دانشمندان دانشگاه جانزهاپکینز در آمریکا با آزمایش روی موش‌ها راهی برای حساسیت‌زدایی سیستم ایمنی بدن نسبت به اثرات آلرژیک مواد غذایی یافتند

دستاورد جدید علمی نشان می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن می‌تواند بیاموزد تا مواد آلرژی‌زا را تحمل کند.

دانشمندان دانشگاه جانزهاپکینز در آمریکا راهی را برای خاموش‌کردن واکنش آلرژیک دستگاه ایمنی بدن موش‌ها کشف کردند که می‌تواند تلویحات مهمی برای میلیون‌ها انسانی داشته باشد که مبتلا به واکنش‌های شدید آلرژیک به مواد غذایی مختلف هستند.

یافته‌ها که در مجله «مدیسن نیچر» به صورت آن‌لاین منتشر شده است امیدی جدید در درمان آلرژی به مواد غذایی ایجاد کرده است.

گروه تحقیق به سرپرستی شا کوهانگ، پروفسور پزشکی در بخش آلرژی و ایمینیولوژی بالینی در دانشکده پزشکی جانزهاپکینز در ایالت مریلند آمریکا کشف کردند که یک نوع سلول ایمنی در دستگاه  گوارش، گیرنده خاصی به نام اس.آی.جی.ان.آر.1 را روی سطح سلول بروز می‌دهد که با شکر معینی پیوند پیدا می‌کند.  سلول ایمنی دستگاه معده‌ای- روده‌ای ال.پی.دی.سی است که به عنوان اولین خط دفاعی دستگاه ایمنی بدن شناخته می‌شود.

محققان با هدف‌گیری این گیرنده معین با استفاده از پروتئین تعدیل‌شده شکر توانستند پروتئین‌های غذایی را که منجر به واکنش مرگ‌آور آلرژیک می‌شوند از ایجاد هر گونه زیان جدی به بدن بازدارند.

یکی از این محققان می‌گوید هیچ درمانی برای آلرژی‌های غذایی وجود ندارد و تنها درمان اولیه و اساسی اجتناب از هجوم پروتئین است این مطالعه نشان می‌دهد که بدن‌ ما می‌تواند یاد بگیرد که واکنش ایمنی جدیدی بیافریند. به این ترتیب ما نسبت به آن پروتئین، آلرژی نشان نخواهیم داد.

محققان امیدوارند بتوانند وقوع این فرایند نویدبخش را در انسان‌ها هم تایید کنند.

معمول‌ترین عنصر آلرژی غذایی معمولا یک پروتئین موجود در آن ماده غذایی است و آلرژی‌های غذایی، پاسخ نامناسب دستگاه ایمنی بدن به آن است.

این واکنش‌های آلرژیک در افراد به صورت خفیف تا شدید و به صورت التهاب پوستی، مشکلات گوارشی و یا مشکلات تنفسی خود را نشان می‌دهد و حتی در برخی موارد منجر به واکنش مرگ‌آور می‌شود.

در آمریکا برآورد می‌شود که شش تا هشت درصد کودکان زیر سه سال و تقریبا چهار درصد افراد بالغ دارای آلرژی‌های غذایی هستند و شیوع این آلرژی‌ها در حال افزایش است.

مهم‌ترین آلرژی‌های غذایی در افراد بادام زمینی، شیر، تخم‌مرغ، دانه‌های روغنی، ماهی، صدف، سویا یا گندم هستند. مواد غذایی مذکور 90 درصد همه آلرژی‌های غذایی را شامل می‌شوند. البته در موارد نادر آلرژی به گوشت و یا برخی میوه‌ها مانند هلو، سیب، توت‌فرنگی و گلابی هم دیده می‌شود.

آلرژی‌های غذایی کودکان عمدتا با بزرگ‌شدن آن‌ها از بین می‌رود. مثلا آلرژی به شیر، تخم‌مرغ، سویا یا گندم تا سن شش سالگی در 50 درصد کودکان مبتلا از بین می‌رود. اما آلرژی به بادام زمینی و دانه‌های روغنی دیگر، کمتر با بزرگ‌شدن کودکان از بین می‌رود.

از آن‌جا که اجتناب از همه آلرژی‌های غذایی گاهی بسیار دشوار است و درمان اثربخشی هم در این زمینه وجود ندارد به نظر سرپرست این مطالعه نیاز به استراتژی‌های پیشگیرانه و درمانی به‌شدت احساس می‌‌شود.

مکانیزم کشف اخیر

در مطالعه حاضر، پژوهشگران در آزمایشگاه یک پروتئین غذایی را که در موش‌ها موجب واکنش‌های آلرژیک می‌شود به وسیله افزودن شکرهای خاص تعدیل کردند. فرض آن‌ها این بود که پروتئین‌های تعدیل شده پس از هضم در موش می‌توانند با گیرنده‌های اس.آی.جی.ان.آر.1 روی سلول‌های دستگاه ایمنی پیوند پیدا کنند.

چنین پیوندی به دستگاه ایمنی یاد می‌دهد تا پروتئین تعدیل شده غذایی را تحمل کند و حتی شکل تعدیل‌نشده آن نیز باعث واکنش آلرژیک نشود.

در تحقیق حاضر پروتئین تعدیل‌شده روزی یک بار و در مدت  سه روز به موش‌ها در گروه آزمایش داده شد. گروه دیگری از موش‌ها در گروه کنترل نگهداری شدند اما پروتئین تعدیل‌شده به آن‌ها داده نشد. هر دو گروه موش‌ها پنج روز بعد به وسیله پروتئین تعدیل‌نشده مورد آزمایش قرار گرفتند.

واکنش آلرژیک به پروتئین تعدیل‌نشده در موش‌های گروه کنترل همان‌طور که پیش بینی می‌شد به صورت لرزه، تشنج و یا مرگ دیده شد. اما هیچ واکنش شدیدی در گروه آزمایش که پیشتر پروتئین تعدیل‌شده دریافت کرده بودند مشاهده نشد. البته برخی از آن‌ها هنوز هم واکنش‌های خفیفی مانند خارش یا تورم در اطراف چشم‌ها و پوزه داشتند اما هیچ یک از آن‌ها مشکل جدی پیدا نکردند.

به نظر می‌رسید که موش‌های گروه آزمایشی نسبت به پروتئین غذایی مورد مطالعه حساسیت ‌زدایی شده بودند.

در آزمایش حاضر اس.آی.جی.ان.آر.1 در خاموش کردن برخی پاسخ‌ها در سلول‌های ایمنی نقش مهمی ایفا کرد اما کنش‌های احتمالی دیگر این گیرنده سلولی هم‌چنان ناشناخته است.