در شرایطی که بسیاری از روزنامهها توقیف شده و شماری از روزنامهنگاران همچنان در بازداشت بهسر میبرند، رئيسمجمع تشخيص مصلحت نظام هشدار داد: هرچقدر دايره خبرسازی و كتمان حقايق گستردهتر باشد، به همان اندازه محدوده اعتماد مردم به مسئولان و رسانههای داخلی كم و توجه آنان به رسانههای خارجی زياد میشود.
در شرایطی که بسیاری از روزنامهها توقیف شده و شماری از روزنامهنگاران همچنان در بازداشت بهسر میبرند، رئيسمجمع تشخيص مصلحت نظام هشدار داد: هرچقدر دايره خبرسازی و كتمان حقايق گستردهتر باشد، به همان اندازه محدوده اعتماد مردم به مسئولان و رسانههای داخلی كم و توجه آنان به رسانههای خارجی زياد میشود.
اکبر هاشمی رفسنجانی که به مناسبت 17 مرداد، روز خبرنگار در تقویم ایران، با گروهی از روزنامهنگاران دیدار کرد، تاکید کرد: نبايد بگذاريم خبرهای مربوط به ایران را ديگران به اطلاع مردم برسانند، مخصوصا اینکه آنها اهداف خاص خود را در چيدمان كلمات در خبرها دارند و اگر ما واقعيتها را براساس حقيقت محض بگوييم، مردم نيز از آنان روی برمیگردانند.
رئیس مجلس خبرگان در شرایطی از فضای رسانهای ایران انتقاد کرده است که به ویژه در سالهای اخیر و از زمان روی کار آمدن محمود احمدینژاد، محدودیتهای رسانهها تشدید شده است.
این محدودیتها پس از انتخابات ریاستجمهوری خردادماه سال گذشته و بالاگرفتن اعتراضها به این انتخابات و به سرکوبهای پس از آن، بیش از پیش شده است و در این مدت شمار باقیمانده مطبوعات منتقد دولت و نزدیک به اصلاحطلبان روی دکههای روزنامهفورشی، کمتر شده است.
پس از انتخابات ریاستجمهوری سال گذشته که با اعتراض مردم به نتایج آن همراه شد، حکومت بسیاری از روزنامهنگاران را بازداشت و روانه زندان کرد، بیشتر روزنامههای منتقد دولت بسته و توقیف شدند و حتی اجازه فعالیت آزاد برای خبرنگاران رسانههای خارجی محدودتر شد.
برخی از تحلیلگران منتق د فضای رسانهای فعلی ایران معتقدند در این شرایط بود که گرایش به رسانههای خارجی مانند بی.بی.سی فارسی و صدای آمریکا و دیگر رسانههای غیر رسمی و مستقل از حکومت ایران بیشتر شد.
میرحسین موسوی که تجربه سردبیری روزنامه جمهوری اسلامی را پیش از نخستوزیری در سابقه خود دارد، هفته پیش در دیدار با شماری از روزنامهنگاران گفت: مساله اطلاعرسانی و مطبوعات آزاد، از مهمترین مسائل ما در صد سال اخیر بوده است و این خواسته در انقلاب اسلامی هم به جد دنبال شد.
آقای موسوی براین باور است که «اگر موفق شویم قدرت را مشروط کنیم، بسیاری از مشکلات بنیادین کشور حل میشود» و درعین حال معتقد است بهایی که امروز خبرنگاران میپردازند به این دلیل است که رکن اطلاعرسانی و گسترش آگاهی، مهمترین ابزار مشروطکردن قدرت است.
محدودیت روزنامهنگاران
انجمن دفاع از آزادی مطبوعات، آذر ماه سال گذشته، در بیانیهای اعلام کرد که از در دولت محمود احمدینژاد، هزار و دویست روزنامهنگار بیکار شدهاند. این انجمن دوران اخیر را «یکی از سختترین و سیاهترین روزهای عمر مطبوعات» ایران خواند.
گزارشگران بدون مرز نیز در بیانیهای، نام محمود احمدینژاد را در فهرست «بدترین دشمنان مطبوعات» قرار داد. گزارشگران بدون مرز همچنین از ایران به عنوان بزرگترین زندان روزنامهنگاران نام برده است.
فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران نیز اردیبهشت امسال همزمان با روز جهانی آزادی مطبوعات اعلام کرد که 35 نفر از روزنامهنگاران در ایران در زندان هستند و از محدودیت رسانهها در ایران و ادامه فشار دولت بر کارکنان آن انتقاد کرد.
موسسه Freedom House نیز در گزارش سالیانه خود درباره آزادی رسانهای در سراسر جهان که اردیبهشت امسال منتشر شد، ایران را کشوری «غیرآزاد» خواند که در بین 195 کشور، در رده 181 جدول آزادی رسانهای در کنار کشورهای چین و رواندا قرار دارد.
همچنین کمیته حمایت از روزنامهنگاران، که نهادی مدافع حقوق روزنامهنگاران و خبرنگاران جهان است و مقر آن نیز در نیویورک قرار دارد، در بهمن ماه گذشته اعلام کرد، «جمهوری اسلامی ایران با داشتن 52 روزنامهنگار زندانی، بزرگترین زندان روزنامهنگاران در جهان است».
بر اساس گزارشهای نهادهای بینالمللی حقوق بشر، تعداد زیادی از روزنامهنگاران ایرانی پس از انتخابات جنجالبرانگیز ریاستجمهوری در سال گذشته، یا زندانی شدند یا مجبور به ترک ایران شده و یا بیکار و ممنوعالقلم هستند.
علی مزروعی، رییس انجمن صنفی روزنامهنگاران ایران نیز در يادداشتی به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات، نوشته بود: مطبوعات را رکن چهارم دمکراسی و مردمسالاری لقب دادهاند. یعنی اینکه اگر درکشوری حاکمیت قانون بهطور کامل برقرار بوده و اصل تفکیک و استقلال قوای مجریه، مقننه و قضائیه (دولت، مجلس و دستگاه قضایی ) ساری و جاری باشد، بدون وجود مطبوعات، این مردمسالاری ناقص و ناتمام است. حال تصور کنید در کشوری که کمیت اینها لنگ میزند، مطبوعات و روزنامهنگاران چه پایگاه و جایگاهی میتوانند داشته باشند؟
آقای مزروعی همچنین به پلمپ دفتر «انجمن صنفی روزنامهنگاران ایران» اشاره کرده و نوشته بود: ازهمه بدتر و رنج آورتر اینکه انجمن صنفی روزنامهنگاران ایران که میتوانست و میباید در روزگار سختی یار و یاور روزنامهنگاران و خانه امید آنها باشد، بدون ارائه حکمی قضایی دربش پلمب شده و هیچ مرجعی پاسخگوی این اقدام نیست.
کامبیز نوروزی، حقوقدان مطبوعات هم چندی پیش درباره آزادی مطبوعات در ایران گفته بود: رسانهها به هیچ چیز احتیاج ندارند، نه قلم، نه کاغذ و نه دوات. لازمه کار رسانه، آزادی و امنیت است که این دو از وظایف دولت هم هست و اگر این دو فراهم باشد، مطبوعات این کارکرد را انجام خواهند داد.
این درحالی است که با انتصاب محمد علی رامین به سمت معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد در مهرماه سال گذشته، توقیف و تذکر پی در پی به مطبوعات منتقد دولت گسترش یافته است.