ری تکیه، عضو شورای روابط خارجی ایالات متحده، در مقالهای برای روزنامه واشنگتن پست، روحانیون را مسئول شکست تلاشهای دموکراسی خواهانه مردم ایران معرفی کرد.
«ری تکیه»، عضو ارشد شورای روابط خارجی ایالات متحده در یادداشتی که درباره واقعه تاریخی کودتای 28 مرداد برای روزنامه واشنگتن پست نوشته،به تشریح ابعاد این کودتا و فعالیتهای دموکراسی خواهانه مردم ایران پرداخت و روحانیون را عامل اصلی شکست تلاشهای دموکراسی خواهانه مردم ایران معرفی کرد.
نویسنده این مقاله که روز چهارشنبه 18 اوت ( 27 مرداد)، سازمان جاسوسی آمریکا، سیا، را دخیل در کودتای 28 مرداد و برکناری مصدق معرفی کرده است و ادعا میکند که این اقدام نه تنها خشم روحانیت و جامعه مذهبی را برانگیخت که موجب شده آمریکاییها مجبور به عذرخواهی به دلیل دخالتهای خود باشند.
اگرچه نگارنده این مقاله نقش آمریکا را در کودتای 28 مرداد و برکناری دکتر محمد مصدق تائید میکند، اما اعتقاد دارد که نمیتوان از نقش روحانیت در تلاش برای برکناری مصدق چشم پوشید و حتی جمهوری اسلامی نیز قادر نیست رد پای روحانیت را از مسیر شکست خورده فعالیتهای دمکراسی خواهی ایران پاک کند.
آقای تکیه، از «داستان آمریکایی بدخواهی» که کودتای معروف علیه مصدق را در 28 مرداد شکل داد، یاد میکند و مینویسد این داستان که به عملیات «آژاکس» معروف است، به واسطه تکرار به واقعیت بدل شده است.
به نوشته آقای تکیه، براساس این داستان «روزولت»، رئیس جمهور وقت آمریکا، همان شخصیت آمریکایی بدخواهی است که ارذل و اوباش را در ازای پرداخت پول در روز 28 مرداد علیه محمد مصدق به خیابان کشاند.
او مینویسد: عوامل آمریکا با خارج کردن شاه از ایران طرح کودتا را بر علیه محمد مصدق اجرایی کرده و اغتشاش گران را بر علیه ملی کنندگان صنعت نفت به خیابانها آورد.
بر اساس این سناریو، در حقیقت این مدافعان حزب کمونیست و ملی گرایان بودند که با حمایتهای مالی ایالات متحده به عوامل اصلی اغتشاش در خیابانها بدل شدند.
این گروهها کسانی بودند که با شکل گیری وقایع 28 مرداد در خیابانهای تهران در دفاع از مصدق و ملی شدن صنعت نفت شعار سر دادند، و تنها به فاصله چند ساعت در حالی که مصدق تحت فشار روزولت، رئیس جمهور آمریکا از پست نخست وزیری خلع شده بود، به عوامل کودتا در خیابانها بدل شدند و علیه مصدق شعار سردادند.
نویسنده واشنگتن پست در بخش دیگری از این مقاله به بحران در اقتصادی ایران در سال 1332 اشاره کرده است. مناقشات نفتی ایران و انگلیس در آن سال منجر به تحریم نفتی ایران شد.
در تابستان 1332 عملا ائتلاف مصدق شکست خورد، چرا که عملا طبقه متوسط مردم که در شرایط سخت اقتصادی نسبت به بحرانهای مالی ابراز نگرانی میکرد، آرام آرام شروع به کنار گذاشتن مصدق کرد.
در عین حال طبقه مرفه جامعه به خصوص بازرگانان و تجار با نگرانی از عواقب و بحرانهای مالی ناشی از حمایت از مصدق، همچنان چشم به حل مناقشات میان ایران و انگلیس داشتند.
در این میان طبقه روشنفکر جامعه کاملا محتاطانه با مواضع استبدادی آن روزها و پست نخست وزیری برخورد میکرد.
به نوشته آقای تکیه، شکل گیری شایعه کودتای نظامی در کشور موجب سرخوردگی در میان نظامیان شد و موجب شد تا این افراد رابطه نزدیکی را با جامعه سیاسی آن زمان برقرار کنند.
