حسین ستوده، روزنامهنگار و کارشناس رسانه، اعتقاد دارد رسانه ملی در صدد ارائه تصویر جامعه ایدهآل حکومت و شبکه خانگی در صدد رفع نیازهای ایدهآل جامعه حال حاضر ایران است.
در کشور ایران صدا و سیمای جمهوری اسلامی (رسانه ملی) را میتوان نماینده تصویری نظام حکومتی و شبکه پخش خانگی را نماینده نیاز غیر رسمی جامعه دانست؛ به گونهای که رسانه ملی در صدد ارائه تصویر جامعه ایدهآل حکومت و شبکه خانگی در صدد رفع نیازهای ایدهآل جامعه موجود است. بر همین اساس بخشی از نیاز جامعه که در کسوت رسانه ملی قابل ارائه نباشد، از طریق شبکه خانگی در دسترس عموم قرار میگیرد.
شکاف موجود در محتوای رسانه ملی و شبکه پخش خانگی که در دولت دهم بسیار عمیقتر شده است نشانگر تقسیم جامعه به دو بخش عمده است. بخشی که متناسب با سلیقه حکومت اسلامی از طریق رسانه ملی تعذیه میشود و بخشی که باید مازاد نیاز خود را از طریق شبکه پخش خانگی دریافت کند؛ همان مازاد نیازی که سالهاست از طریق شبکههای ماهوارهای تامین میشود.
تغییر سیاست دولت دهم در نحوه کارکرد موسسه رسانههای تصویری که تا کنون مدیریت شبکه پخش خانگی را عهده دار بود، حکایت مضاعفی را نیز در پی دارد. در این ساختار جدید، موسسه رسانههای تصویری موظف شده است تا به جای تغذیه بازار داخلی به تغذیه بازار جهانی بیاندیشد و عملا تغذیه بازار داخلی به دست شرکتهای خصوصی انجام شود.
بعبارتی با این تصمیم دولت دهم، مسئولیت تزریق محتوای غیر رسمی به بدنه شبکه پخش خانگی از شانه دولت متعهد برداشته شده است و گناه و توبیخ آن بر عهده شرکتهای خصوصی است.
در این بازار رقابت و تفکیک محتوای مورد تائید نظام با محتوای مورد نیاز مردم است که سریال «قهوه تلخ» به جای رسانه ملی سر از شبکه پخش خانگی در میآورد تا در کنار سریالهای امریکائی نظیر «فرار از زندان» و «بیست و چهار» بخشی از نیاز غیر رسمی جامعه را تامین کند.
از طرف دیگر با دستورالعملهای صادره در رسانه ملی، شبکههای استانی با توجه به منطقه مورد پوشش خود دارای آزادی عمل بیشتری هستند تا متناسب با فرهنگ منطقهای و پخش برنامههائی در رده شبکه پخش خانگی، مردم را از گرایش به سمت شبکههای ماهوارهای بازدارند. آنچه در این میان باید خالی از هر محتوای غیر رسمی باشد، سه شبکه رسمی و سراسری است که معیارهای مورد نظر نظام اسلامی در آنها منتشر میشوند.
تفکیک محتوا و روشهای ارائه آن از سیمای ملی به سینمای ملی نیز وارد شده تا برخی از تولیدات سینمائی که مطابق با ایدهآل حکومت اسلامی نیست به جای پرده سینما در شبکه پخش خانگی و به صورت محدود منتشر شوند. فیلم «سنتوری» از جمله تولیداتی است که بدون اکران سینمائی به صورت مستقیم وارد شبکه پخش خانگی شد.
گر چه طراحی چنین روشهائی به عنوان خلاقیتهای مدیریتی در دولت دهم مطرح میشود، اما در واقع چنین روشهائی نشانگر جامعهای است که از ایدهآلهای حکومت فاصله گرفته و دولت اسلامی چارهای جز پیروی مشروط و محدود از نیازهای غیر رسمی جامعه ندارد.
علیرغم فعالیت سی ساله رسانههای تصویری جمهوری اسلامی برای تربیت مردم بر اساس ایدهآلهای خود، اکنون دولت مجبور به پیروی از نیازهای غیر رسمی جامعه شده و هوادارانش به محتوای سه شبکه رسمی دل خوش دارند.