دور تازه مذاکرات ایران و گروه موسوم به ۱+۵ با محور برنامه هسته‌ای از روز جمعه اول بهمن در شهر استانبول ترکیه آغاز شد.
به گزارش نیویورک تایمز، این مذاکرات با حضور نمایندگان گروه ۱+۵، در حالی در استانبول آغاز شد که غرب انتظارات اندکی از نتایج این مذاکرات دارد اما ایران امیدوار است که واشنگتن برای تفاهم و اطمینان، طرح انتقال سوخت هسته‌ای ایران را عملی کند.
کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که به نمایندگی از هیئت مذاکره کنندگان با ایران در استانبول حضور دارد، پیش‌تر در پایان نشست پیشین در ژنو گفته بود که کشورهایی که او به نمایندگی از آنها در مذاکرات حضور دارد، برای حل نگرانی‌های بین‌المللی در مورد برنامه هسته‌ای ایران، متحد هستند.
مقام‌های ایرانی بارها اعلام کرده‌اند که موضوع هسته‌ای ایران «کاملا حل شده» و در این گفت‌وگوها مسائل دیگری به بحث گذاشته خواهد شد.
مذاکرات هسته‌ای ایران با غرب در اکتبر سال گذشته، پس از آن که دو طرف بر سر توقف غنی‌سازی در خاک ایران و شرایط مبادله سوخت اتمی به توافق نرسیدند، متوقف شد.
علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به تازگی نشست استانبول را آخرین فرصت برای غرب دانسته و خطاب به دولت‌های غربی گفته بود که «زمان به ضرر طرف مذاكره در جريان بوده» و آنها باید از فرصت پيش آمده هرچه سريعتر استفاده كنند.
محمود احمدی نژاد نیز در سخنرانی روز ۳۰ دی ماه در شهر یزد، از دولت‌های غربی خواست که در رفتار خود با ایران تجدید نظر کنند. وی با تاکید بر «هسته‌ای شدن» ایران، خطاب به رهبران دولت‌های غربی گفت: اگر آنها مسیر گذشته را ادامه دهند، در این صورت باید بدانند که ملت ما از قله‌هایی که به دست آورده است، عقب نمی‌نشیند.
آمریکا و دولت‌های غربی متحد آن براین باورند که هدف ایران از ادامه فعالیت‌های هسته‌ای و غنی‌سازی اورانیوم، فراتر از نیازهای صلح آمیز است و این کشور قصد تولید بمب اتمی دارد. در حالی که ایران اصرار دارد که این فعالیت‌ها کاملا صلح‌آمیز است و حاضر نیست تحت هیچ شرایطی آن را متوقف کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل نیز از ایران خواسته‌اند تمام فعالیت‌های خود را در زمینه غنی‌سازی اورانیوم متوقف کند اما ایران تا کنون این درخواست را نپذیرفته است. به همین دلیل شورای امنیت در ماه ژوئن گذشته، دور چهارم تحریم‌ها علیه ایران را تصویب کرد که شاید از این طریق بتواند ایران را وادار کند که فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف سازد.
آمریکا می‌گوید که با اعمال تحریم‌های گسترده بین‌المللی علیه ایران و با ارسال ویروس استاکس نت و ایجاد اختلال در کامپیوترهای تاسیسات هسته‌ای ایران، برنامه پیش‌بینی شده ایران برای ساخت بمب هسته ای را به تاخیر انداخته است.
ادامه مذاکرات و وضعیت تحریم‌ها
آخرین مذاکرات ایران با پنج کشورعضو دائمی شورای امنیت یعنی آمریکا، روسیه، بریتانیا، چین، فرانسه باضافه آلمان و نمایندگان اتحادیه اروپا که در ژنو برگزار شد، نتیجه چندانی نداشت و همه چیز موکول به ادامه این مذاکرات در استانبول شد.
در مذاکرات ژنو، سعید جلیلی رئیس تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران حاضر نشد با ویلیام جی. برنز، نماینده آمریکا در این مذاکرات و رئیس امور سیاسی وزارت خارجه آمریکا ملاقات کند.
اما علی اصغر سلطانیه در سفر اخیر خود به مسکو گفته بود که تهران آماده است درباره تبادل سوخت هسته‌ای برای مصرف در راکتور تهران که برای تولید رادیو دارو ساخته شده، مذاکره کند.
از سوی دیگر به گزارش نیویورک تایمز، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با احمد داوود اوغلو، همتای ترک خود، درباره مذاکره هسته‌ای ایران با غرب در استانبول گفت که برنامه هسته‌ای ایران محور اصلی مذاکرات است اما تنها موضوع آن نخواهد بود و دو طرف در مورد لغو تحریم بین‌المللی علیه ایران نیز گفت‌وگو خواهند کرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز گزارش داد که احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه نیز در نشست مشترک خبری با همتای روسی خود از ایران خواسته است تا به دنیا اطمینان دهد به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست. او با تاکید بر این که همه کشورها حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را دارند از ایران خواست به بازرسان بین‌المللی اجازه دهد تا از پایگاه‌های هسته‌ای این کشور بازدید کنند.
در مذاکرات پیشین ایران با اعضای گروه ۱+۵ که در اکتبر سال ۲۰۰۹ در ترکیه برگزار شد، ایران پذیرفت که ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم کمتر غنی شده خود را که در آن زمان ۷۵ درصد ذخیره هسته‌ای ایران بود، برای تبدیل به ورق به روسیه و از آنجا به فرانسه بفرستد. در این صورت، امکان تولید بمب اتمی را با اورانیوم باقی مانده از ایران گرفته می‌شد. اما این معامله به دلیل مخالفت شدید اصول‌گرایان حاکم و آیت‌الله خامنه‌ای، فسخ شد.
به دنبال آن ترکیه و برزیل تلاش کردند تا با میانجی‌گری خود، بحران پیش آمده را حل کرده و معامله تبادل سوخت هسته‌ای را دوباره به نوع دیگری به جریان اندازند. این تلاش‌ها منجر به صدور «بیانیه تهران» شد که شرایط جدیدی برای تبادل سوخت را مطرح می‌کرد، اما این بیانیه با مخالفت واشنگتن و متحدان آن مواجه شد چرا که معتقد بودند ایران در این فاصله به غنی سازی اورانیوم ادامه داده است.
بر اساس بیانیه تهران، ایران متعهد می‌شد که حدود ۱۲۰۰ کیلوگرم از اورانیوم غنی شده با غلظت کم را برای غنی‌سازی بیشتر و تبدیل به سوخت راکتور تحقیقاتی تهران، به ترکیه بفرستد.
نیویورک تایمز در گزارش خود نوشته است که ایران امروز با داشتن حدود سه هزار و ۴۹۲ کیلوگرم اورانیوم غنی شده با درجه پایین و۴۰ کیلوگرم با درجه ۱۹.۷۵ درصد، نصف مراحل ساخت بمب اتمی را طی کرده است بنابراین هر گونه معامله بر سر مبادله سوخت، می‌تواند نگرانی غرب را در مورد تجهیز ایران به بمب اتمی، برطرف کند.
