نویسنده وبلاگ اقتصادانه در یادداشت زیر، پروژه انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان را که دولت اعلام کرده برای مقابله با مشکل کم آبی در شمال شرق ایران به اجرا می‌گذارد، نقد کرده است.
دولت ایران می‌گوید قصد دارد پروژه انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان را برای مقابله با مشکل کم آبی در شمال شرق ایران به اجرا بگذارد. 150 میلیارد تومان اعتبار برای اجرای این طرح پیش‌بینی شده است.
دولت می‌گوید براساس این طرح قرار است سالانه حداقل 500 میلیون متر مکعب آب خزر از طریق کانال و خطوط لوله به استان سمنان در حاشیه کویر لوت منتقل شود. قرار است آب خزر ابتدا به شهر دامغان و از آنجا به شاهرود و سمنان انتقال یابد.
سوال من این است که آیا چنین طرحی باید اجرا بشود یا نه؟ البته قرار نیست کسی به حرف ما گوش بدهد. به هر حال حساب هزینه فایده سرانگشتی طرح بد نیست.
اول اجازه بدهید فرض کنیم که هزینه همین 150 میلیارد تومن هست و نه بیشتر. اگه نرخ سود بانکی را فقط 10 درصد حساب کنید، هزینه سرمایه طرح می‌شود به عبارت 15 میلیارد در سال. این مبلغ به علاوه هزینه استهلاک می‌شود به عبارتی 20 میلیارد در سال. قرار است مقدار آبی که منتقل می‌شود، 500 میلیون متر مکعب باشد. خرج سرمایه در بهترین شرایط می‌شود 20 میلیارد تقسیم بر 500 میلیون که حاصل آن 40 تومان به ازای هر متر مکعب آب که البته چیز زیادی نیست.
انتقال آب از خزر انرژی لازم دارد. سمنان 1130 متر بالای دریاست. فقط اگر بخواهید یک متر مکعب آب را این مقدار بالا ببرین به انرژی معادل سه کیلو وات ساعت احتیاج دارید. اما این مسیر صاف نیست و از روی کوه‌های البرز باید عبور کند و هدر روی انرژی هم اینجا فوق‌العاده بالاست.
گمان من این است که حداقل 10 کیلووات ساعت برای این کار انرژی نیاز است. هزینه برق در ایران را اگر 5 تا 10 سنت حساب کنیم (در آمریکا هزینه برق بین 5 تا 15 سنت است. اطلاعی از هزینه برق در ایران ندارم) انرژی لازم فقط برای انتقال برابر حداقل 500 تا 1000 تومن خواهد شد.
اما قصه به همین جا منتهی نمی‌شود. مهمترین هزینه مربوط به هزینه نمک‌زدایی از آب است که انرژی بسیار زیادی لازم دارد. بهترین تکنولوژی‌های موجود ادعا دارند که انرژی لازم برای نمک‌زدایی آب حدود نه صدم کیلووات ساعت برای یک گالن است. برای نمک‌زدایی یک متر مکعب آب شما دست کم به انرژی برابر 24 کیلووات ساعت نیاز دارید. دوباره اگر هزینه برق را 5 تا 10 سنت حساب کنیم هزینه نمک‌زدایی چیزی در حدود 1200 تا 2400 تومن خواهد شد.
بر اساس این برآورد ساده، هزینه هر متر مکعب آب برابر با 1700 تا 3400 تومن می‌شود.
سوال این است که: چه کسی آب به هزینه 3400 تومن از شما خواهد خرید؟ (این هم خود به نوعی یارانه دادن است. چرا در سال هدفمندی! یارانه‌ها، باید پول این‌گونه هدر رود؟)
پی نوشت یک: من در جایی خواندم که هزینه آب نمک‌زدایی شده که برای یک هکتار کشاورزی لازم است چیزی حدود 5000 دلار در سال است که به هیچ عنوان توجیه اقتصادی ندارد.
پی نوشت دو: اگر من هم رئیس جمهوری بودم، آب خزر را به کاشان منتقل می‌کردم. گور پدر هزینه. اگر من رئیس جمهوری بودم به وزیر اقتصاد می‌گفتم که مدام فارغ‌التحصیل اقتصاد استخدام کند. حالا او رئیس جمهوری است، آب می‌فرستد سمنان و به وزیر راه می‌گوید که فارغ‌التحصیل راه و ترابری استخدام کند. نه 200 تا بلکه 2000 تا. تصمیم‌های ماه به همین شیوه گرفته می‌شود.
پول بي زبان که مال خودشان نيست...دوستان پيمانکارچشم انتظارند!.. ...بااين طرح سوپر اين درياچه راهم ميخشکانند..