«تخت‌جمشید در آب است». این خبری بود که با شدت گرفتن بارندگی‌ها در شیراز و اطراف آن، همراه با عکس‌هایی روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت و بر صفحه روزنامه‌ها نقش بست.
این محوطه باستانی که حدود ۲۵۰۰ سال از عمرش می‌گذرد، نه فقط به دلیل سنگ‌برجسته‌های عظیم و نقش‌های هنرمندانه، که به دلیل معماری دقیق و علمی‌اش مورد توجه است.
تخت‌جمشید یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های جهان است که سیستم فاضلاب دارد، اما در حال حاضر به دلیل گرفتگی مسیرهای انتقال آب، امکان خروج آب باران از محوطه میسر نیست و این محوطه تاریخی دچار آب‌گرفتگی شده است.
مازیار کاظمی، مدیر پیشین تخت‌جمشید، در گفت‌وگو با پایگاه خبری هنر تاکید می‌کند که این اتفاق تازه‌ای نیست و طی سال‌های اخیر در فصل بارندگی، مجموعه دچار آب‌گرفتگی می‌شد.
به گفته این کارشناس مرمت آثار تاریخی، کانال‌های دفع آب‌های سطحی در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ در دو فاز لایروبی شد، اما این فرآیند به دلیل تامین نشدن بودجه فاز سوم ناتمام ماند.
سیستم فاضلاب تخت‌جمشید از شبکه‌ای به هم پیوسته از کانال‌های فرعی و اصلی انتقال آب تشکیل شده است که این شبکه‌ها در نهایت به آبراهی اصلی در شرق کاخ خزانه منتهی میشود.
این آبراهه‌ها در فاصله سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ با حضور کارشناسان دانشگاه شیکاگو لایروبی شد و در دهه ۱۳۳۰ شمسی عملیات لایروبی با مدیریت علی سامی، از استادان دانشگاه تهران ادامه یافت.
از آن زمان تا نیمه دوم سال ۱۳۸۰، کانال‌ها دست‌نخورده باقی ماند تا این که هم‌زمان با تاسیس پایگاه میراث جهانی پارسه پاسارگاد، تیمی متشکل از کارشناسان این مرکز، لایروبی را آغاز کردند. کار این تیم موفقیت‌آمیز بود و با تلاش آن‌ها و احیای شیوه انتقال آب ۲۵۰۰ سال پیش، به هنگام بارندگی آب‌های سطحی به کانال‌ها منتقل می‌شد.
به گفته آقای کاظمی، بودجه فاز سوم در سال ۱۳۸۴ حدود ۶۰ میلیون تومان بود که اکنون با احتساب تورم و افزایش قیمت‌ها، سومین مرحله با بودجه‌ای حدود ۱۵۰ میلیون تومان به اجرا در خواهد آمد.
احیای کامل سیستم فاضلاب تخت‌جمشید در گرو اجرای مرحله سوم است. در این مرحله باید خروجی آب‌راهه پایانی که با خاک حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی در سال‌های اخیر مسدود شده است، باز شود و مسیری تا دشت به وجود آید تا آب‌های سطحی از طریق این مسیر به دشت هدایت شود.
آب‌گرفتگی روند تخریب را سرعت می‌بخشد
گسترش روند تخریب در تخت‌جمشید، رشد گل‌سنگ‌ها روی نقش‌برجسته‌ها و آلودگی‌های محیطی از جمله باران‌های اسیدی ناشی از فعالیت کارخانه پتروشیمی مرودشت، طی چند سال اخیر نگرانی کارشناسان و دوست‌داران میراث فرهنگی را به دنبال داشت و اکنون ماجرای آب‌گرفتگی سطح کاخ‌ها هم به آن اضافه شده است.
پایه ستون‌ها در بخشی از قسمت‌های تخت‌جمشید از سنگ‌های آهکی ساخته شده است. این پایه‌ها رطوبت را به سرعت جذب می‌کنند، رطوبت بر اثر کاهش دما داخل سنگ یخ میزند و در کوتاه مدت به ایجاد ریزترک‌هایی در سنگ منجر میشود.
