محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و از فرماندهان سپاه پاسداران در دوران جنگ آرام آرام وقت آن رسیده که ناگفته‌های جنگ را بیان کند.

محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و از فرماندهان سپاه پاسداران در دوران جنگ می گوید زمان انتشار ناگفته‌های جنگ فرا رسیده؛ اما او همچنان از بیان ناگفته‌ها پرهیز دارد. با وجود این آقای رضایی گفته که قصد دارد خاطرات جنگ‌اش را تا پایان امسال منتشر کند.

آقای رضایی در سی‌امین سالروز آغاز جنگ ایران و عراق به خبرگزاری مهر گفته «قداست» جنگ باعث شد که تا کنون «همه حقايق» گفته نشود.

فرمانده سابق جنگ ایران و عراق می‌گوید به دلایل خاصی تاکنون کمترین مسائل را از جنگ بیان کرده‌ اما دو سه سالی است که آرام آرام مسائلی را که قبلا نمی‌گفت مطرح می‌کند.

اختلاف سیاسی در پشت جبهه، انتقاد از تحریف‌ها و حملات به دوران دفاع مقدس، «شايعه» معامله ایران و اسرائیل، غرامت جنگ ايران و عراق و حمله نظامی احتمالی به ایران از جمله محورهای گفت‌وگوی محسن رضایی با خبرگزاری مهر است.

محسن رضایی، در دوران جنگ، از سال 1360 تا 1376 به مدت 16 سال، فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برعهده داشت.

پذيرش قطعنامه و جام زهر نوشيدن رهبر

محسن رضایی در قسمتی از اين گفت‌وگو درباره علت پذيرش قطعنامه 598 شورای امنيت گفت: «امام در شرایط تلخی یک تصمیم تاریخی گرفتند، هم آگاهانه و هم با پذیرفتن همه پیامدهای این تصمیم‌گیری ایشان به‌ خاطر مصلحت اسلام و انقلاب اسلامی قطعنامه را در آن شرایط پذیرفتند و به آن با تعبیر، جام زهر گفتند و این یک تصمیم تاریخی بود.»

قطعنامه 598 شورای امنیت در 29 تیر 1366 برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق صادر شد. عراق بلافاصله آن را پذيرفت اما یک سال و هفت روز طول کشید تا در 27 تیر 1367 ایران هم این قطعنامه را امضا کند.

در جلسه‌ای که به ریاست آیت‌الله ‌خامنه‌ای، رئیس‌ جمهوری وقت و با حضور مسئولان عالی‌رتبه کشور در 26 تیر 1367 تشکیل شد، پایان جنگ با پذیرش قطعنامه 598 به تصویب رسید و آیت‌الله خمینی نیز پذیرفت که خاتمه جنگ به صلاح است.

تحليلگران سیاسی، یکی از مهمترین عوامل پذيرش اين قطعنامه را توسط  رهبر وقت ايران نامه محرمانه محسن رضایی به آيت‌الله خمینی می‌دانند. در بخشی از نامه محسن رضایی به آیت‌الله خمینی آمده بود: «تا پنج سال دیگر ما هیچ پیروزی نداریم، ممكن است در صورت داشتن وسایلی كه در طول پنج سال به دست می‌آوریم قدرت عملیات انهدامی یا مقابله به مثل را داشته باشیم و بعد از پایان سال 1371 اگر ما دارای 350 تیپ پیاده و 2500 تانک و 3000 قبضه توپ و 300 هواپیمای جنگی و 300 هلیکوپتر باشیم و قدرت ساخت مقدار قابل توجهی از سلاح‌های لیزری و اتمی که از ضرورت‌های جنگ در آن موقع است را داشته باشیم، می‌توان گفت به امید خدا بتوانیم عملیات آفندی انجام دهیم.»

اما محسن رضایی در گفت‌وگوی خود با مهر، اين موضوع را رد کرده که او از موافقان پذيرش قطعنامه صلح 598 بوده است. دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام می گوید او از جمله معدود فرماندهان مخالف پذیرش اين قطعنامه بوده و معتقد بوده که جنگ باید ادامه پیدا کند.

به گفته آقای رضایی، نيروهای ايران در شرایطی بودند که می‌توانستند وارد خاک عراق شوند اما آیت‌‌الله خمینی خود جلوی پیشروی «رزمندگان» و حمله آنها به بصره را گرفت. محسن رضایی از پذیرش قطعنامه به عنوان یک رویداد تلخ در وهله اول ياد کرد که درنهايت به پيروزی ايران در جنگ منجر شد.

فرمانده سابق سپاه پاسداران، «عملیات سرنوشت در خرمشهر و عملیات مرصاد در کرمانشاه» را به عنوان دلايل ادعای خود مبنی بر پيروزی ايران در جنگ بعد از پذيرش قطعنامه ذکر کرد.

