سرانجام دعوای دولت با شهرداری و شرکت مترو تهران برسر تخصیص بودجه، به کناره‌گیری محسن هاشمی، مدیرعامل شرکت مترو و فرزند اکبر هاشمی‌رفسنجانی از این سمت منجر شد.
او در شرایطی از سمت خود استعفا داد که دولت دهم قانون اختصاص دو میلیارد دلار بودجه را برای تجهیز و توسعه مترو که اواخر سال گذشته در مجلس تصویب و در مجمع تشخیص تایید شده بود، نه تنها اجرا نکرد، بلکه حتی آن را ابلاغ هم نکرد و در نهایت این قانون توسط رئیس مجلس ابلاغ شد، موضوعی که به یکی از اختلاف‌های اساسی دولت، مجلس و مجمع تشخیص تبدیل شده بود.
محمود احمدی‌نژاد اما بارها تکرار کرده که «دولت من، قانون‌گراترین دولت بوده است... وهیچ قانونی نیست که دولت اجرا نکرده باشد و آنچه را که اجرا نمی‌کند، قانون نیست».
حتی تذکرها و انتقادهای برخی از نمایندگان مجلس درباره اجرایی نشدن قانون اختصاص بودجه به مترو تهران و تهدید دولت به «استیضاح» وزرای مربوطه و «برخورد با رئیس بانک مرکزی» به دلیل تامین نکردن اعتبار از صندوق ذخیره ارزی، کارساز نیفتاد.
از سویی، با توجه به این‌که قانون تخصیص بودجه دو میلیارد دلاری به مترو تهران تا پایان امسال قابل اجرا بود، نمایندگان یک هفته پیش به دو فوریت طرح تمدید قانون استفاده از تسهیلات حساب ذخیره ارزی برای حمل و نقل ریلی و عمومی شهرها رای دادند.
اگر این طرح تصویب شود، اختصاص یک میلیارد دلار به متروی تهران، ۷۰۰ میلیون دلار به کلان شهرها و ۳۰۰ میلیون دلار به حمل و نقل ریلی که سال ۸۸ به تصویب رسیده بود و دولت آن را اجرا نکرده بود، برای سال آینده نیز تمدید می‌شود.
محسن هاشمی رفسنجانی به مدت ۱۷ سال رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت مترو تهران و نایب رئیس اتحادیه بین‌المللی حمل و نقل عمومی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بود. او بزرگ‌ترین پسر اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
محسن هاشمی، روز جمعه ۱۳ اسفند در متن استعفای خود خطاب به محمدباقر قالیباف، شهردار تهران نوشت: «قطعا قبول مسئولیت مجدد در این وضعیت به نفع توسعه و بهره‌برداری از خطوط مترو نخواهد بود. برخی مشکلات به وجود آمده و عدم حمایت‌ها از مترو ممکن است به دلیل حضور اینجانب در مدیریت این شرکت باشد. برای این که بیشتر از این مردم، مسافران و توسعه مترو در فشار قرار نگیرند، با وجود اعتقاد به خدمت و اعتماد به توان جناب‌عالی و همکارانم خواهشمند است موافقت فرمایید فرد دیگری که امکان ایجاد هماهنگی بیشتر خواهد داشت در راس مدیریت این شرکت قرار گیرد».
و این‌چنین شد که شهردار تهران نیز که خود از فشارهای دولت در امان نیست، استعفای محسن هاشمی را پذیرفت و خبرهایی درباره جانشینی وهاب درویش که پیشتر هیچ گونه مسئولیتی در شرکت راه‌آهن نداشته است، به‌عنوان مدیرعامل جدید شرکت راه آهن شهری تهران و حومه و جانشین محسن هاشمی شنیده شد.
دعوای سیاسی
برخی از صاحب‌نظران دلیل خودداری دولت محمود احمدی‌نژاد را از پرداخت بودجه مترو مخالفت با مدیریت محسن هاشمی، به‌عنوان فرزند اکبرهاشمی رفسنجانی می‌دانند.
پس از انتخابات دهمین دوره ریاست‌جمهوری ایران در خردادماه ۱۳۸۸، دامنه مخالفت‌ها با اکبر هاشمی‌رفسنجانی و خانواده او گسترده‌تر شد.
محمود احمدی‌نژاد در جریان مناظره انتخاباتی سال گذشته با میرحسین موسوی، خانواده هاشمی را به فساد مالی متهم کرد و پس از آن دولت و حامیان آن، رئیس مجلس خبرگان را متهم کردند که در برابر «اقدامات فتنه‌گران» سکوت کرده و از آن‌ها «حمایت» می‌کند. آن‌ها همچنین فرزندان هاشمی رفسنجانی را به دست داشتن در آنچه «فتنه ۸۸» می‌خوانند متهم کردند.