در چنین شرایطی سازمان سی. آی. ای که سرنگونی جدی مصدق را دنبال میکرد، ضمن تماس با شاه ارتباطات خود را با مقامات ارشد در ارتش آغاز کرد که در صدر آنان ارتشبد زاهدی قرار داشت که رویای نخست وزیری را در سر میپروراند.
بر اساس برنامه کودتایی که روزولت، رئیس جمهور آمریکا طراحی کرده بود، بنا بود تا در تاریخ 24 مرداد ماه شاه مصدق را از نخست وزیری خلع کند، اما فردی که قرار بود این پیغام را منتقل کند، دستگیر شد و طرح روزولت به بن بست رسید.
در پی این اتفاق، شاه به همراه زاهدی به صورت مخفیانه ایران را ترک کرد. نویسنده واشنگتن پست در مقاله خود تاکید میکند: با وجود آنکه این طرح مستقیما از سوی رئیس جمهور و سازمان جاسوسی آمریکا طرح ریزی شده است، اما همواره این اطلاعات محرمانه باقی ماند و آمریکا هیچگاه پشتیبانی خود را از کودتا اعلام نکرده است.
این نویسنده در مقاله خود به طرح این نکته پرداخته است که درست در شرایطی که در نبود شاه در ایران، خود را برای شکل گیری یک کودتا آماده میکردند، روحانیت و ارتش تصمیم به برکناری مصدق گرفت.
نگرانی روحانیت نسبت به بحران ملی، در حال گسترش بود. در عین حال که مخالفت روحانیون با افراد سکولاری چون مصدق، ریشه تاریخی داشت و آنان در نهایت مشی جمهوری خواهی را در پیش گرفته بودند. در حقیقت روحانیت مشی محافظه کاران را ترجیح داده است.
واشنگتن پست در این مقاله به حمایت روحانیت از آیت الله کاشانی در روزهای پس کودتا پرداخته است و مینویسد: در حالی که مصدق در انزوا قرار گرفته بود، روحانیت با استفاده از ارتباط خود با بازار قوای اقتصادی خود را تقویت کرد.
بدین ترتیب تظاهرات خیابانی مردم شاه را هدف گرفته بود، تغییر مسیر داد و با ورود نظامیان به میدان مناقشات، مصدق آواره و تنها ماند و در فاصله چند روز شاه در میان موج شادی و جشن و سرور به تهران بازگشت.
نویسنده این مقاله اعتقاد دارد: اگرچه مسیر کودتای 28 مرداد زمینه تعجب روزولت و بسیاری از ناظران را برانگیخت، اما این کودتا مهم ترین اتفاقی است که نقش رئیس جمهور آمریکا در تاریخ ایران را به نمایش میگذارد.
نویسنده روزنامه واشنگتن پست در پایان مینویسد: با وجود آنکه نقش امریکا در شکل گیری کودتای 28 مرداد واضح است و مقامات این کشور به اشتباه خود در این مورد اذعان دارند، اما مقصر اصلی در شکست جنبش آزادی خواهانه مردم ایران در مرداد سال 32 و در خرداد سال 88 روحانیت است و باید در برابر مردم ایران اظهار پشیمانی کند.