به گفته محسن رضایی، اگر ايران قطعنامه 598 را نمی‌پذيرفت، نيروهای عراقی به کرمانشاه و خرمشهر وارد می‌شدند و بعد از آن، عراق هیچ وقت زير بار پذیرش اين قطعنامه 598 نمی‌رفت و آنها با تحمیل یک قطعنامه دیگر، امتیازهای بزرگی از ایران می‌گرفتند.

اختلاف ميان فرماندهان جنگ

فرمانده سابق سپاه پاسداران، اختلاف‌های ميان فرماندهان نظامی در زمان جنگ به ويژه اختلاف ميان خود و صیاد شیرازی را به دو دسته تخصصی و سیاسی تقسيم کرد و گفت: آن چیزی که بین سپاه و ارتش بود عمدتا اختلافات فنی، تخصصی و کارشناسی بود. مثلا درعملیات بیت‌المقدس من و آقای صیاد در مرحله سوم یک نظر داشتیم و ستاد ایشان و بعضی از فرمانده لشکرهای سپاه نظر دیگری داشتند؛ اما این اختلافات سیاسی نبود.

ميرحسين موسوی، نخست وزير سابق ايران هم که در سال‌های جنگ يعنی از سال 1360 تا 1368 رياست دولت را به عهده داشت، چندی قبل به مناسبت سالگرد پذيرش قطعنامه 598، به اختلاف‌های ميان فرماندهان نظامی در زمان جنگ و «مشکلات فرساینده برای هماهنگ‌کردن فرماندهان ارتش و سپاه» اشاره کرده و گفته بود، اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان فرمانده جانشین کل قوا تاکنون به آن‌ها اشاره‌ای نکرده است.

محسن رضایی در مورد ریشه‌های سیاسی برخی اختلافات بين فرماندهان در جنگ گفت: «در پشت جبهه اختلاف سیاسی وجود داشت. بین سیاسیون و نظامی‌ها هم اختلافاتی در رابطه با اداره جنگ وجود داشت که جنبه سیاسی به خود می‌گرفت.»

به گفته او، سرلشگر فیروزآبادی، از جمله فرماندهانی بود که زمان پايان جنگ، در هیئت دولت پیشنهاد کرد که با توجه به پيروزی‌های به دست آمده در عمليات مرصاد و بیت‌المقدس خرمشهر، جشن عمومی اعلام شود اما دو نفر ازاعضای کابینه با پیشنهادش مخالفت کردند و گفتند ما در جنگ شکست خوردیم، چرا شما می‌گویید جشن بگیرند.

محسن رضایی از بهزاد نبوی و محمد خاتمی رئیس‌جمهوری سابق ايران به عنوان مخالفان پیشنهاد آقای فيروزآبادی در هيئت دولت، نام برد.

جنگ ایران و عراق «مقدس» بود

جنگ ايران و عراق در نظر دولتمردان جمهوری اسلامی همواره امری «مقدس» است به طوری که آنها در ادبیات جنگ، عمدتا به جای واژه «جنگ» از عبارت « دفاع مقدس» استفاده کرده و می‌کنند.

به اعتقاد محسن رضایی، «قداست» جنگ، «مانع از گفتن همه حقایق» جنگ شده است. آقای رضایی می‌گويد: معتقدم که جنگ در انحصار هیچ گروهی نیست و یک مسئله ملی است و همه حق دارند از جنگ تعریف کنند. به باور وی همه حق دارند انتقاد کنند مهم این است که انتقادات و تعریف‌ها در یک چارچوب منطقی مطرح شود که «دچار غلو و افراط و تفریط» نشود.

انتشار خاطرات جنگ تا پایان سال

دبیر مجمع تشخيص مصلحت نظام، در مورد اينکه چرا تا کنون خاطراتش را به عنوان يک فرمانده نظامی در جنگ منتشر نکرده گفت: یکی برای حفظ نظام بوده که نمی‌خواستم عده‌ای از نوشته‌های من، علیه اشخاص یا علیه مسئولان کشور سوء استفاده کنند. دلیل دوم به گفته آقای رضایی، بعضی از مسائل بوده که هنوز هم حالت محرمانه دارد و او نمی‌تواند افشا کند.

آقای رضایی افزود: اگر من بخواهم اسناد یا خاطراتم را منتشر کنم، ممکن است این تداعی را ایجاد کند که من به‌دنبال این هستم خود و دوستانم را متولی جنگ نشان دهم و طوری وانمود شود که نقش موثر در جنگ داشته‌ام.

محسن رضایی گفته به دلیل «تحریف‌ها»، «تهمت‌ها» و اصرار دوستان‌اش برای افشار حقایق ناچار شده تا پایان امسال خاطرات‌اش را از هشت سال جنگ ایران و عراق منتشر کند.