محسن هاشمی در خردادماه ۱۳۸۸ در نامه‌ای خطاب به محمود احمدی‌نژاد نوشته بود: جناب‌عالی برای «عوام‌فریبی» می‌گویید آقای هاشمی اشرافی‌گری را در حاکمیت رواج داد، آیا شما زمانی که در کنار ایشان، حکم استانداری گرفتید، این اشرافی‌گری را حس نمی‌کردید و اکنون پیدا شده است؟
اشاره او به زمانی است که محمود احمدی‌نژاد در دوره ریاست جمهوری هاشمی‌رفسنجانی، سمت استاندار اردبیل را برعهده داشت.
محسن هاشمی همچنین در یک سخنرانی پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته گفته بود: محمود احمدی‌نژاد زمانی که استاندار و شهردار بود رویکرد دیگری نسبت به اکبر هاشمی‌رفسنجانی داشت و برای افتتاح پروژه‌هایش از آقای رفسنجانی دعوت می‌کرد و حتی در انتخابات مجلس در سال ۱۳۸۵، خود او رئیس یکی از ستادهای انتخاباتی اکبر هاشمی‌رفسنجانی بود.
محسن هاشمی در فیلمی که مربوط به روزهای پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته است، همچنین سعی دارد به اتهام‌های محمود احمدی‌نژاد درباره «فساد مالی خانواده هاشمی» پاسخ دهد، اما عده‌ای قصد برهم زدن جلسه را دارند. او در این سخنرانی می‌گوید که اگر محمود احمدی نژاد او را به فساد مالی متهم کرده، چرا در دورانی که شهردار تهران بود و او مدیر عامل مترو، این اتهام‌ها را مطرح نکرد.
از سوی دیگر، برخی تحلیل‌گران نیز بر این باور هستند که محمود احمدی‌نژاد به این دلیل با تخصیص بودجه مترو مخالفت کرده که نمی‌خواهد چشم‌اندازهای سیاسی محمدباقر قالیباف، شهردار تهران که در عین حال از رقیبان او در انتخابات ریاست جمهوری پیشین است، برجسته شود.
محمدباقر قالیباف که به جناح میانه‌روتر اصول‌گرایان نزدیک است، چندی پیش به دلیل مخالفت وزارت خارجه دولت محمود احمدی‌نژاد با سفر او به آمریکا، نتوانست در مراسم تقدیر از شهرداری تهران به دلیل موفقیت در توسعه حمل و نقل عمومی شرکت کند.
مشکلات مترو تهران
شهرداری تهران و شرکت مترو از ماه‌ها پیش نسبت به کمبود امکانات مترو و اعتبار آن به دولت انتقاد کرده‌اند. محسن هاشمی نیز در متن استعفای خود نوشته است: «هم‌اکنون به دلیل کمبود و تجهیز ناقص واگن، از نصف ظرفیت خطوط استفاده می‌شود، در حالی که واگن‌ها و تجهیزات آن در گمرک در حال خاک خوردن هستند.»
او همچنین در این نامه استعفا نوشته است: «به دلایل مختلف از جمله تحریم خارجی و مشکلات داخلی، امکان استفاده از اعتبارات قانونی فراهم نمی‌شود و با وجود درآمد ارزی در سال‌های اخیر، برنامه‌های مهم مترو در امر توسعه خطوط با عدم همکاری دولت دچار تاخیر در تجهیز می‌شود.»
تجهیز مترو تهران باتوجه به آلودگی شدید این کلان‌شهر به‌ویژه در فصل زمستان و نیز نیاز پایتخت به وسایل حمل و نقل عمومی با توجه به جمعیت تهران، از اهمیت زیادی برخوردار است.
چند ماه پیش هم‌زمان با شدت گرفتن آلودگی‌ها در تهران، انتقادها از محمود احمدی‌نژاد به سبب مخالفت او با تخصیص بودجه مترو تهران بالا گرفت.
محسن هاشمی گفته بود: «مردم از آلودگی هوا و ترافیک به ایستگاه‌های مترو پناه آورده‌اند و از فشار و ازدحامی که ناشی از کم لطفی مسئولان دولتی در تامین خواسته‌های قانونی مترو است، رنج می‌برند اما تمام پیگیری‌ها به نتیجه مناسبی که درشان پروژه حیاتی چون مترو باشد نرسیده است».
محمدباقر قالیباف نیز پیش از استعفای محسن هاشمی درباره وضعیت کنونی مترو گفته است که دولت باید اعتبارات را پرداخت می‌کرد اما متاسفانه تاکنون تاخیر داشته است. به گفته شهردار تهران «سزاوار نیست این واگن‌ها شب عید در گمرک بمانند و بهتر است که همکاری‌های لازم برای ترخیص آن انجام شود».
اما برخی حوادث ازجمله ریزش مترو در برخی خطوط در چند سال گذشته موجب شد که برخی رسانه‌های حامی دولت بنویسند که «شهرداری تهران و مسئولان مترو به جای پاسخگویی به مردم، بحث بودجه را پیش کشیدند تا هم از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرده باشند و هم توپ را در میدان حریف سیاسی انداخته باشند».