مشکل اصلی ما این است که چپ روسی داریم و تعداشان کم اما سر و صدایشان زیاد است و فراماسونری عمل میکنند با نقاب بختیاری ، اسلامی خط امامی ، سکولار ، مشروطه خواه ، و حالا آمریکایی !!!به همین دلیل همه دیکتاتوری پرستان از چپ تا راست متحد شده اند تا سمبول ایران دموکراتیک را و سمبول ایران مدرن را مقابل هم قرار دهند تا مانع اتحاد مشروطه خواهان با لیبرال ها شوند .\nنگرا نی چپ روسی از جانب تلاش بی وقفه احمدی - مشایی برای نزدیکی به امریکا از نوع سوم هم هست. این خاطر بسیار نزدیک تر از حاکم شدن یک دموکرات لیبرال قانون گراست . \nاما تاریخ را عمل گراها شکل میدهند با توجه به زمینه ها !\nآیا روشنفکران مستقل و لیبرال و فعالین سیاسی لیبرال از گوشه به میان خواهند آمد تا رهبری واقعی این جنبش را به عهده گرفته و ایران را در جایگاه واقعیش بنشانند یا از ترس چپ ها که از شهریور ۲۰ تا کنون میدان دار و جنجال ساز و اخلال گر بوده اند در گوشه خواهند نشست تا امثال موسوی و عمویی و فرخ و ف تابان و زر افشان و ریس دانا و عبدا لله شهبازی و خوئی و دولت آبادی و ... مردم را گیج و دلسرد کنند و به خانه بفرستند .\nآیا چپ ها به جنجال های سیاسی که بوی روسی بودن از همه جای ان ها می اید ادامه خواهند داد تا جائیکه آمریکائیها بار دیگر ناامید شده و قید همه چیز را بزنند و با ظهور یک دولت نظامی با ظاهر ایرانی و مدرن ( همان راه حل مشایی ) موافقت کنند ؟\nآیا شرایط کنونی کشور هیچ فرقی با ۲۸ مرداد دارد ؟\nآیا چپ ها به همان کار تخریب و نابود سازی لیبرالیسم و دموکراسی خواهی و دستکاری مصنوعی تاریخ به منظور تطهیر استالین ها و روس ها نیستند ؟
حماقت توده ایهای نفوذی در وب سایت آمریکایی رادیو فردا به حدی زیاد شده که در مورد دخالت و نقش خائنانه روسها و حزب توده در کودتای ۲۸ مرداد رفته سراغ فرخ نگهدار و عمویی ! مسخره تر اینکه اینها را کارشناس سیاسی معتبر دانسته که بر خلاف توده ای های معروف سابق و تمام ملیون و مستقلین و اسناد محکم تاریخی که نشان میدهد حزب توده تا ۲۵ مرداد علیه مصدق لجن پراکنی میکرد . حتا عمویی و همین فرخ نگهدار ( که خودش به شوروی رفت از ایران و بسیار سخنان و شایعات هست در مورد وابستگی او به شوروی از طرف سایر چپها ) معتقدند که بعد از ۲۵ مرداد حزب توده چرخید ! دیگر چه حاصل ؟ اینکه فرخ خان میگوید اگر حزب توده مقاومت هم میکرد فرقی نمیکرد چه چیزی را ثابت میکند ؟\nشما فراماسونری روسیه مصدق را نوکر امریکا میدانستید و عمله امپریالیسم ! تمام مدت علیه او لجن پراکنی کرد . بابک خسروی توده ای میگوید شما از شوروی ( انهم از حزب کمونیست آذربایجان دستور میگرفتید ) روحانیت که بود که پشت مصدق را خالی کند ؟ شما ها روحانیت و شاه و امریکا را به مصدق با سوپر کمونیسم بازی و جنجال و قائله سالاری بد بین کردید .\nامریکا که ان روز ها مثل امروز نبود ؟ از بسیاری از جنبش های مردمی و استقلال طلبانه از انگلیس حمایت میکرد . طبری علنا از منافع نفت شمال برای شوروی حمایت میکرد .\nچرا با نفوز در تمام رسانه ها امروز میخواهید همان لجن پراکنی علیه لیبرال ها و غرب و مصدق و سلطنت طلبان و ملیون و روشنفکران دینی را ادامه دهید ؟\nچرا هنوز علیه مصدق هستید ؟ چرا هنوز میگویید روشنفکران دینی بد تر از لاریجانی و رفسنجانی و موسوی هستند ؟ چرا امثال دولت آبادی نگذاشتند کروبی یا نوری یا حتا خاتمی کاندید شوند و موسوی را به زور چپا ندید و حالا هم شکست خوردید . تا جایی که عملا امروز مشایی از موسوی انقلابی تر است . چرا با سروش و گنجی دشمن هستید ولی مردم را متوهم میکنید پشت امثال مطهری ؟