کامیار عبدی، باستان‌شناس و استاد کالج دارتموث آمریکا هم در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر از ترک پایه و شالی ستون‌های تخت‌جمشید می‌گوید و معتقد است به جای مرمت این ترک‌ها، باید تا جایی که میشود از ایجاد آن‌ها جلوگیری کرد.
از سوی دیگر، یکی از عواملی که رشد گل‌سنگ‌ها را تسریع می‌کند، رطوبت بالا در سنگ است. ریشه گل‌سنگ‌ها هم سبب تخریب و ترک خوردن و در نهایت خرد شدن سنگ‌ها میشود. در یک کلام رطوبت، سرعت تخریب بقایای هخامنشی را دو چندان می‌کند.
کاهش چشمگیر بودجه عمرانی و حفاظتی در تخت‌جمشید یکی از عوامل گسترش آسیب‌ها در دو سال گذشته است.
در سال ۱۳۸۷، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان صرف مرمت و حفاظت از مجموعه شد. این مبلغ در سال ۱۳۸۸، به ۱۰۰ میلیون تومان رسید و از ابتدای سال ۱۳۸۹ تا به حال، بیشتر از ۵۰ میلیون تومان برای مرمت بقایای این سازه جهانی صرف نشده است.
آنچه بیش از هر چیز سبب نگرانی کارشناسان میشود، روند بطئی و آرام تخریب است که شاید در ظاهر به چشم نیاید، اما در طولانی‌مدت سبب نابودی بازمانده‌های مجموعه کا‌خ‌هایی میشود که ساخت آن‌ها در زمان پادشاهی داریوش اول آغاز و طی بیش از ۵۰ سال تکمیل شد.
به بسیجی ابله بدون هویت “شنکی”
فردا پس فردا مردم به هیکل تو و قبر امامت میشاشن .
این آب نیست که،نتیجه شاشیدن مردم تو تخت جمشیده.هه هه هه
زمان شاهنشاه بعد از اعلام حزب رستاخيز ، گفته شد هر كس نمي خواهد عضو اين حزب بشود ؛ ويزا بگيرد و از اين مملكت برود ، حلا هم هيچ فرقي نداره ، همين الان يه ويزا به من بدن
.... خداحافظ براي هميشه
اين مملكت بدرد نمي خوره با اين وضعيت اقتصادي خراب
بخش 17
اعراب خلیج فارس و عمارتهای اقتصادی بنا شده روی شن
اعراب خلیج فارس با پول باد آورده از فروش نفت بهترین طرح شان ایجاد اقتصاد خدماتی در کشور بود، کپی اقتصاد انگلیسی.
از جمله این اعراب، بحرین با دعوت بانکهای خارجی به کشور، طرح های مثل ایجاد پیست Formula 1 in Bahrain، و سایر بلا بلا اقتصادی، سعی کرد وجهه بدست آورد.
... که پادشاه در پی نقش ایوان، با اعتراضات داخلی مواجع شد.
اگر در منطقه با اعتراضات داخلی مواجع شدید، یا راه مذاکره در پیش رو دارید یا توسل به چماق. تجربه نشان داده است، نه فقط در بحرین، عربستان، لیبی و تونس و... که همچنین در ایران، چماق حرف اول را میزند، بماند آیت الله های سیاه و سفید خسته نخواهند شد آنقدر سخن از دین رحمت محمدی هدر دهند تا دهنشان به کف زدن بیافتد (بالاترین پیشرفت امروزی این دین: «در کمتر از ده روز حکم اعدام صادر کردن است).
اما سر راه گذاشته میشود سه چیز:
- آن عمارتهای بنا شده روی شن، اقتصاد کشور.
- دعوت کشورهای همسایه برای مداخله، ایران یکطرف، سعودی طرف دیگر.
- آینده بس دیدنی.