مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی اصول اخلاقی حاکم بر رفتار نمایندگان مجلس در سراسر جهان پرداخته و تاکید کرده که نهاد قانون‌گذاری هرچه از نفوذ دولت و نهادهای ثروت مستقل بماند، کارآمدتر است.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی اصول اخلاقی حاکم بر رفتار نمایندگان مجلس در سراسر جهان پرداخته و تاکید کرده که نهاد قانون‌گذاری هرچه از نفوذ دولت و نهادهای ثروت مستقل بماند، کارآمدتر است.

در این گزارش که توسط روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده است، با بررسی تجربیات مختلف کشورهایی چون استرالیا، کره جنوبی، فرانسه، مکزیک، جمهوری چک، آفریقای جنوبی، جمهوری ایرلند، ایتالیا، اوگاندا، انگلیس، اسپانیا و ژاپن تاکید شده است که شفافیت در درآمد، هزینه و دارایی‌های مسئولان، زمینه موفقیت و کارآمدی هر بیشتر آنها فراهم می‌کند.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در حالی منتشر شده است که که طی یک سال اخیر اختلافات میان دولت و مجلس بیش از هر زمان دیگری بالا گرفته و محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری ایران  به راحتی اعلام کرده است که در دولت وی مجلس از اهمیت قبل برخوردار نیست.

آقای احمدی‌نژاد، حتی چندی پیش در گفت‌وگو با روزنامه نزدیک به دولت ایران و پس از اختلاف‌های موجود میان دولت و مجلس، به ویژه بر سر اجرا نشدن مصوبات مجلس از سوی دولت، اعلام کرد که « مجلس دیگر در راس امور نیست».

این در حالی است که آیت الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، در دهه 60 با توجه به اهمیت مجلس که در حقیقت نمایندگی مردم را در ساختار سیاسی کشور در اختیار دارد، بارها تاکید کرده بود که «مجلس در راس امور است».

اما آقای احمدی‌نژاد گفت که به عقیده وی این نظر آقای خمینی مربوط به دوره‌ای است که کشور توسط نخست وزیر اداره می‌شد و مجلس نخست وزیر را انتخاب می‌کرده است.

از دید آقای خامنه‌ای در حال حاضر و بر اساس قانون اساسی قوه مجریه اداره کشور را بر عهده دارد و قوه نخست کشور است.

طرح این اظهارات از سوی محمود احمدی‌نژاد، واکنش‌های بسیار نمایندگان مجلس را به دنبال داشت و نمایندگان مجلس، زیر سوال بردن این «جمله تاریخی آیت‌الله خمینی» را به معنای مخالفت با سخنان بنیانگذار جمهوری اسلامی و بی‌توجهی به قوه مقننه دانستند که به استقرار دیکتاتوری می‌انجامد.

نظارت بر نمایندگان

در بخش‌های مختلف گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای، ویژگی‌های نمایندگان از دید او و نظارت بر عملکرد آنان تاکید شده است.

آقای خامنه‌ای چندی پیش در دیدار خود با نمایندگان مجلس هشتم، در سومین سالروز تشکیل مجلس هشتم، بر لزوم نظارت بر عملکرد نمایندگان مجلس، مطابق با قانون اساسی تاکید کرده بود.

بر همین اساس طرح «نظارت مجلس بر امور نمایندگان» توسط احمد توکلی و علی مطهری، نمایندگان اصولگرا در مجلس تدوین شد و با توجه به اینکه قید فوریت آن در مجلس به تصویب نرسید، اکنون به صورت عادی در دستور کار مجلس قرار دارد.

این طرح با موضوع‌هایی چون «نظارت استصوابی» و «غربال شورای نگهبان قبل از انتخابات» ارتباطی ندارد و قرار است پس از انتخاب نماینده به این سمت، بر عملکرد او در حین انجام وظیفه نظارت کند.

منزلت نماینده بودن

در بخش‌های مختلف گزارش مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی به موضوع شان نمایندگان مجلس پرداخته و تاکید شده است که در اکثر نظام‌های حقوقی جهان اهمیت و شان نمایندگی مجلس مورد توجه قرار دارد.

بر این اساس اعمال رویه‌ای که نمایندگان در آن از اعمال قدرت صاحبان قدرت مصون بمانند و نیز خود ملزم به رعایت قواعدی برای حفظ منزلت خود باشند، ضروری است.

این گزارش در حالی در مرکز پژوهش‌های مجلس تدوین شده است که نمایندگان مجلس در یک سال اخیر و با توجه به اختلافات موجود میان دولت و مجلس، مواضعی را اتخاذ کرده‌اند که از اصل بی‌طرفی به دور بوده است.

جدال لفظی کوچک‌زاده و علی لاریجانی در صحن علنی مجلس هنگامی که موضوع رای اعتماد صادق محصولی، وزیر کشور مطرح بود، نمونه بارزی از این موضوع است.

از سوی دیگر با وجود تاکید رژیم‌های حقوقی در جهان بر منزلت نماینده بودن در پارلمان یک کشور، اختلافات جدی در مجلس ایران رقم می‌خورد که از جانبداری‌‌های سیاسی سرچشمه گرفته و گاهی تا مرز زد و خورد پیش می‌رود.

اختلاف میان آقایان کوچک‌زاده و مطهری در مجلس آن‌ ‌هم بر سر موضوع جنجال برانگیز دانشگاه آزاد، شاخص‌ترین این اختلاف‌ها در یک سال اخیر بوده است.