مدیر کل اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور از تصویب طرحی به نام «حریم امنیتی مرز» خبر داد.
مدیر کل اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور از تصویب طرحی به نام «حریم امنیتی مرز» خبر داد و گفت که بر اساس این طرح، ایران در حال تخلیه افغان‌ها از کشور است.
محمد تقی قائمی به خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا گفت که در حال حاضر استان سیستان بلوچستان برای افغان‌ها استان ممنوعه محسوب می‌شود و پس از تخلیه آن‌ها از این استان به سراغ استان بعدی می‌رویم. وی از بردن نام استان بعدی خودداری کرد.
به گفته آقای قائمی بر اساس این طرح از تمام ابزارهای لازم برای انسداد مرز و خروج و ورود اتباع غیرمجاز استفاده خواهد شد.
آقای قائمی پیشتر در اردیبشهت ماه امسال به خبرگزاری مهر گفته بود که بیش از دو میلیون افغانی به صورت غیر مجاز در ایران زندگی می‌کنند که هیچ‌یک از این پناهندگان، سیاسی نیستند و بیشتر آن‌ها به دلیل جنگ‌زدگی و فرار از رعب و وحشت و محافظت از جان و مال خود به ایران پناهنده شده‌اند.
وی همچنین گفته بود که زمینه بازگشت داوطلبانه اتباع افغانی به کشورشان فراهم شده است و این اقدام را در راستای تفاهم‌نامه‌ای میان ایران، کمیساریای پناهندگان سازمان ملل و دولت افغانستان دانسته بود؛ بر اساس این قرار داد اتباع افغانی باید به تدریج از ایران خارج شوند.
به گفته آقای قائمی تمامی اتباع بیگانه همانند سایر مردم ایران از یارانه‌های دولتی همانند یارانه نان، شیر، آب، برق، گاز استفاده می‌کنند و این مسئله بار سنگینی را بر دوش دولت گذاشته است.
از سوی دیگر فرهاد باریکانی، معاون اتباع خارجی وزارت کشور، به خبرگزاری مهر گفته است که سال گذشته 265 هزار افغانی از کشور خارج شده‌اند و بقیه افغان‌ها نیز باید به فکر خروج از ایران باشند.
آقای باریکانی گفت که افغان‌های ساکن استان هرمزگان تا سال 1390 فرصت دارند، از ایران خارج شوند.
آقای باریکانی آذر ماه 1386 نیز از حضور 2.5 میلیون شهروند افغان در ایران خبر داده و گفته بود که 60 هزار نفر از این تعداد، اقامت قانونی دارند، اما مابقی باید از کشور خارج شوند. وی همچنین از نام‌نویسی یک میلیون نفر برای انتقال به افغانستان خبر داد.
در اواخر سال 1388 آقای قائمی با ابراز نگرانی از ادامه ازدواج‌های غیرقانونی دختران ایرانی با مردان افغان، گفته بود که فرزندان حاصل از ازدواج‌های شرعی این افراد بلاتکلیف هستند. وی به خبرگزاری ایسنا گفته بود که دولت ایران و افغانستان هیچ کدام حاضر به دادن تابعیت به این کودکان نیستند.
به گفته آقای قائمی، اتباع افغان ساکن ایران سالانه حدود دو میلیارد و 500 میلیون دلار پول از ایران خارج می‌کنند که تقریباً هم اندازه بودجه یک سال کشور افغانستان است.
افغان‌ها چرا به ایران کوچ کردند
از سال 1357 و همزمان با آغاز جنگ‌های سخت میان مجاهدین افغان و شوروی سابق، موجی از مهاجران به دلایل مختلف از جمله جنگ، فقر و گرسنگی از این کشور بیرون آمدند و به کشورهای مختلف از جمله ایران پناه بردند.