\nشما چپها ( مخصو صا توده ایها ) با نفوز داخل احزاب و روزنامه ها و مجلات و انتشارات و ... تمام جریانهای ملی و ایرانی و لیبرال و سلطنت طلب را میکوبید . اجازه فعالیت به هیچ کس نمیدهید ! \nاگر رادیو فردا آمریکایی است پس جریانهای موافق با امریکا باید اینجا حضور یابند . چطور تمام کامنت گذاران این وب سایت رادیو فردا زد لیبرالیسم و دموکراسی و حتا اوباما و امریکا هستند و دائم علیه غرب و بازار و به نفع روسیه مقاله مینویسند ؟ چرا مشروطه خواهان اینجا سهمی ندارند ؟ جای لیبرال ها و روشنفکران مذهبی کجاست ؟ چرا بی طرف ها اینجا نمی آیند ؟ مگر شما چپ ها چند درصد مردم ایران هستید که چنین میدانی به خودتان داده اید در یک رسانه آمریکایی ؟\nچرا بی بی سی به شما ها میدان نمیدهد ؟\nچرا اظهار نظر های مخالف چپ روسی را سانسور میکنید در رادیو فردا ؟\nاگر حزب توده و چپ های روسی کاره ای نیستند و نبودند پس چرا همه جا شما ها حاضرید و میدان نمیدهید ؟\nشوروی چرا از کودتا حمایت کرد ؟ اما هیچ حرکت نظامی را در کشورهای دیگر همسایه و یا حتا ۲۱ هزار میل دور از خودش اجازه نداد ؟\nشما جاسوسان روسیه انقدر مصدق را لجن مال کردید و آشوب به پا کردید تا قیمت جنبش او در افکار عمومی تا این حد پایین بیاید . \nالان هم شما روس پرستان به همان کار بی ارزش کردن جنبش طبقه متوسط مشغولید
در ۲۹ مرداد ۱۳۸۹ گزارش نامناسب \n1 پاسخ دهیداخبار روز ستاد دیگر توده ایها همراه با عمویی عضو ک گ ب و فرخ نگه دار کسی که هر روز یک مو ضع میگیرد سخت به تکاپو افتاده اند که دامن کثیف مارکسیسم روسی و حزب توده و شوروی را از آماده کردن زمینه برای کودتا پاک کنند . چرا ؟\nخوب مطلب روشن است . اینها اول جنجال میکنند که مارکسیسم همه کاره است . هر حرکتی در خیابان ببینید کار مارکسیست ها و طبقه کارگر ! است . ما کنترل جریانات را داریم . به زودی کشور کمونیست میشود و ما و پدر خوانده قدرتمندمان روسیه انقلاب تاریخی میکنیم و نظام در حال فروپاشی است و لیبرال ها و امریکا و رژیم و سلطنت طلبان و مشروطه خواهان و ملی ها و مجاهدین همه در کارند تا نگذارند ! رهبران جنبش از کارگران اقب مانده و عمل امریکا و سرمایه داری هستند . نشانش هم سل فن است ! همین سل فون غیر روسی و غیر چینی ! همین نوکیا ! ببینید چه بلایی سر سحر خیز اماده سر زید آبادی و توکلی بهاره هدایت و عماد به آور و ... که چیزی نیامده ؟ تحکیم اصلا از اول طرفدار رژیم بود اما موسوی نبود . مطهری فرق دارد . لاریجانی چی با حال گفت . این اختلافات عمیق است . اما گنجی و سروش و مهاجرانی و بازرگان و مشایی و ... همه زرگری است . اینها زرگر هستند و بازاری غیر روسی و غیر ونزوئلایی . با رادیو فردا یزدی مصاحبه میکند پس آمریکایی است . فقط فرخ نگهدار و عمویی مجازند انهم امریکا را تبرعه کنند و حزب توده را . اما سوال حیاتی و مهم شکستن قیمت ها را باید بسیار جدی گرفت . چه کسی قیمت ها را میشکند ؟ سرمایه داران ! یعنی امریکا ! \nرفقای آمریکایی و روسی اخبار روز و توده ای و فرخ جان و بقیه :\nزمینه کودتا که فراهم شد ۳۰ هزار دلار هم لازم نیست !\nفقط بیانات و انتشارات حزب توده را و روزنامه مردم را در ان زمان منتشر کنید تا بدانید چرا مصدق به آسانی سقوط کرد \nامروز هم شما اخبار روزها و همکارانتان با جنبش طبقه متوسط همان کردید حالا از ترس دارید میکشد کنار چون میدانید عنقریب به ایران حمله میشود و مردم چپ ها را دوباره مسول خواهند شناخت !