همزمان با اظهارات سفیر انگلیس در کابل مبنی بر این‌که باید با طالبان مذاکره کرد، سران افغان با پا در میانی عربستان هفته گذشته در مکه گرد هم آمدند.
مذاکرات گسترده میان جنبش طالبان و انگلستان و طرفداری مسئولان وزارت خارجه آمریکا از این گفت‌وگوها، باعث ناخشنودی مقامات سیاست خارجی ایران شده است.
همزمان با اظهارات سفیر انگلیس در کابل مبنی بر این‌که باید با طالبان مذاکره کرد، سران افغان با پا در میانی عربستان هفته گذشته در مکه گرد هم آمدند.
در طول چهار روز گفت‌وگوها که میان نمایندگان دولت افغانستان با گروه طالبان به میزبانی شاه عربستان انجام شد، نمایندگان انگلستان نقش زیادی در جریان‌های پشت پرده ایفا کردند.
واکنش‌ها در ایران
در تهران گفته می‌شود گفت‌وگوهای تازه به معنای فعال شدن مثلث عربستان، پاکستان و آمریکا برای توافق بر سر دادن نقشی کلیدی به جنبش طالبان در افغانستان است.
دیپلمات‌ها می‌گویند حرکت انگلیس در گشودن باب گفت‌وگوها با طالبان، بدون چراغ سبز آمریکا غیر ممکن بوده و این مساله در تهران نیز مورد توجه قرار گرفته است.
به نظر می‌رسد برای مقامات ایرانی، مذاکرات صورت گرفته در مکه یادآور تلاش محور عربستان، آمریکا و پاکستان برای مسلط ساختن حرکت طالبان بر افغانستان در سال‌های نیمه دوم دهه 1990 است.
از این‌رو تلاش‌های صورت گرفته برای مذاکره با طالبان نگرانی‌هایی در تهران به وجود آورده و برخی مسئولان ایرانی مانند عطاالله مهاجرانی مذاکرات مکه را تلاشی برای حذف ایران از معادلات آتی افغانستان دانسته‌اند.
نگاه ناظران افغان
اما ناظران سیاسی در افغانستان می‌گویند مذاکرات مکه و تلاش‌های جاری توسط انگلستان و آمریکا برای دست‌یابی به توافق با طالبان نتایجی در پی نخواهد داشت.
وحید مژده، کارشناس سیاسی برجسته افغان بر این باور است که مذاکرات مکه برخلاف تبلیغات گسترده نتایج اندکی برای عربستان و آمریکا به دنبال داشته است، زیرا شخصیت‌هایی که از سوی طالبان در این مذاکرات حضور داشته‌اند از ابتدا در جریان مسائل مهم گفت‌وگوها قرار داده نشده‌اند.
به گفته مژده روابط عربستان و جنبش طالبان هنوز تیره بوده و عربستان دیگر نفوذ سابق را بر رهبران این جنبش ندارد.
طالبان پس از آن‌که از اخراج بن لادن از افغانستان خودداری کرده و برخی رهبران آن همکاری عربستان و آمریکا را محکوم کردند، باعث رنجش خاطر رهبران سعودی شدند و همین امر روابط سعودی و طالبان را به شدت تیره ساخت.
طالبان فاقد رهبری واحد
از سوی دیگر فهیم دشتی، مدیر هفته نامه کابل می‌گوید که باید توجه داشت طالبان اکنون فاقد رهبری واحد بوده و نه عربستان و نه انگلستان قادر هستند آ‌ن‌ها را زیر یک سقف جمع کنند.
فهیم دشتی تاکید می‌کند مساله حضور نیروهای ناتو در افغانستان و اشغال خاک این کشور مهم‌ترین منبع تحریک و رشد جریان افراط در افغانستان است و تا زمانی که این وضعیت وجود دارد، نیروهای مرتبط با طالبان به فعالیت خشونت‌بار ادامه خواهند داد.
وحید مژده در رابطه با نگرانی‌ها در تهران می‌گوید انشقاق در رهبری طالبان و تبدیل شدن آن به حرکتی خارج از کنترل پاکستان، عربستان و آمریکا نشان می‌دهد که نگرانی‌ها در ایران چندان به جا نبوده و به هیچ وجه انتظار نمی‌رود توافقی در آینده نزدیک میان طالبان و سایر قدرت‌ها برای ترسیم معادله‌ای سیاسی در افغانستان بدون مشارکت ایران صورت بگیرد.
