هرچند نمیتوان گفت که دولت پاکستان در پس وقایع صورت گرفته در شهر بمبئی قرار دارد، اما بخشهای قدرتمندی از سازمان امنیت این کشور که با گروههای تندرو مانند لشکر طیبه و سپاه صحابه مرتبط هستند، ممکن است دستی در این حملهها داشته باشند.
حملههای تروریستی بیسابقه در بمبئی، قلب اقتصادی هند، انگشت اتهام را به سوی عواملی در پاکستان و سازمان امنیت این کشور (آی.اس.آی) گرفته است.
هرچند نمیتوان گفت که دولت پاکستان در پس وقایع صورت گرفته در شهر بمبئی قرار دارد، اما بخشهای قدرتمندی از سازمان امنیت این کشور که با گروههای تندرو مانند لشکر طیبه و سپاه صحابه مرتبط هستند، ممکن است دستی در این حملهها داشته باشند.
گفته میشود که این جریانها مخالف سیاستهای دولت آصف زرداری رییس جمهوری پاکستان است و به ویژه از سیاست نزدیکی زرداری به هند که دشمن قدیمی پاکستان به شمار میرود، ناخوشنود هستند.
ایران و رقابت پاكستان و هند
در کشمکش طولانی مدت هند و پاکستان، هر یک از این دو کشور سعی داشتهاند جمهوری اسلامی را به سمت خود جذب کرده و به طور خاص در مساله کشمیر که مورد اختلاف هند و پاکستان است، از کارت ایران به نفع خود بهرهبرداری کنند.
در این میان، اسلام آباد تلاش کرده است که جمهوری اسلامی را به عنوان متحد طبیعی خود در مساله کشمیر علیه هند ببیند.
هند در سالهای گذشته سیاست نزدیکی به آمریکا و اسرائیل را در پیش گرفته و مواضع ستیزهجویانهای در برابر ایران، بهویژه در پرونده هستهای گرفته است، اما پاکستان در جلب ایران به سمت خود موفقیت چشمگیری نداشته است.
دلیل این مساله وجود گرایشهای مذهبی پیچیدهای در ارتش و سازمان امنیت پاکستان است که به تندروی در این کشور و بیرون مرزهای آن دامن زده است و این تبدیل به دغدغه مشترکی میان تهران و دهلینو شده است.
هر دو کشور ایران و هند طعم تلخ افراط گرایی را چه در موضوع پیدایش گروههای افراطی در افغانستان و چه در نزدیکی مرزهای خود با پاكستان چشیدهاند.
البته این سخن به معنای چشمپوشی از این واقعیت نیست که سیاست هند در برابر آمریکا به تندروی گروههای اسلامی ناراضی منجر شده و هند نیز تاوان سیاست پیروی کامل از واشنگتن را پس میدهد.
معمای پاكستانی ایران
به نظر میرسد حوادث بمبئی نگرانی را در میان همسایگان پاکستان درباره توانایی اسلام آباد برای تسلط بر وضعیت امنیتی و مهار گروههای افراطی افزوده است.
جمهوری اسلامی حضور گروههای خرابکار و ستیزهجو مانند گروه ریگی در پاکستان و دشمنی جریانهای تندرو این کشور علیه شیعیان را مانعی در برابر رشد همکاری با پاکستان میبیند.
حملههای تروریستی تازه در هند این نظر را در تهران تقویت خواهد کرد که پاکستان بیش از گذشته در چنبره گرایش به تقویت گروههای افراطی و ضعف حکومت مرکزی گرفتار شده است.
این مشکل میتواند ایران را بیش از گذشته به سیاست ایدئولوژیک دولت پاکستان در برابر هند و پیامدهای آن مشکوک ساخته و در عین حال تهران را از احتمال تجزیه پاکستان، در صورت خارج شدن کنترل اوضاع از دست حکومت مرکزی این کشور، نگران کند.