میرحسین موسوی، نخست وزير سال‌های جنگ نيز در سخنان خود به مناسبت سالروز پذيرش قطعنامه 598، از تحريف واقعيات جنگ و افسانه‌سازی درباره آن به وسيله برخی دولتمردان فعلی جمهوری اسلامی و فرماندهان سابق جنگ، به شدت انتقاد کرده و گفته بود: این روزها به بهانه سالروز صدور قطعنامه 598 که هیچ سالی از آن یاد نمی‌شد، تحریف‌های آشکار و برنامه‌ریزی‌شده‌ای درباره تاریخ دفاع مقدس و نقش دولت در آن انجام شده و عده‌ای مدعی شده‌اند که می‌خواستند بغداد را فتح کنند ولی دولت آن‌ زمان مانع شده بود.

اشاره آقای موسوی به سخنان محسن رفيق دوست از فرماندهان سابق سپاه و وزير کابینه او بود که در مصاحبه خود با يک نشريه داخلی مدعی شد که دولت آقای موسوی با اينکه شعار جنگ می‌داد اما در درون و در جلسات، خواستار پایان دادن به جنگ بود چراکه فتح بغداد را در توان نیروهای نظامی ایرانی نمی‌دانست.

میرحسين موسوی همچنین از کسانی که تاریخ جنگ را روایت می‌کنند، خواسته بود که «اگر واقعا به خون شهدا و تلاش جهادگران و مقاومت همه جانبه همه ملت و دولت در این جنگ سرنوشت‌ساز احترام می‌گذارید و نمی‌خواهید از حماسه دفاع مقدس برای خود قبایی بدوزید، تن به خواسته‌های تحریف‌گران تاریخ و سیاست‌بازها ندهید».

«شايعه» معامله ايران با اسرائيل

محسن رضایی در بخش ديگری از گفت‌وگوی خود با مهر درباره شايعه تجيهز نظامی ایران در جنگ با عراق از سوی اسرائیل، این ادعاها را رد کرد و گفت: در طول جنگ همیشه شایعاتی از این قبیل علیه ایران راه می‌افتاد که دو منشاء داشت؛ یکی خود اسرائیلی‌ها بودند و دیگری عراقی‌ها که شایعاتی را مطرح می‌کردند و یکی ازاین شایعات این بود که ایران اسلحه و مهمات از اسرائیل می‌گیرد.

وی ادامه داد: عراقی‌ها با این انگیزه این حرف را می‌زدند که از عرب‌ها و کشورهای عربی کمک بیشتری بگیرند و اسرائیلی‌ها در حقیقت به این دلیل این مسائل را مطرح می‌کردند که آن جنبه انقلابی‌گری ایران و صدور انقلاب ایران را تضعیف کنند و ملت‌های دیگر به انقلاب ما نپیوندند و کلا با اهداف سیاسی این کارها انجام می‌شد.

آقای رضایی، علت فشار قدرت‌های بزرگ زمان، يعنی روسيه و آمريکا بر صدام مبنی بر پذيرش قطعنامه و صلح با ايران را نگرانی آنها از ادامه جنگ و سقوط صدام معرفی کرد و گفت: در حقیقت آنها از ترس منافع خودشان تشخیص دادند که جنگ سریعتر پایان یابد.

ضعف مديريت در جنگ

محسن رضایی، در بخش ديگری از اين مصاحبه، یکی از دلایل برخی شکست‌های نظامی ايران در جنگ با عراق را، ضعف مدیریت جنگ در آن دوران دانست و گفت: « در سال اول جنگ که ارتش عراق حمله کرد، فرمانده قوی وجود نداشت.»

ميرحسین موسوی نيز در سخنان چندی پیش خود از بروز «اشتباهاتی اساسی» در تعیین استراتژی‌های جنگی سخن گفت. به اعتقاد وی اعزام نیرو به کردستان یکی از اين «اشتباهات اساسی» بود.

غرامت جنگ ايران و عراق

محسن رضایی در مورد غرامت جنگی تعيين شده از سوی سازمان ملل و مطالبه آن از سوی دولت ايران گفت: همان 90 میلیارد دلار سازمان ملل را من قبول دارم. معیار خوبی است و از طریق سرمایه‌گذاری‌های مشترک با عراق در حوزه‌های نفتی مشترک قابل دست یافتن است.

بر اساس بند 7 قطعنامه 598 قرار شد، کمیته‌ای در سازمان ملل متحد تشکیل و کشور متجاوز معرفی شود و میزان خسارات جنگ و پرداخت غرامت را تعیین کند اما اينک بعد از گذشت 22 سال از پايان جنگ ايران و عراق، هنوز اين کار انجام نشده است.

دولت ايران ميزان خسارات جنگ ايران و عراق را (تنها بابت هزينه‌های نظامی)، بيش از 97 ميليارد دلار تعيين کرد که اين برآورد به صندوق بین‌المللی پول ارائه شده است.

با اينکه بارها موضوع دریافت غرامت جنگی ایران از عراق در افکار عمومی جامعه ايران مطرح و از سوی برخی مقامات رسمی جمهوری اسلامی تاکید شده اما تاکنون هیچ‌گونه اقدام رسمی از سوی دولت ایران در راستای مطالبه اين غرامت انجام نشده است.