همزمان با گسترش تظاهرات اعتراضی در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، ایران به «دخالت» در امور داخلی باکو متهم شده است.
براساس گزارش یونایتدپرس، آژانس اطلاعات جاسوسی جهانی «استرتفور» در تحلیلی که ۱۰ مارس منتشر کرد، نوشت: ایران همانگونه که در کشورهای حوزه خلیج فارس دخالت میکند، علاقهمند است از هرگونه ناآرامی یا بیثباتی در جمهوری آذربایجان بهرهبرداری کند تا بتواند نفوذ خود را در این کشور گسترش دهد.
استرتفور که با آژانسهای دولتی بینالمللی همکاری دارد، در این تحلیل تاکید کرد: شدت گرفتن اعتراضهای اخیر در آذربایجان، به ایران فرصت داده تا با احزاب مخالف باکو ارتباط برقرار کند و بر نهادهای دینی و آموزشی این کشور نفوذ داشته باشد.
براساس گزارشهای خبری جوانان جمهوری آذربایجان از تظاهراتی که کشورهای عربی را فرا گرفته، الهام گرفتهاند و قصد دارند تا علیه دولتی که متهم به فساد و نقض حقوق انسانی در این کشور است، قیام کنند.
ادعای دخالت ایران در ناآرامیهای اخیر جمهوری آذربایجان در شرایطی مطرح شده است که محمود احمدینژاد، رئیسجمهور ایران، از الهام علی اف، رئیسجمهور آذربایجان دعوت کرده در جشن نوروزی ایران شرکت کند.
براساس این تحلیل ازسوی دیگر آذربایجان، از جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی سابق، که ۸۵ درصد جمعیت آن شیعه هستند از ارتباطهای خود با جمعیت آذری زبان ایران استفاده خواهد کرد تا تفرقه در ایران بیشتر شود.
این در شرایطی است که باکو نگران حمایتهای سیاسی و مالی ایران از «حزب اسلامی آذربایجان» است. این حزب شیعه، مخالف دولت آذربایجان و طرفدار ایران است و دولت علی اف فعالیت آن را ممنوع کرده و تشکیلات امنیتی باکو این حزب را بهشدت سرکوب کردهاند.
ازسوی دیگر همزمان با تشدید ناآرامیها در استانهای مرزی جمهوری اسلامی توسط گروههای عمدتا سنی مذهب، خشم ایران نسبت به نفوذ غرب و اسرائیل در باکو تشدید شده است زیرا تهران ادعا میکند که آمریکا، انگلیس و اسرائیل این گروههای سنی را حمایت میکنند و به آنها پول میدهند.
حکومت آقای علیاف روابط دوستانهای با غرب بهویژه آمریکا دارد و یکی از صادرکنندگان عمده نفت به غرب است و روابط سیاسی، نظامی و اطلاعات جاسوسی آن با اسرائیل نیز گسترش یافته است.
دولتمردان ایران از این میترسند که اسرائیل از روابط رو به گسترش اطلاعات جاسوسی خود با باکو برای جاسوسی و عملیات بیثباتی در داخل خاک جمهوری اسلامی استفاده کند و این اقدامها را از طریق عملیات مخفیانه از کردستان عراق انجام دهد.
این در شرایطی است که اسرائیل میگوید که ایران و حزبالله، گروه پیکارجوی شیعه تحت حمایت ایران، در آذربایجان فعال هستند و در سال ۲۰۰۸ توطئه کرده بودند تا سفارت اسرائیل در باکو را منفجر کنند تا از ترور عماد مغنیه، از رهبران ارشد حزبالله، انتقام بگیرند.
همچنین طبق اسنادی که وبسایت ویکی لیکس در دسامبر ۲۰۱۰ منتشر کرد، الهام علی اف گفته بود که «اقدامهای تحریکآمیز» ایران در آذربایجان افزایش داشته است؛ هم در زمینه حمایت مالی از گروههای اسلامی افراطی و تروریستهای حزبالله و هم در مواردی مانند تامین هزینههای مالی برگزاری مراسم روز عاشورا در نخجوان.
الهام علیاف گفته بود که قصد ندارد صدور روادید را برای سفر ایرانیان به آذربایجان لغو کند. این در شرایطی است که ایران بهطور یکجانبه صدور روادید برای شهروندان آذربایجان جهت سفر به ایران را لغو کرده بود.
استرتفور در این تحلیل نتیجهگیری کرده است: اگرچه ایران بنا به دلایلی ازجمله جمعیت آذری قابل توجه در جمهوری اسلامی و دخالت بالقوه روسیه (در آذربایجان)، احتمالا به سرنگونی دولت باکو علاقهمند است اما در این که تا چه حد ناآرامیهای باکو را تحریک کند، احتیاط خواهد کرد.