روزنامه گاردین با ارائه تحلیلی درباره اولین دور مذاکرات ایران و قدرتهای بزرگ، مینویسد که این گفتوگوها به طور جدی آغاز نشده و هریک از طرفین میکوشد اثبات کند که سیاستهایش غالب است.
روزنامه گاردین در یادداشتی به تحلیل دور اول مذاکرات ایران و شش قدرت بزرگ جهانی پرداخت و نوشت این گفتوگوها هنوز به طور جدی آغاز نشده و هریک از طرفین میکوشد اثبات کند که سیاستهایش غالب است.
روز دوشنبه 15 آذر، ایران و پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان، پس از 13 ماه، در ژنو دیدار کردند و روز 16 آذر هم به گفتوگوهای خود ادامه دادند.
به نوشته روزنامه گاردین، چاپ انگلیس، پیش از شروع مذاکرات برخی وقایع خارج از صحنه، نشست را تهدید میکرد از جمله اولین گزارشهای منتشر شده توسط سایت ویکیلیکس بود که نشان داد عربستان، آمریکا را برای بمباران تسهیلات هستهای ایران تشویق کرده است.
از سوی دیگر ترور دو فیزیکدان ایرانی که در نهایت منجر به مرگی یکی از آنها و زخمی شدن دیگری شد. این رویداد برای دو فیزیکدان ایرانی که هر دو در پرونده هستهای ایران درگیر بودند باعث شد که منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران، آن را به قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه «دانشمندان» ایرانی نسبت دهد.
سپس ایران از ذخیره اورانیوم داخلی خود خبر داد که به نظر نویسنده گاردین «سمبلیک» بود اما «پیام آن سمبلیک نبود» و نشان از این داشت که ایران از دنبالکردن برنامه هستهای غیرنظامی خود دست برنمیدارد.
در ادامه یادداشت روزنامه گاردین آمده است؛ هر دو سوی مذاکره درگیر این موضوع شدهاند که به دیگری اثبات کنند که سیاستهای آنها غالب است و هر دو طرف هم در مقایسه با 13 ماه پیش در موضع قویتری هستند، اما به واقع هیچکدام به طور جدی مذاکرات را آغاز نکردهاند.
در همین حال یکی از مقامهای شرکتکننده در مذاکرات که نخواست نامش فاش شود، به نیویورک تایمز گفت که محتوای مذاکرات اولین روز زیاد مهم نبود؛ بیشتر سخنرانی بود و دو طرف «به بیان مواضع شناختهشده» خود پرداختند.
این روزنامه آمریکایی به نقل از یک مقام اروپایی بلندپایه نوشت که گفتوگوها نشاندهنده نوعی بیاعتمادی بین ایران و سایر قدرتها بود و درست به همین دلیل ادامه گفتوگوهای جدی همراه با سیاستهای سختگیرانهتر از جمله تحریمهای بعدی، در صورتی که گفتوگوها به شکست بیانجامد، اهمیت داشت.
یکی از دیپلماتهای اروپایی نیز به خبرگزاری رویترز گفته بود که هدف، برگزاری نشستی در آینده برای ادامه این گفتوگوها است.
به نوشته رویترز قدرتهای بزرگ امیدوار هستند تا این مذاکرات به مجموعه منظم تماسها منجر شود که در حال حاضر با توافق بر سر انجام دور بعدی مذاکرات در ترکیه محقق شده است.
مخالفان رژیم ایران هم طرفدار مذاکرات هستند
در گزارش روزنامه گاردین تاکید شده است که حتی مخالفان رژیم ایران نیز از طرفداران این مذاکرات هستند و حالا، زمان، زمان «درسگرفتن از اشتباهها» است.
به نوشته این روزنامه انگلیسی، جنبش مخالف موسوم به سبز در ایران معتقد است که تحریمها نه تنها به مردم عادی لطمه زده بلکه رشد ایران را به صورتی متوقف کرده که «بیکفایتی اقتصادی» رئیسجمهوری را به فراموشی سپرده است.
آنها با وجود رویدادهای پس از انتخابات و آنچه برای نامزدها و رایدهندگانشان، پیش و پس از انتخابات سال گذشته رخ داد، همچنان میگویند که باید با ایران وارد گفتوگو شد.
به عبارت دیگر آنها بین رئیسجمهوری که «نامشروع» میخوانند و مردی که به هرحال رئیس دولت است، تمایز قائل میشوند.
به نوشته روزنامه گاردین، این گمان که تحریمها میتواند به ایران فشار بیاورد تا این کشور غنیسازی اورانیوم خود را متوقف کند «فکری آرزومندانه» است؛ عملی که ایران پیشتر داوطلبانه انجام داد ولی در قبال آن پاداشی نگرفت.
گفتوگو با همه مراکز قدرت
گفتوگو نه تنها با مذاکره کنندگان رسمی بلکه با همه مراکز قدرت در ایران میتواند بسیار اثربخش باشد؛ کاری که به نظر نویسنده روزنامه گاردین، دیپلماتهای ترک و برزیلی انجام دادند و به بسته شدن قرارداد مبادله سوخت منجر شد.
نویسنده یادداشت با بیان این که «فرآیند کل مذاکرات نباید تحت تاثیر مسئله هستهای ایران باشد» مینویسد: در واقع انتخاب بین گفتوگو و بمباران نیست، بلکه چیزی بین تاکتیکهای کوتاه مدت و استراتژی درازمدت است.
روزنامه گاردین در پایان نوشته است: تغییر 30 سال دشمنی بین جمهوری اسلامی و آمریکا چیزی نیست که یک شبه رخ دهد، بلکه گفتوگوی مستمر در همه سطوح تنها راه تحقق این تغییر است.
روزنامه نیویورکتایمز نیز در گزارش خود نوشته است: در حالیکه مقامهای واشنگتن دیدار اخیر را وسیلهای برای «اعتمادسازی» توصیف میکنند و میخواهنند غنیسازی اورانیوم از سوی ایران متوقف شود، برخی تحلیلگران مصالحهای را پیشنهاد میکنند که در آن غنیسازی تاحدودی وجود داشته باشد و حق ایران برای غنیسازی به منظور اهداف صلحآمیز به رسمیت شناخته شود.
پیشتر رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، از گفتههای هفته گذشته هیلاری کلینتون که درباره حق ایران برای داشتن برنامه هستهای صلحآمیز و غنیسازی اورانیوم در خاک ایران طبق شرایطی سخن گفته بود، استقبال کرد و آن را آغاز همکاری بین کشورها دانست.