به نوشته این رسانه‌ها، حامیان رسانه‌ای شهرداری تهران، دولت را در جایگاه پاسخ گویی نسبت به مشکلات مترو نشاندند تا خود را تبرئه کنند.
یارانه و نرخ بلیت مترو
محمدباقر قالیباف، شهردار تهران یک هفته پیش، هشدار داده بود که اگر دولت یارانه مترو را نپردازد، شهرداری چاره‌ای جز افزایش نرخ بلیت مترو نخواهد داشت، زیرا شهرداری توان این را ندارد که سهم دولت را هم بپردازد.
شورای شهر تهران هم روز ۲۴ بهمن تصویب کرده بود که شرکت مترو موظف است تا روز ۳۱ خرداد ماه سال آینده، بهای بلیت مترو را معادل یک سوم نرخ تعیین شده محاسبه کند و در صورت پرداخت نشدن یارانه بلیت مترو از سوی دولت، بهای بلیت از جمله بلیت تک نفره را از ۲۵۰ تومان به ۹۷۵ تومان افزایش دهد.
اما محمد رویانیان، رئیس ستاد سوخت و حمل نقل کشور در واکنش به این اخبار گفته بود: به نظر می‌رسد در این شرایط عده‌ای ابایی ندارند با اعلام اعداد و ارقام نجومی درباره افزایش قیمت بلیت مترو آرامش فکری مردم را بر هم بزنند. او «تاخیر در برنامه حرکت قطار‌ها» را ناشی از «تسری مشکلات داخلی و مدیریتی مترو به مردم» دانسته بود.
محمد رویانیان، اندکی پیش از استعفای محسن هاشمی از مدیریت شرکت مترو گفته بود، شرکت حمل ونقل ریلی کشور به نمایندگی از دولت این آمادگی را دارد که همه فعالیت‌های مترو را به عهده بگیرد و با قیمتی کمتر از ۴۰۰ تومان برای هر بلیت که سهم مردم از آن ۱۵۰ تومان خواهد بود به پنج سال «جوسازی» و «فرافکنی سیاسی» پایان دهد.
سخنان آقای رویانیان با واکنش شهرام جباری‌زادگان، مدیرروابط عمومی معاونت حمل و نقل و ترافیک مواجه شد. آقای جباری‌زادگان در پاسخ به این سخنان گفته بود: «هر وقت یک خط مونوریل ساختید، در مورد واگذاری مترو به دولت فکر می‌کنیم.»
به گفته مدیر آقای جباری‌زادگان، اگر بپذیریم دولت با مدیریت شهری تهران مشکل دارد، چرا درباره سایر شهرها ادعاهای مطرح شده محقق نشده؟ و در شش سال گذشته، چند کیلومتر مترو در سایر شهرها ساخته شده و به بهره‌برداری رسیده است؟
او به عنوان نمونه پرسیده بود، «چرا پروژه یکی از کلان‌شهرها پس از شش سال معطلی به دلیل نداشتن قطار به صورت نصفه و نیمه راه اندازی شده یا پروژه «سوال برانگیز» مونوریل قم همچنان بلاتکلیف باقی مانده است؟»
مدیریتی که برکنار شد
ریشه مخالفت‌ها با تخصیص بودجه برای تجهیز متروی تهران به مدت‌ها قبل بازمی‌گردد. آبان سال گذشته، محمود احمدی نژاد با حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی گفته بود، علاوه بر این‌که دولت او مسئولیت اداره مترو تهران را برعهده خواهد گرفت، مدیریت آن را نیز خود تعیین خواهد کرد.
او گفته بود، ما تصمیم گرفتیم که مدیریت مترو را به دولت برگردانیم و برای آن مدیر نیز انتخاب خواهیم کرد و تاکید کرده بود که مشکلات ترافیک تهران «علمی» است، نه سیاسی.
هم‌زمان با این سخنان محمود احمدی‌نژاد، برخی از نمایندگان حامی دولت در مجلس نیز به مدیریت محسن هاشمی در مترو تهران انتقاد کردند و مشکلات آن را ناشی از سیاسی‌کاری دانستند.
محمد رویانیان، مشاور محمود احمدی نژاد و رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور هم در موضعی مشابه، از محمدباقر قالیباف، شهردار تهران خواسته بود که محسن هاشمی را برکنار کند.
آقای قالیباف نیز در واکنش به اظهارات محمد رویانیان، او را به دخالت در امور شهرداری متهم کرده و گفته بود: آقای رویانیان مدیر شهرداری نیست که بتواند در این موضوعات دخالت کند و تصمیم بگیرد.»
گفته می‌شود که آقای قالیباف چندین بار با استعفای محسن هاشمی مخالفت کرده بود و این موضوعی است که در نامه استعفای هاشمی نیز به آن اشاره شده است؛ «تاکنون پنج بار از مقام خود استعفا کرده‌ام، اما شهردار تهران با آن‌ها موافقت نکرده است».
امیدوارم بزودی دږباره برګردید و در انتخابات شهرداری در کنار کاندیداهای دیګر کاندید شوید .