آغاز مهاجرت افغان‌ها در ایران باجنگ ایران و عراق همزمان شد. در آن زمان به دستور آیت‌الله خمینی، مرزهای ایران به روی افغان‌ها گشوده شد و افغان‌ها هم مجبور به پرداخت وجه یا ارائه گذرنامه و ویزا نبودند.
شهرهای مرزی افغانستان با ایران از جمله هرات، فراه و نیمروز به‌تدریج با کاهش جمعیت مواجه شدند و در مقابل بیشترین این جمعیت به استان خراسان سرازیر شد و تعدادی از آن‌ها نیز به‌تدریج به سایر استان‌های دیگر ایران از جمله تهران، فارس و اصفهان رفتند.
از سال 1381 و با تشکیل دولت مرکزی در افغانستان، ایران برنامه انتقال مهاجران را در دستور کار قرار داد و در فاصله کوتاهی حدود دو میلیون نفر از این مهاجران را به کشورشان را بازگرداند، اما برخی از آن‌ها دوباره به ایران باز‌گشتند. دولت ایران نیز برنامه‌های وسیعی برای اخراج مهاجران آغاز کرد؛ این سختگیری‌ها در دولت محمود احمدی‌نژاد اوج گرفت.
طرح اخراج پناهجویان افغان از بهار 1386 آغاز شد و دولت ایران اعلام کرد که قصد دارد یک ملیون مهاجر غیرقانونی افغان را اخراج کند.
مصطفی پور‌محمدی، وزیر کشور‌وقت ایران فروردین ماه 1386 گفت که برنامه‌های خروج داوطلبانه و اجباری افغان‌ها از سوی ایران موفقیت‌آمیز نبوده و خروج اتباع غیر مجاز افغان از تکالیف قانونی وزارت کشور است که در این زمینه باید جدی‌تر اقدام شود.
چندی بعد احمد حسینی، مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور ایران هم اعلام کرد: اگر افغان‌ها در پایان مهلت قانونی در طرح بازگشت شرکت نکنند، در استان‌هایی که اجازه اقامت و زندگی ندارند، باید در اردوگاه‌ها زندگی کنند.
دولت اعلام کرد در میان دو ملیون مهاجری که هم اینک در ایران هستند، تنها 900 هزار نفر قانونی زندگی می‌کنند و بقیه مهاجرین باید اخراج شوند. برهمین اساس کنترل مرزها تا حدی شدت یافت که گزارش‌هایی نیز از برخورد خشونت‌آمیز پلیس ایران با پناهجویان بازداشتی و حتی کشته شدن آن‌ها در اثر برخورد پلیس دولت ایران منتشر شد.
پس از آن با جدی‌تر شدن طرح اخراج مهاجران، ایران همه یک و نیم ملیون مهاجر غیرقانونی افغان به زندان تهدید کرد.
پایگاه اینترنتی وزارت کشور در دی‌ماه 1386 به نقل از تقی قائمی، رئیس اداره اتباع بیگانه وزارت کشور اعلام کرد که آن دسته از مهاجران افغان که دارای مدرک قانونی نیستند، در صورت ادامه «اقامت غیر قانونی» دستگیر و تا پنج سال زندانی خواهند شد.
دولت افغانستان نیز به این اخبار واکنش نشان داد و سخنگوی وزارت خارجه افغانستان از ایران خواست دست کم تا پایان زمستان، به پناهجویان افغان فرصت بدهد و در فصل سرما، به آن‌ها فشار نیاورد.
اخراج گسترده پناهجویان افغان از ایران، بحران سیاسی گسترده‌ای در افغانستان ایجاد کرد و به استیضاح وزیران خارجه و مهاجران آن کشور انجامید.
اخراج مهاجران افغان همچنین در داخل و خارج از ایران اعتراضات گسترده‌ای را به همراه داشت، به طوری‌که دولت افغانستان از احتمال تیره شدن روابطش با ایران سخن گفت و صدها فعال سیاسی و مدنی در ایران نیز به اخراج گسترده مهاجران معترض شدند.