\nشما خط امام و خصومت کور با امریکا را ابداع کردید \nشما لیبرال ها و لیبرالیسم را له و لورده کردید تا انقلابیونی چون موسوی ها و احمدی نژاد ها و لاریجانیها و نبوی ها و تاج زاده ها صحنه گرد ا ن شوند \nشما نگذاشتید احمدی نژاد با امریکا بسازد \nشما سطح مطالبات جنبش را تا فروپاشی بالا بردید چون هر چیز دیگری را سازش نامیدید بعد با روشنفکران دینی در افتادید تا موسوی اصول گرا ی ضد امریکا را به جنبش بچپانید\nوقتی جاده را برای او صاف کردید با شعار های تند مردم بر علیه روسیه و غزه و لبنان و جمهوری ایرانی برخورد کردید و آنها را خانه نشین کردید ( ریس دانا و زرافشان و خوئی )\nبعد شروع کردید مخالفت با موسوی تا باقی مانده جنبش را هم مایوس کنید \nبعد که مشایی تند رفت و گند کار موسوی و محذورات او در آمد به مشایی و شعار عرب زدایانه او حمله بردید همگام با مطهری و مصباح و جنتی و شریعت مداری و لاریجانی و توکلی \nحالا دارید مثل همیشه مظلوم نمایی میکنید که شما ها اصلا کاره ای نبودید . حزب توده پشیزی نبود در زمان مصدق . کودتا گران پولی خرج نکردند !\nپس چی بود ؟\nآیا شما هم مثل عروسک تان موسوی که گفت بازرگان خودش خودش را ساقط کرد معتقدید مصدق هم الکی خودش را ساقط کرد ؟
حکایت همراهی روحانیون با دشمنان مردم و گره خوردگی منافع طبقاتی این قشر انگل و مفتخور با منافع دربار، فئودالیسم و بعدها استعمار البته چیز تازه ای نیست. رابرت دریفوس در کتاب ارزشمندش “بازی شیطان” (devil’s game) شرح مفصلی از همکاری استعمار انگلیس و بعدها آمریکا با روحانیون برای پیشبرد مقاصد استعماریشان آورده است. در همین کتاب، حکایتی بسیار مختصر هم از همراهی آخوندها با کودتاچیان ۲۸ مردادی آورده است. \nاساسا در هر کشوری که استعمار به کودتا دست زده، از همراهی بخشهایی از هیات حاکمه برخوردار بوده که منافع خود را در گرو استمرار و بقا استعمار میدیدند. ایران هم البته مستثنا نبوده و دربار، روحانیون و فئودالها هر یک با کودتاچیان همراهی کرده و نقشی در سرنگونی دکتر مصدق داشتند. بنا بر این، این مساله که کودتا با همراهی روحانیون و دربار انجام شده، ذره ای از مسولیت آمریکائیان در کودتا کم نمیکند و عذر خواهی آمریکائیان البته شروع بسیار مناسبی است که همراه با قدمهای عملی دیگر میتواند زمینه ساز عادی سازی روابط دو طرف باشد. دربار که بخاطر شرکت در این کودتا در سال ۵۷ سرنگون شده و دیر و دور نیست که آخرین بخش کودتاچیان یعنی دستگاه آخوندی هم به زباله دان تاریخ سپرده خواهند شد و آخوندها باید پاسخگوی خیانتهای بیشمار خود به ایرانیان باشند، از جمله همراهی با دشمنان ملت.
مهمترین مقصر کودتای 28 مرداد ملت ایران بود:\n1- ملت ایران و نخبگان ایرانی جایگاه سلطنت و دربار را در تحکیم وحدت ملی نشناختند.\n2-جایگاه مهم دربار را و اینکه این جایگاه نبایستی در تصمیمات روزانه و پی آمدهای این تصمیمات هزینه شود ،برای خود دربار و گروههای سیاسی تبیین نشد.\n3-کارکرد هیبت آفرین پادشاه در عصر نبود رسانه ها نادیده گرفته شد ، و با بی خاصیت دانستن \nآن توسط نخبگان ایرانی در عصر رسانه ها ،عملا نهاد دربار را به جستجوی پیداکردن حامیان در خارج از ایران وادار نمود.\n4-هرگاه ملتها نتوانند خودشان عاقلانه تصمیم گیری کنند ،طبیعی است که کشورهای دیگر برای آنها تصمیم گیری خواهند کرد.\n5- سرزنش کردن و از خود سوال کردن در مورد آسیبهایی که دیگران به ما و یا به کشورمان وارد مینمایند باعث پیدا نمودن راههای برون رفت از آن آسیبها و آزراها توسط خود ما خواهد شد.