برخی مفسران سیاسی میگویند از زمانی که واشنگتن طرح گشایش دفتر حفاظت از منافع در تهران را مطرح کرد، موضوع گفتوگو میان ایران و آمریکا مطرح شده و دولت جدید آمریکا باید گذشته را کنار بگذارد و و اختلافها را حلوفصل کند.
این درحالی است که مقام رهبری در دیدار با دانشجویان کشور تاکید کرد اختلاف میان دو کشور فراتر از چند مسئله سیاسی است. علت اين مسئله هم، توطئههاي مختلف دولت امريکا عليه کشور و ملت ايران در طول بيش از پنجاه سال گذشته است.
به اعتقاد برخی تحلیلگران نظر مقام رهبری از اختلاف ریشهای میان ایران و آمریکا حکایت میکند و بنابراین هرگونه بحث درمورد نزدیکتر شدن روابط میان دوکشور در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در چهارم نوامبر را منتفی است.
به تعبیر یک تحلیلگر سیاسی سخن رهبری نقطه پایانی بر طرح گشایش دفتر حفاظت از منافع و احتمال از سرگیری روابط دوجانبه است.
اگرچه مردم ایران انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را از نزدیک دنبال میکنند اما مقام رهبری این پیام شفاف را منتقل کرد که پیروزی نامزد دموکرات یا جمهوریخواه در این انتخابات به معنی تغییر دیدگاه ایران نسبت به آمریکا نیست.
این درحالی است که برخی تحلیلگران میگویند پیام رهبری بدان معنا است که دولت بعدی آمریکا برای برقراری روابط با ایران باید تغییرات بنیادین در سیاستهای خود ایجاد کند.
چالش نامزدها
برخورد با ایران یکی از مهمترین موضوعات سیاست خارجی باراک اوباما نامزد دموکراتها و جان مک کین نامزد جمهوریخواهان آمریکا است.
مک کین همواره تاکید کرده که نمیتواند ایران مجهز به تسلیحات هستهای را پذیرا باشد و اوباما را بابت پیشنهاد دیدار با محمود احمدينژاد، رئیسجمهور ایران، مسخره کرده است.
این درحالی است که اوباما ضمن پیشنهاد گفتوگو با ایران، تصریح کرده اگر ایران به اسرائیل یا هر متحد آمریکا حمله کند، متوسل به زور خواهد شد اما منزوی کردن ایران اثری نداشته و ندارد.
به عقیده تحلیلگران، پیششرط کردن گفتوگو با ایران و تهدید این کشور بابت برنامه هستهای، بی معنی است و همانطور که اوباما گفته که «ما با استالین و مائو هم گفتوگو کردیم»، رئیسجمهور آینده آمریکا باید واقعبین باشد و باب گفتوگو را بازکند.
رئیسجمهور آینده آمریکا باید مسئله غنیسازی اورانیوم را کنار بگذارد زیرا دولت ایران هرزمان میتواند برنامه هسته ای داشته باشد. آنچه اهمیت دارد، نفوذ ایران در خاورمیانه است زیرا ثبات بلندمدت در عراق و افغانستان بدون همکاری ایران برقرار نخواهد شد همانگونهکه صلح در لبنان و راهحل مناقشه اسرائیل و فلسطین بدون دخالت ایران میسر نیست.
ویلیام برنز معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی معتقد است رئیسجمهور آینده آمریکا قبل از درنظر گرفتن توسل به زور علیه ایران، باید نشان دهد که هر راه دیپلماتیک را آزموده است و وقتی با ایران سرمیز مذاکره بنشیند، میتواند از اهرم فشار چین و روسیه برای اعمال تحریمهای شدیدتر علیه ایران استفاده کند.
آگاهی مردم
بحثهای انتخابات ریاستجمهوری آمریکا تاحدی گسترده است که بسیاری از مردم ایران بر آن تمرکز کرده و نتیجه را پیشبینی کردهاند.
برخی از مردم اوباما را خودی و دارای وابستگی خویش و قومی در ایران میدانند که ریشه در بوشهر، شهر جنوبی ایران دارد که محل تاسیسات هستهای جنجالی کشور است.
برخی هم میگویند سیاستهای مک کین همان چیزی است که در برخورد با رژیم ایران باید بهکار گرفته شود.
شماری از ایرانیان معتقدند که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سیاست خارجی این کشور تاثیری ندارد زیرا این سیاست با دیدگاه منفی نسبت به ایران و خشنودی اسرائیل، توسط لابی یهودیان از پیش تعیین شده و در نتیجه ایران و آمریکا همواره دچار اختلاف خواهند بود.
یک روزنامهنگار ایرانی در گفتوگو با «ان بی سی» ، از مک کین طرفداری کرده با این توجیه که اگر مک کین به عنوان رئیسجمهور آینده آمریکا بخواهد به ایران حمله کند، جامعه بینالملل از او حمایت نخواهد کرد. در حالی که اگر اوباما بخواهد به ایران حمله کند، جامعه بینالملل پشتیبان او خواهد بود.
حامیان اوباما
حمایت از اوباما در محافل سیاسی ایران هم بهگوش میرسد. یک از مقامات کشور گفت: البته ما میخواهیم اوباما رئیسجمهور شود اما باید هشیار باشیم که علنی از اوحمایت نکنیم زیرا تائید ما تاثیر منفی بر مبارزه انتخاباتی او خواهد داشت.
علی لاریجانی، رئیس مجلس، هفته پیش به خبرنگاران گفت دولت او به اوباما تمایل بیشتری دارد زیرا اوباما منطقیتر است اگرچه در سیاست خارجی آمریکا تغییر چندانی ایجاد نخواهد شد.
جوزف بایدن، یار انتخاباتی اوباما هم مواضع طرفداری از ایران را از مدتها پیش نشان داده است. وی ازمیان 16 سناتور، تنها سناتوری بود که به تروریست بودن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رای نداد.
بایدن به آمریکا پیشنهاد داده که نقش بزرگتری برای ایران در امور داخلی عراق قائل شود.
وی در 19 فوریه 2002 با نادیده گرفتن اعتراض اسرائیل، در گردهمایی جمعآوری پول توسط یک سازمان خیریه مسلمان ایرانی در کالیفرنیا شرکت کرد و از سخنرانی بوش که ایران را عضوی از محور شرارت نامیده بود، انتقاد کرد.
اگر اوباما به عنوان رئیسجمهور و بایدن به عنوان معاون او به کاخ سفید راه پیداکنند، باید دید آیا اسرائیل شانسی برای اعمال فشار بر آمریکا جهت تحریم ایران دارد.
اکنون این سوال مطرح است که ایران هم بدون پیششرط با آمریکا گفتوگو خواهد کرد و درصورتیکه این کار عملی شود، پاسخ اوباما به خواستههای ایران چه خواهد بود.
باتوجه به آنکه محمود احمدینژاد، رئیسجمهور ایران خواستار محو اسرائیل از روی نقشه کره زمین شده، ایران از آمریکا درخواست خواهد کرد حمایت از اسرائیل را متوقف کند و تمام نیروهای نظامی آمریکا از خاورمیانه خارج شوند که در این حالت آمریکا در کویت، ترکیه و عراق پایگاهی نخواهد داشت.
اگر اوباما به طرفداری از ایران موضعگیری کند، جبهه متحد دشمنان جمهوری اسلامی را درهم میشکند و اگر مذاکرات شروع شود، ایران دلیل قانعکنندهای برای خوشبینی نسبت به این امر دارد که فردی «واقعگرا» مانند اوباما درنهایت تسلیم جاهطلبیهای هستهای ایران خواهد شد.