شبکه خبری بی.بی.سی در گزارشی درباره تاثیر تحریم‌ها در مورد مساله ایران به نظر کارشناسان و استادان روابط بین‌الملل استناد کرده است.
شبکه خبری بی.بی.سی در چهارمین بخش از بررسی تاثیر تحریم‌های اقتصادی بر ایران به نظر برخی کارشناسان استناد کرده است.
پروفسور آدام روبرتس، استاد مطالعات روابط بین‌الملل در دانشگاه آکسفورد، در موفقیت‌‌آمیز بودن تحریم‌ها بر کشورها ابراز تردید کرده و گفته است که تحریم‌ها باید با تدابیر دیگری همراه باشند.
آقای روبرتس برای نمونه به تحریم‌ها بر کشور آفریقایی زیمباوه اشاره کرده و گفته است که تحریم‌ها موجب تغییر در این کشور و حاکمیت اکثریت سیاهپوست بر اقلیت سفیدپوست این کشور شد.
به باور این استاد روابط بین‌الملل، تحریم‌ها علیه یک کشور، یکی از عوامل درمیان عوامل دیگر است و از وجود مخالفان شبه‌نظامی در کشوری که تحریم بر آن اعمال شده به عنوان یک عامل مهم نام برده است.
آدام روبرتس نتیجه گرفته است که با وجود عوامل زیاد، غیرممکن است که بگوئیم تحریم‌ها یک عامل اثرگذار هستند.
این در شرایطی است که باراک اوباما در ژوئیه 2010 (خرداد 1389) تحریم‌های یک‌جانبه شدیدی را علیه ایران تصویب و اعلام کرد که هدف از این تحریم‌ها تقویت تحریم‌های موجود شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران است.
هدف از این تحریم‌ها این بود که با ترکیبی از تحریم‌های دوجانبه سازمان ملل و اتحادیه اروپا، ایران از ادامه اجرای برنامه غنی‌سازی اورانیوم منصرف شود.
اگرچه به‌نظر میرسد که این تحریم‌ها موثر نبوده‌اند، اما از زمان دوره جنگ سرد تحریم‌ها اغلب به عنوان یک ابزار دیپلماسی بین‌المللی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
جرمی گرین استاک، دیپلمات کهنه‌کار و سفیر پیشین بریتانیا در سازمان ملل، می‌گوید: دلیل اساسی برای جذاب بودن تحریم‌ها این است که زمانی که می‌خواهید به یک حکومت فشار وارد کنید، بین حرف و اقدام نظامی چیز دیگری جز تحریم وجود ندارد.
به گفته آقای گرین استاک در دنیای مدرن قانون مدار، اقدام نظامی مردود است و در بیشتر موارد موثر نیست و سخن گفتن درمورد برخی حکومت‌های سرسخت هم موثر نیست. بنابراین تحریم تنها گزینه موجود است.
برخی سیاستمداران هم گفته‌اند که تحریم‌ها علیه یک کشور باید جهانی باشد تا موثر واقع شود. چنانچه نیکولاس برنز، دیپلمات حرفه‌ای دولت بوش می‌گوید که تحریم‌های ایران، کارساز نیست.
به گفته آقای برنز «بسیاری از کشورها مانند چین تحریم‌ها را نادیده می‌گیرند، زیرا از زمانی که تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران اجرا شده، چین تبدیل به بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران شده است.»
نابودی کودکان
در برخی موارد هم تحریم‌ها حکومت‌ها و دولتمردان را هدف قرار نمی‌دهد، بلکه مردم عادی اغلب هدف واقعی فشار هستند.
تجربه کودکان عراق نمونه‌ای از تاثیر تحریم‌ها بر مردم یک کشور است؛ در جنگ تحت امر آمریکا علیه عراق، زیرساختار عراق نابود شد و اعمال تحریم‌ها وضعیت نابسامان این کشور را وخیم‌تر کرد.
جوی گوردون، استاد دانشگاه یل آمریکا، پرتاب بمب در عراق و تحریم‌ها را مخرب دانسته و گفته است که بین 670 هزار تا 880 هزار کودک عراقی زیر پنج سال در نتیجه جنگ و تحریم عراق کشته شدند.
تحریم‌های هوشمند
تاثیر عمده تحریم‌ها بر مردم عادی هر کشور و مصون ماندن قدرتمندان و دولتمردان آن کشور از تحریم‌ها، نکته مورد تائید بسیاری از سیاستمداران است.
برهمین اساس سیاستگذاران با توجه به آسیب تحریم‌ها بر شهروندان عراقی، بازنگری در تحریم‌ها را مورد بررسی قرار دادند.
آقای گرین استاک، دیپلمات بریتانیایی، تحریم‌های اقتصادی را ابزار مناسبی درمورد عراق ندانسته و گفته است که تلاش کردند ابزار جدیدی را درمورد عراق به‌کار بگیرند که به جای نابودی اقتصاد و آسیب زدن به مردم، بر سیاستگذاران اثر داشته باشد.
در نتیجه تحریم‌های «هوشمند» یا «هدفمند» تدبیر شد تا دولتمردان را هدف قرار دهد و مردم عادی آسیب نبینند.
اکنون این سوال مطرح شده است که آيا درمورد اعمال این تحریم‌های هوشمند علیه ایران، به اندازه کافی شفافیت وجود دارد که نشان دهد هدف از این تحریم‌ها چیست؟ آیا آن‌ها می‌خواهند رفتار حکومت ایران را درمورد موضوع هسته‌ای عوض کنند یا درصدد منزوی کردن ایران هستند؟ یا شاید می‌خواهند با این تحریم‌ها حکومت ایران را عوض کنند؟
پاسخ آقای گرین استاک به تمام این احتمالات «مثبت» است و می‌گوید: موثرنبودن این تحریم‌ها تا حدودی قابل توجیه است، زیرا راه دیگری وجود ندارد، اما اگر در درجه اول روی تحریم‌ها پافشاری می‌شود، باید تمام پیامدهای ناخواسته را هم درنظر گرفت و آن‌ها را تعدیل کرد.
اگرچه تحریم‌ها روی دیگری هم دارند و می‌توانند واکنش دفاعی کشور موردنظر و مردم آن را ایجاد کنند.
خشم ناسیونالیستی ایرانیان
آدام روبرتس، استاد آکسفورد، می‌گوید: مشکل این است که چگونه می‌توان از تبدیل شدن این تحریم‌ها به خشم ناسیونالیستی در ایران جلوگیری کرد. زیرا در سال 1980 زمانی که عراق به ایران حمله کرد، جامعه بین‌الملل به کمک ایران نیامد و عراق را تحریم نکرد. این موضوع را باید درمورد ایران به یاد آورد.
با توجه به این‌که دولتمردان ایران گفته‌اند که با وجود تحریم‌ها روی پای خود هستند و با وجود روحیه ناسیونالیستی در این کشور، برآورد تاثیر تحریم‌ها بر ایران کار دشواری است.
درنتیجه به‌نظر میرسد که تحریم‌ها یک ابزار مشکل‌ساز هستند و احتمالا زمانی کارساز هستند که با تدابیر دیگری همراه شوند و تطمیع (هویج) به اندازه تهدید (چماق) موثر است.
برهمین اساس به‌نظر نمی‌رسد که تحریم‌های هوشمند، ضرورتا هوشمند باشند، زیرا زمان بیشتری باید بگذرد تا موثربودن این تحریم‌ها مشخص شود و حتی ممکن است در طول زمان خسارت قابل توجهی به اقتصاد یک کشور وارد کند.
