدار درشت روی همه اطلاعاتی که شهرام امیری گرفته شده است، گذاشته شود.

گفته می‌شود که شهرام امیری به خاطر خانواده‌اش خواسته که به ایران بازگردد. اما مقام‌های آمریکایی می‌گویند که خود او خواسته بود خانواده‌اش را به آمریکا نبرد.

«بازجویی‌های سخت» در انتظار امیری

خبرگزاری اسوشیتدپرس از قول یک مقام اطلاعاتی آمریکا نوشته است که آقای امیری احتمالا با بازجویی‌های شدیدی درباره همکاری با سیا و حتی سوال‌های خطرناک‌تری درباره میزان وفاداری به کشورش روبه‌رو شود.

پاول پیلر، یک تحلیل‌گر پیشین سیا که اطلاعات گسترده‌ای درباره ایران دارد، معتقد است که شهرام امیری در هراس و تردید درباره سرنوشتش نگاه داشته خواهد شد. او می‌گوید از نقطه‌نظر مقام‌های ایرانی، آقای امیری یک خائن است و اگر به خاطر ملاحظه افکارعمومی نبود، شاید همان دیروز اعدام شده بود.

با وجود اطلاعاتی که سیا درباره شهرام امیری فاش کرد، او سخت می‌تواند وزارت اطلاعات را درباره ادعاهای ربوده شدنش قانع کند.

این پرسش وجود دارد که اگر شهرام امیر طبق ادعایش دزدیده شده بود، چه طور توانسته از دست سیا فرار کند و چند ویدئو درباره وضعیتش ضبط کند و خودش را به سفارت پاکستان در واشنگتن برساند.

همچنین گفته می‌شود که اگر سازمان سیا نمی‌خواست آقای امیری به ایران بازگردد، دولت آمریکا چگونه به او اجازه داد با یک هواپیمای مسافری مانند یک مسافر عادی به ایران باز گردد.

ممکن است وزارت اطلاعات داستان شهرام امیری درباره ربوده شدنش را باور نکند.

• «شهرام امیری سال‌ها خبرچین سیا در ایران بود»
• «سیا پنج میلیون دلار به حساب امیری ریخته بود»
• داستان مرموز امیری تا پیش از ترک آمریکا

به گفته تحلیل‌گر پیشین سیا، آنها که در تهران هستند هم متوجه کم و کاست این داستان می‌شوند و از او درباره آن پرس‌وجو می‌کنند.

وزارت خارجه جمهورس اسلامی با تردید اعلام کرده است که نخست باید اتفاق‌های دو سال گذشته روشن شود تا بعد گفته شود آیا شهرام امیری قهرمان است یا نه.

روزنامه نیویورک تایمز روز جمعه نوشت که آقای امیری یکی از منابع تهیه گزارش برآورد اطلاعات ملی آمریکا بوده که در سال 2007 منتشر شد و در نتیجه به توقف یا کند شدن بخشی از برنامه هسته‌ای ایران کمک کرده است.

آن‌چه ایران ممکن است سر در بیاورد

چارلز اس. فدیس تا اردیبهشت دو سال پیش، بخش سلاح‌های کشتارجمعی را در مرکز ضدتروریسم سیا هدایت می‌کرد. او می‌گوید: شهرام امیری در دردسر بزرگی افتاده و تا مدت‌ها به نوعی زندانی خواهد ماند.

آقای فدیس می‌گوید دستگاه اطلاعاتی ایران می‌تواند از امیری حرف‌های زیادی بیرون بکشد. او می‌تواند خواسته یا ناخواسته، به ایرانی‌ها کمک کند که از تلاش‌های سیا برای جاسوسی سر در بیاورند و شاید زندگی افرادی با آن خطر بیفتد.

این مقام پیشین سیا می‌گوید اگر شهرام امیری حواسش را درباره سوال‌هایی که پرسیده می‌شود جمع نکرده باشد، ایران می‌تواند اطلاعات زیادی از او بگیرد.

به گفته فدیس، هروقت از یک خبرچین سوالی می‌پرسید، این سوال می‌تواند نشان بدهد چه می‌دانید، چه نمی‌دانید، به چه دسترسی دارید، به چه دسترسی ندارید، چه چیز برایتان مهم است، و چه چیز برایتان بی‌اهمیت است.

در یک رویداد مشابه، ویتالی یورچنکو مامور ک.گ.ب شوروی سابق در سال 1985 به آمریکا پناه برد تا یه ماه بعد باز به شوروی برگردد.

ویتالی یورچنکو هم ادعا کرده بود که شکنجه‌گرانش در سیا به او دارو داده‌ بودند. او توانست خودش را به سفارت شوروی در واشنگتن برساند و در کنفرانس‌های خبری متعدد ادعا کرد که ماموران سیا به او قول پرداخت یک میلیون دلار داده بودند تا در آمریکا بماند.

یک مقام پیشین سیا می‌گوید که ویتالی یورچنکو خیلی زود به خبری کهنه تبدیل شد و پیش‌بینی می‌کند که همین اتفاق برای شهرام امیری هم بیفتد: او زنده می‌ماند و تا پایان عمر، بارها از خود می‌پرسد که آیا بازگشتش به ایران، به زحمت و خطرش می‌ارزید یا نه.