واشنگتن پست در مطلبی نوشته است که اقداماتی مانند ترور دو دانشمند نمیتواند برنامه هستهای ایران را متوقف کند
«قتل در تهران؛ آیا یک عمل مخفیانه میتواند برنامه هستهای ایران را متوقف کند؟» عنوان مقالهای است که روز دوشنبه هشتم آذر،29 نوامبر، در روزنامه آمریکایی واشنگتنپست منتشر شده است.
نویسنده در نوشته خود با اشاره به ترور دو دانشمند ایرانی فیزیک مینویسد که چنین اقداماتی در صورتی که به منظور توقف برنامه هستهای ایران باشد ناموفق است.
در آغاز مطلب نوشت شده که داستان کرم استاکسنت که ممکن است به برخی از سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم در ایران آسیب زده باشد امید وسوسهانگیزی را برانگیخت که شاید عملی مخفیانه بتواند انگیزه حکومت ایران را برای ساخت بمب به صورتی صلحآمیز و هوشمندانه متوقف سازد.
اما اخبار امروز از تهران یادآور آن است که عمل مخفیانه؛ که هم آمریکا و هم اسرائیل به انجام آن شهرت دارند، میتواند وجههای زشت داشته باشد. دو دانشمند هستهای ایران با بمب مورد حمله قرار گرفتند در حالیکه با همسران خود سر کار میرفتند، یکی از آنها کشته شده و دیگری به سختی مجروح شده است.
محمود احمدینژاد، رئیسجمهور ایران در کنفرانس مطبوعاتی خود به سرعت و به گونهای قابل انتظار، آمریکا و اسرائیل را متهم کرد. در واقع محتمل است که بمبگذاریها یک عملیات داخلی بوده باشد. برخی رسانههای نزدیک به جنبش سبز مخالف دولت ایران احتمال دادهاند که حکومت مسئول این ترورها بوده است.
در سه دهه گذشته سازمان مجاهدین خلق مسئولیت برخی از ترورهای سیاسی در ایران و همینطور افشای برنامههای هستهای محرمانه ایران را به عهده گرفته است.
اما پیشتر، آمریکا حداقل در یک مسئله مربوط به دانشمند هستهای ایران، اگرچه مرگبار نبود، درگیر بوده است. در ماه مارس گزارش شد که دانشمندی جوان به نام شهرام امیری به آمریکا پناهنده شده و ایران گفت که او ربوده شده است. سپس این فرد در ماه ژوئیه داوطلبانه خواستار آن شد که نزد خانواده خود در ایران بازگردد.
ضمنا اسرائیل شهرت دارد که با آمریکا در مورد نفرت از ترورهای خارجی همنظر نیست. در اوایل سال جاری گروهی از عاملان اسرائیل، یکی از رهبران نظامی حماس را در هتلی در دوبی به قتل رساندند. عملیات امروز، دوشنبه در تهران که مردانی موتورسیکلت سوار، مواد منفجره را به اتومبیلهای دو دانشمند متصل کردند و پیش از انفجار آنها گریختند نیز آشکارا یک عملیات پیشرفته بود.
بنابر توضیح ایران به نظر میرسد این دو دانشمند هدفهای احتمالی بودهاند. به گفته رئیس آژانس انرژی اتمی ایران، مجید شهریاری، مردی که کشته شده است، «مسئول یکی از پروژههای بزرگ» این سازمان بوده است. مرد مجروح شده، فریدون عباسی دوانی، فردی بوده که از سوی شورای امنیت سازمان ملل به خاطر کارش در وزارت دفاع و عضویت در سپاه پاسداران که گمان میرود کنترل برنامه سلاح هسته ای ایران را در دست دارد، در فهرست تحریمهای ایران قرار داشته است.
بنابراین این دو نفر احتمالا خطرناک بودهاند اما در عین حال آنها افراد غیرنظامی بودند. آیا حریفهای ایران هدفگیری این افراد برای ترور را توجیه کردهاند؟ پاسخ به این پرسش تاحدودی مربوط به این است که چنین کشتارهایی باعث چه دستاوردهایی میشود.
اگر چنینی عملی باعث شود که برنامه ایران متوقف شود ـ با پایان بخشیدن به بحرانی که نهایتا میتواند منجر به جنگ شود ـ شاید چنین پایانی وسیلهها را توجیه کند.
اما تاکنون نتایج عمل مخفیانه علیه ایران به نظر میرسد که نسبتا کم است. غنی سازی اورانیوم در پایگاه نطنز در ماههای اخیر در وضع ثابتی قرار داشته است. به نظر میرسد احمدینژاد امروز دو شنبه برای اولین بار پذیرفته است که استاکسنت باعث مشکلاتی شده است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه او گفته که «آنها توانستند در حد محدودی برخی از سانتریفیوژها را به وسیله برنامه کامپیوتری موجود در تجهیزات الکترونیکی را از کار بیاندازند.» ولی افزوده «کارشناسان ما آن را متوقف کردهاند و دیگر آنها نمیتوانند این کار را دوباره انجام دهند.»
در واقع بازرسان سازمان ملل گزارش کردهاند که در حالیکه نطنز تنها یک روز تعطیلی غیرقابل توضیحی را در این ماه تجربه کرده، غنیسازی اورانیوم با سرعت مشابه ماههای اول سال ادامه داشته است. در این میان گزارش میرسد که پایگاه هستهای ساخت روسیه ایران در بوشهر نیز سوختگیری شده و برای آغاز عملیات خود در ماه ژانویه آماده میشود.
عمل مخفیانه در کوتاهمدت احتمالا نمیتواند برنامه هستهای ایران را متوقف کند. تدابیر قرن بیست ویکم مانند استاکسنت و نیز حملههای به سبک قدیمی و بیرحمانه به دانشمندان ایرانی نیز مشابه آن است.